سوت زنی در بورس

خبرگزاری مهر

متن کامل دستورالعمل جدید حمایت از سوت زنی وزارت اقتصاد منتشر شد

خبرگزاری مهر

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت اقتصادی و دارایی، گزارشگران فساد می‌توانند اعم از هر شخص حقیقی یا حقوقی، اعم از کارکنان وزارت اقتصاد و دستگاه‌های تابعه و عموم مردم و تشکل‌های مردمی که باشند، اطلاعات مربوط به فساد را از طریق سامانه سوت زنی وزارت اقتصاد و یا صندوق دریافت گزارش و اسناد به صورت فیزیکی ارائه دهند.

حفظ محرمانگی اطلاعات هویتی گزارشگران و در نظر گرفتن حمایت و تشویق برای افشاگران فساد در این دستورالعمل پیش بینی شده است.

متن کامل این دستورالعمل از این لینک در دسترس است.

دستورالعمل حمایت از گزارشگری فساد (سوت زنی) و فرایند رسیدگی آن
‏

متن کامل دستورالعمل جدید حمایت از سوت زنی وزارت اقتصاد منتشر شد - خبرگزاری مهر - ۴ روز قبل

سوت‌زنی در بورس منجر به 2 رای قطعی شد

به روایت از پایگاه خبری حبرچی :

سعید ابراهیمی رئیس اداره دیده بان سلامت بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، اعلام کرد: دو پرونده‌ای که حکم آن را کمیته رسیدگی به تخلفات سازمان بورس صادر کرده، مربوط به گزارش تخلف مردم در سال 1399 بوده که پس از طی روند حقوقی و تجدید نظر، منجر به 2 رای قطعی برای 2 ناشر شده است.

رئیس اداره دیده بان سلامت بازار سرمایه گفت: در سال 1400 نیز 1672 گزارش سوت زنی از تخلفات ناشران، بازار، نهادهای مالی و فضای مجازی به سامانه دیده بان سلامت واصل شده که همه آنها بررسی شده و از این تعداد 383 مورد حائز شرایط ناهنجاری بود.

وی افزود: پس از کارشناسی‌های متعدد و راستی آزمایی بر روی این گزارشات، تکمیل مستندات و مصاحبه با مطلعان و نامه نگاری‌های متعدد، در نهایت، 31 گزارش در سال 1400 به معاونت حقوقی ارسال شده است.

سعید ابراهیمی با تاکید بر حفظ محرمانگی هویت گزارش‌گران ناهنجاری گفت: بر اساس تصمیم هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار به دو گزارشگر ناهنجاری به ترتیب مبلغ 610 میلیون ریال و 300 میلیون ریال به عنوان پاداش اعطا می‌شود.

براساس دستورالعمل حمایت و تشویق گزارش‌گران ناهنجاری در بازار سرمایه، بین 10 تا 30 درصد از مجموع مبلغ جریمه نقدی موضوع رأی یا آرای قطعی، به عنوان پاداش شخص یا اشخاص گزارش‌گر واجد شرایط تعیین می‌شود.

رئیس اداره دیده بان سلامت بازار سرمایه توضیح داد: گزارش‌های متعددی در حوزه‌های بازار، ناشران، نهادهای مالی و فضای مجازی به اداره دیده‌بان سلامت واصل شده که همه آنها به دقت مورد بررسی کامل قرارگرفته و اقدامات نظارتی لازم صورت پذیرفته است.

ابراهیمی افزود: در مورد گزارش‌هایی که حائز شرایط ناهنجاری بوده اقدامات نظارتی شامل ارائه تذکرات، موارد اصلاحی، شفاف‌سازی و آگاهی بخشی به فعالان صورت پذیرفته و در نهایت، گزارش¬هایی که دارای وصف مجرمانه یا متخلفانه بوده به مرجع رسیدگی به تخلفات ارسال شده است.

وی با بیان اینکه تخلفات این 2 ناشر با استفاده از گزارش واصله توسط گزارشگر ناهنجاری کشف گردیده است گفت: عدم افشای فوری اطلاعات، معامله اوراق بهادار بدون رعایت مقررات قانونی و تشریفات بازار سرمایه، ارائه اطلاعات خلاف واقع به سازمان بورس و عدم رعایت ماده 42 قانون بازار از جمله موارد تخلفاتی بوده که این دو ناشر اقدام به انجام آن نموده بودند.

رئیس اداره دیده بان سلامت بازار سرمایه توضیح داد: در مورد یکی از پرونده ها بیش از 120 نفر ساعت کار کارشناسی انجام شده و بیش از 100 صفحه گزارش تخلف به همراه مستندات تهیه شده است و در پرونده دوم بیش از 252 نفر ساعت کار کارشناسی صورت پذیرفته که بالغ بر80 صفحه گزارش تخلف به همراه مستندات جمع‌آوری و به مرجع رسیدگی تخلفات این سازمان ارسال شده است.

سازمان بورس مطابق مقررات در راستای حمایت حقوقی از گزارشگران ناهنجاری در صورت نیاز آن‌ها، پرداخت هزینه‌های پیگیری فرآیندهای حقوقی و اداری از جمله هزینه وکالت و مشاوره را در دستور کار خود قرار داده و جزو اولین سازمان‌هایی است که در حوزه کشف تخلفات اقدام به ارائه پاداش به گزارشگران ناهنجاری نموده است.

به منظور ارتقا و حفظ شفافیت اطلاعاتی و معاملاتی در بازار سرمایه و به منظور پیشگیری و کشف تخلفات، سازمان بورس و اوراق بهادار توسعه سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه (سوت زن) را در دستور کار قرار داد و گزارشگران می‌توانند با مراجعه به آدرس dideban.seo.ir گزارش خود را ثبت کنند.

رئیس دستگاه قضا پیش تر در حمایت از سوت زنان تاکید کرده بود: استفاده از ظرفیت‌های مردمی در مبارزه با فساد نشان دهنده رویکرد قوه قضاییه در حمایت از سوت زنی در مبارزه با فساد است.

در بورس سوت بزنید و پاداش بگیرید

سعید اصغرزاده 19 مرداد 00

گزارشگران حرفه‌ای بازار سرمایه، با ثبت ناهنجاری عمده‌ای که موثق و همراه مستندات است، می‌توانند از سازمان بورس و اوراق بهادار «پاداش» دریافت کنند.

شهروند آنلاین: رئیس اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه با بیان این مطلب گفت: «از جمله اهداف اصلی این اداره از ابتدای تأسیس در سال ۹۸، رسیدگی به گزارش‌های حرفه‌‎ای موثق و دست اول درباره ناهنجاری‌های عمده مبتنی بر بروز جرم و تخلف در بازار سرمایه بوده است.»

مهدی زمانی سبزی با بیان اینکه سازمان بورس به دنبال ارایه سازوکاری برای استقرار فرآیند دریافت گزارش حرفه‌ای و حمایت از گزارشگران بوده است، افزود: «در راستای ارتقا و حفظ شفافیت اطلاعاتی و معاملاتی در بازار سرمایه و به منظور پیشگیری و کشف تخلفات، سازمان بورس و اوراق بهادار سوت زنی در بورس توسعه و پیاده‌سازی سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه (سوت‌زن) را در دستور کار قرار داد و سامانه dideban.seo.ir به بهره‌برداری رسید.»

او ادامه داد: «متناسب با سوت زنی در بورس این موضوع، چندی پیش دستورالعملی با محوریت «پاداش» در کمیته تدوین مقررات تدوین شد که پس از طرح و تصویب در هیأت‌مدیره سازمان، هم‌اکنون در فرآیند ابلاغ رسمی به فعالان بازار است. این دستورالعمل به گزارشگران حرفه‌ای که ناهنجاری عمده‌ای را از طریق سامانه یاد شده گزارش دهند، مشروط به اینکه، گزارش براساس دستورالعمل یادشده حایز شرایط باشد، پاداش می‌دهد.»

رئیس اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه محل این پاداش را از وجوهی خواند که از بورس‌ها و سازمان بورس تأمین می‌شود و تصریح کرد: «پاداش در نظر گرفته شده برای موارد گزارش شده حایز شرایط، ۱۰ تا ۳۰درصد مجموع مبلغ جریمه نقدی موضوع رأی یا آرای قطعی یا زیان احتمالی تخمینی هیأت‌مدیره سازمان است.»

او در خصوص نحوه بررسی گزارش‌های دریافتی نیز عنوان داشت: «گزارشگران می‌توانند گزارش خود را به صورت ناشناس یا همراه با درج اطلاعات هویتی ارسال کنند. در صورت ارسال گزارش همراه با مشخصات هویتی، سازمان بورس متعهد است که از اطلاعات هویتی گزارشگر حرفه‌ای محافظت کرده و از افشای آن خودداری کند.»

به گفته زمانی سبزی، قوی‌ترین ابزارهای مبارزه، کشف و پیشگیری از بروز جرایم و تخلفات، استفاده از توان نظارتی مردم در کشف جرایم و تخلفات به‌عنوان بازیگران اصلی بازار سرمایه است. از این اقدام که با عنوان سوت‌زنی یا whistleblowing یاد می‌شود، نمونه‌های موفقیت‌آمیزی در کشورهای پیشرفته مشاهده شده است.

او با اشاره به حوزه‌های فعالیت اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه اظهار کرد: «گزارشگران حرفه‌ای می‌توانند گزارش ناهنجاری عمده‌ای که از آن آگاه می‌شوند را در هر یک از حوزه‌های ناشران، بازار، نهادهای مالی و فضای مجازی به همراه مستندات در سامانه ثبت کنند.»

او آمار گزارش‌های ثبت‌شده در سامانه طی ۴ماه ابتدایی سال‌جاری را مدنظر قرار داد و توضیح داد: «طی دوره یادشده، ۷۱درصد گزارش‌ها در حوزه بازار، ۱۷درصد در حوزه ناشران و ۱۲درصد در حوزه نهادهای مالی و فضای مجازی بوده است. در این مدت، ۹ گزارش تخلفاتی نیز به معاونت حقوقی ارجاع داده شده است.»

سوت‌ زنی قانون شد

در ادامه اقدامات دولت سیزدهم برای شفافیت و مقابله با فساد، دستورالعمل جدید حمایت از گزارشگری فساد (سوت‌زنی) و فرایند رسیدگی به آن در وزارت امور .

در ادامه اقدامات دولت سیزدهم برای شفافیت و مقابله با فساد، دستورالعمل جدید حمایت از گزارشگری فساد (سوت‌زنی) و فرایند رسیدگی به آن در وزارت امور اقتصادی و دارایی تدوین و ابلاغ شد. درحالی که دولت سیزدهم با انتشار بی‌سابقه اطلاعاتی که تا پیش از این محرمانه بود، گام بلندی درجهت شفافیت برداشته است، درتازه‌ترین اقدام خود از مسیر جدید مبارزه با فساد رونمایی کرد؛ مسیری که مردم در آن نقش اصلی دارند و با گزارش دادن فساد در دستگاه‌های اجرایی عرصه را بر متخلفان و فاسدان تنگ می‌کنند.

طبق اعلام وزارت امور اقتصادی و دارایی، بر اساس این دستورالعمل، فساد شامل مواردی از جمله رشا و ارتشا، اختلاس، تبانی، سوءاستفاده از مقام و موقعیت اداری و سیاسی، امکانات، اطلاعات و دریافت و پرداخت غیر قانونی از منابع عمومی و انحراف از این منابع به سمت تخصیص‌های غیرقانونی و جعلی وتخریب یا اختفای اسناد و سوابق اداری و مالی است. علاوه براین، حفظ محرمانگی اطلاعات هویتی گزارشگر، تشویق نقدی و غیرنقدی و فرایند رسیدگی به گزارش‌ها در این دستورالعمل پیش‌بینی شده است.

گزارشگران فساد می‌توانند هر شخص حقیقی یا حقوقی اعم از کارکنان وزارت امور اقتصادی و دارایی، دستگاه‌های تابعه و عموم مردم و تشکل‌های مردمی باشند که می‌توانند اطلاعات مربوط به فساد را از طریق سامانه سوت‌زنی وزارت امور اقتصادی و دارایی یا صندوق دریافت گزارش و اسناد، به صورت فیزیکی ارائه دهند.
به منظور حفظ امنیت گزارشگران، آنها می‌توانند هم با درج اطلاعات هویتی و هم به صورت ناشناس گزارش‌های خود را ثبت کنند که در صورت درج اطلاعات هویتی، این اطلاعات محرمانه تلقی شده و صرفاً مرجع پیگیری به آن اطلاعات دسترسی خواهد داشت.

سوت‌زنان زیر چتر قانون

براساس این دستورالعمل، حمایت‌ها و تشویق‌های این دستورالعمل درباره گزارشگران ناشناس در هر مرحله از سوت‌زنی اعمال می‌شود. حتی آنها پس از به سرانجام رسیدن پرونده و در آستانه تعیین پاداش می‌توانند با ارائه اطلاعات مربوط به هویت خود از حالت ناشناس خارج شده و مشمول حمایت‌ها و تشویق‌های این دستورالعمل شوند.
بدین ترتیب هرگونه رفتار تبعیض‌آمیز، تنبیهی یا تلافی‌جویانه از سوی کلیه مدیران و کارکنان دستگاه‌های مشمول این دستورالعمل علیه گزارشگر، ممنوع بوده و گزارشگر در چنین شرایطی تحت حمایت‌های این دستورالعمل قرار می‌گیرد.

پاداش نقدی و غیرنقدی

بر پایه این گزارش، برای گزارشگرانی که گزارش آنها منتهی به اثبات وقوع فساد و صدور رأی محکومیت یا به هر نحو منجر به عایدی مالی برای دولت شود، دو دسته پاداش نقدی و غیرنقدی در نظر گرفته می‌شود که پاداش نقدی شامل ۳ درصد از عواید حاصل تا سقف ۱۰میلیارد ریال است و پاداش غیرنقدی شامل یک یا چند مورد از موارد اعطای تقدیرنامه توسط وزیر، اعطای یک طبقه تشویقی، معرفی به عنوان کارمند نمونه، حق تقدم در انتصاب به مشاغل حساس مدیریتی و مشاغل بالاتر در شرایط مساوی، معرفی و تقدیر در رسانه‌ها یا همایش‌های مرتبط است.

گزارشگر بلافاصله بعد از ارسال گزارش تحت حمایت‌های این دستورالعمل قرار می‌گیرد؛ حتی اگر در نهایت به هر دلیل، فساد اعلام شده توسط وی در گزارش احراز و اثبات نشود، اما قرائنی مبنی بر مطابقت گزارش با واقعیت یا صحت مفادی از آن وجود داشته باشد.

فرایند رسیدگی به گزارش‌ها نیز به این صورت خواهد بود که مسئولیت دریافت، ارزیابی اولیه و ارجاع گزارش برعهده مرجع پیگیری است که مرجع پیگیری، حوزه ارتقای سلامت اداری و پیشگیری از سوءجریانات مرکز بازرسی وزارت امور اقتصادی و دارایی است. سپس به مرجع تحقیق برای تحقیق و بررسی ارجاع می‌شود و در نهایت تشخیص وقوع جرم یا تخلف و صدور آرای قطعی، از سوی مراجع تحقیق اداری و تعقیب کیفری است.

درهمین حال گزارشگر بعد از دریافت بازخورد از مرجع پیگیری، در مرحله فرایند رسیدگی حق اعتراض به نتیجه اعلامی مبنی بر عدم احراز فساد و عدم اختصاص پاداش حمایت را دارا است.

گفتنی است پیش از این نیز سوت‌زنی در برخی از بخش‌های دستگاه‌های اجرایی عملیاتی شده بود. یکی از این بخش‌ها سامانه سوت‌زنی سازمان امور مالیاتی است که به گفته مسئولان این سازمان، گزارش‌های مردمی تاکنون موجب شناسایی و جلوگیری از تداوم بسیاری از تخلفات و فسادها در حوزه مالیات‌ها شده است. همچنین همزمان با اجرایی شدن مالیات خانه‌های خالی، قانونگذار یکی از راه‌های شناسایی واحدهای خالی از سکنه را سوت‌زنی و گزارش‌های مردمی اعلام کرده بود.

حال با تدوین این دستورالعمل مدون و کامل برای سوت‌زنی و حمایت‌های قانونی از گزارشگران فساد، می‌توان انتظار داشت با افزایش گزارش‌ها شاهد تحدید فساد در دستگاه‌های اجرایی باشیم.

سوت زنی مالیاتی

پیدا کردن مودیانی که از پرداخت مالیات فرار می کنند، به افشاگری مالیاتی معروف می باشد که یکی از بزرگ ترین مشکلات دولت ها از جمله آمریکا به شمار می رود و در پی آن سالانه مبالغ زیادی به ممیزان مالیاتی حقوق می دهند تا پرونده های مالی شرکت را بررسی نموده و فرار های مالیاتی را کشف کنند.

در سال 1989 م دولت آمریکا تصمیم گرفت که به جای استخدام کردن مامور مالیاتی، از مردم دعوت به همکاری نماید و فرار های مالیاتی را گزارش دهند. در این راستا «قانون حفاظت از رسوا کننده» تصویب شد که تا کنون در حال اجرا می باشد.

سوت زنی مالیاتی:

عملیات سوت زنی یکی از اصلی ترین راه های مبارزه با فساد می باشد که این اصطلاح برگرفته از رفتار ماموران پلیس است که پس از مشاهده یک خلاف، سوت می زنند تا همه با خبر شوند.

در واقع اصطلاح سوت زنی برای اشخاصی به کار برده می شود که در یک سازمان مشغول به کارند و خلاف کاری های آن سازمان را افشا می سازند. این خلاف ها می توانند موارد زیر را در بر گیرد:

• انواع حرکت های غیر اخلاقی سازمان و مدیران
• تقلب
• احتکار
• تثبیت قیمت
سوت زنی در بورس
• رشوه
• تولید محصول غیر ایمن
• نقض قوانین یا مقررات

در واقع می توان گفت که افشاگری علیه فساد، یکی از موثرترین روش های مقابله در جهان بوده و هست به طوری که حدود 55 درصد از فسادهایی که کشف می شوند، مربوط به استفاده از این روش می باشد و حدود 45 درصد دیگر مربوط به حسابرسی، بازرسی، نظارت و استفاده از سیستم های الکترونیکی است.

سوت زنی در آمریکا:

یکی از مزایای مهم روش سوت زنی این است که خاصیت کاهندگی دارد و باعث می شود اشخاص دیگر به فکر تخلف نباشند. علاوه بر این، پس از رسیدگی به پرونده متخلف، دولت آمریکا حدود 15 درصد از جریمه شخص متخلف را به شخص افشاگر پرداخت می نماید که مشوق دیگری برای سوت زنی به شمار می رود.

یکی دیگر از قوانین آمریکا که در سال 2010 م، در رابطه با سوت زنی تصویب شد، قانون اصلاح وال استریت و حفاظت مصرف کننده بود. بر اساس این قانون، در طی برنامه های سوت زنی، افشا گری کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، نیز به تصویب رسید.

با توجه به این که مبالغ زیادی در تقلب ها و فساد های مالی رد و بدل می گردد و یکی از سودآورترین تجارت ها محسوب می گردد، این قوانین و عمل به آنها نقش بسیار مهمی را در ساختار دولت و جامعه ایفا می نماید. لازم به ذکر است که بیش از 40 درصد از مفاسد دنیا از طریق گزارش ها و سوت زنی های مردم کشف می گردد که این بسیار مهم می باشد و باید در راستای افزایش این میزان، اقدام نمود.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله مالیات بر درآمد اتفاقی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

سوت زنی در ایران

سوت زنی در ایران:

قانون سوت زنی در ایران طبق ماده 34 آئین نامه اجرایی و ماده 219 ق.م.م، اجرا می گردد که این قانون در 9 آذر ماه سال 1398 تصویب و ابلاغ شد. در این خصوص اگر شخصی با اطلاعات ارسالی خود مبنی بر سوت زنی مالیاتی، باعث وصول مالیات گردد، سازمان امور مالیاتی بر اساس آن اطلاعات، به وی پاداش می دهد. لازم به ذکر است که این قانون نیز همانند سایر قوانین و طرح ها، دارای موافقان و مخالفان زیادی می باشد که دیدگاه های خاص خود را دارند.

موافقان این طرح معتقدند که تدوین این قانون و تعیین پاداش باعث می شود که اشخاص ثالث انگیزه برای سوت زنی داشته باشند و اطلاعات در دسترس خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند و از طرفی سازمان مالیاتی بتواند لایه های زیرزمینی فرار مالیاتی را شناخته و نسبت به وصول مالیات عمل نماید.

مخالفان طرح اعتقاد دارند که معین کردن پاداش برای کشف اطلاعات مالی مودیانی که فرار مالیاتی دارند، باعث ایجاد فضای بدبینی و زیر آب زنی در بین جامعه می شود و به نفع کشور نیست.

سامانه 1526:

سازمان امور مالیاتی کشور یک مرکز ارتباط مردمی با نام 1526 راه اندازی نموده است که می توان با آن تماس گرفته و با انتخاب یکی از 9 کلید موجود، موضوعات خود را به صورت شبانه روزی مطرح نمود که در این سامانه، داخلی شماره 1، مختص گزارش فرار مالیاتی است که بعد از گرفتن آن، اطلاعات مربوط به فرار مالیاتی اشخاص را می توان به سازمان امور مالیاتی گزارش کرد.

مزایای سوت زنی در ایران:

• مبارزه با فساد و پیش گیری فساد در مسیر شفافیت
• افشای تخلف و تقلب های اداری قبل از تبدیل به جرائم بزرگ اقتصادی
• کاهش حاشیه ایمنی برای فساد های اداری همچون رشوه و زمان بررسی فساد در دولت و قوه قضائیه
• گره زدن منافع اشخاص به منافع عمومی (منفعت فرد از افشای فساد)
• گسترش دامنه نظارت بر تخلفات و فساد های اداری از راه شفافیت عمومی
• ایجاد انگیزه در جامعه و افراد جامعه در مسیر پذیرش دولت الکترونیک

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله ابلاغ اوراق مالیاتی را به شما پیشنهاد می کنیم.