صرف سهام به چه معناست
این بخش را به پرسش ” صرف سهام به چه معناست ” اختصاص داده ایم و قصد داریم با زبان ساده و قابل فهم به توضیح این اصطلاح مهم بپردازیم.
معامله گران مبتدی و حرفه ای بارها با اصطلاح صرف سهام مواجه شده اند و عده ای از آن ها به این اصطلاح شناخت ندارند. ما در این بخش، مفهوم آن را توضیح می دهیم و توصیه می کنیم که این مطالب را تا پایان مطالعه فرمایید تا با جزئیات آن آشنا شوید.
قبل از پاسخ به این سوال که صرف سهام به چه معناست به سراغ تعریف سهم می رویم تا بیشتر بر مفهوم صرف سهام مسلط شوید.
تعریف سهم :
سهم یک سند محسوب می شود که ویژگی هایی از قبیل حق رأی، بهره و حق قسمت کردن دارایی و امتیاز اولویت برای خرید را داراست و مخصوص سهام دارانی است که در کمپانی های بورسی سهمی را خریداری کرده اند و آن ها می توانند هر زمان که خواستند سهم خود را داد و ستد نمایند.
سهام هر کمپانی که در بورس فعالیت می کند ارزش خاصی داشته که ارزش آن را در اساسنامه کمپانی ها درج می کنند و همینطور ارزش یک سهم طبق قوانین مجاز نیست که بیش از 10000 ریال باشد و همینطور همه ارزش اسمی نشان دهنده تمام سرمایه می باشد.
صرف سهام به چه معناست ؟
صرف سهام (Premium) مبلغی می باشد که در وارد کردن پذیره اولیه سهام و همچنین بورس به جزء صرف سهام چیست؟ اعتبار اسمی بابت یک سهم داده شود. به زبان ساده تر وقتی که شرکت اقدام به فروش سهام های خود می کند مبلغی را جدا از ارزش اسمی سهام از خریدار اخذ می کند.
احتمال دارد شرکتی متوجه بیشتر بودن یک سود شود که در نهایت ارزش سهام آن افزوده خواهد شد و در این صورت است که سازمان ناظر به این شرکت ها اجازه می دهد تا از خریداران مبلغ بیشتری به غیر از ارزش اسمی اعلام شده بگیرند. بنابراین سهام بیشتر از ارزش اسمی خود به فروش گذاشته می شود و به تفاوت بین ارزش اسمی و مبلغ دریافتی ” صرف سهام ” می گویند.
در حقیقت صرف سهام ارزش فعلی بازار را نشان می دهد و در حساب سهام داران در ترازنامه درج می گردد و همینطور صرف سهام در دسته منابع تامین مالی قرار می گیرد چرا که از محل بیشتر شدن سرمایه و همینطور منتشر شدن سهام تازه به قیمتی که از قیمت اسمی بیشتر است به دست می آید.
شرکت ها مجاز هستند در خصوص صرف سهام تدابیر زیر را در نظر بگیرند :
- شرکت ها مجاز هستند که صرف سهام را به عنوان یک سهام به سهام داران پیشین ارائه دهند.
- آن ها می توانند مبلغ صرف سهام را میان سهام داران پیشین قسمت نمایند.
- شرکت ها این اجازه را دارند که صرف سهام را به صندوق خود بیفزایند.
در زیر به صورت جامع کاربردهای صرف سهام را شرح داده ایم :
1. قسمت کردن صرف سهام بین سهام داران پیشین
یکی از کاربردهایی که صرف سهام داراست قسمت نمودن آن میان سهام داران است که به اصطلاح به سهام جایزه نیز شهرت دارد. در این کاربرد به همان اندازه که صرف سهام وجود دارد سهام های جدید انتشار یافته و میان سهام داران پیشین عرضه می شود.
2. قسمت کردن نقدی صرف سهام
از دیگر کاربرد هایی که صرف سهام دارد قسمت کردن آن به صورت نقدی میان سهام داران محترم می باشد. شرکت به سهام داران اطلاع می دهد که قرار است مبلغی به آن ها پرداخت شود که صرف سهام نام داشته و ربطی به عملکرد شرکت و سود حاصل از آن ندارد. در این کاربرد تنها سودی که برای شرکت دارد بیشتر شدن سرمایه در بخش قیمت اسمی می باشد.
3. منتقل شدن صرف سهام به صندوق شرکت
در کاربرد بعدی صرف سهام را به شرکت تخصیص داده و آن را به یک حساب جدا منتقل کرده و در نهایت بین تمام سهام داران توزیع می گردد و فرقی ندارد که سهام دار پیشین یا جدید باشد.
همه چیز درباره ارتقا سرمایه با صرف سهام :
پس از پاسخ به سوال اصلی شما که ” صرف سهام به چه معناست ” بود می خواهیم یک موضوع بسیار مهم را توضیح دهیم که ارتقا سرمایه از طریق صرف سهام می باشد. این روش بسیار محبوب بوده و مزایا زیادی برای شرکت، سهام داران و بازار بورس به دنبال دارد. در این راستا شرکت به سهام داران ابلاغ می کند که بابت خرید سهم، مبلغی را به شرکت بپردازند. این مبلغ از قیمت اسمی سهم آغاز می شود تا وقتی که به مبلغ بازار برسد. برای افزایش سرمایه با این روش، سهام را با قیمت اسمی به فروش نمی گذارند و به صورت پذیره نویسی با نرخ بازار خواهد بود.
مبلغی که کشور ما برای هر سهم در نظر گرفته است ۱۰۰۰ ریال می باشد. حال زمانی که شرکت از سهام داران می خواهد که مبلغ ۱۳۰۰ ریال پرداخت نمایند این اختلاف با ارزش اسمی در حساب شرکت قرار گرفته و در ترازنامه نیز درج می گردد و بعد به یکی از روش هایی که ذکر کردیم نظیر تعلق سهام جدید برای سهام دار لحاظ می شود. به بیانی دیگر 300 ریال اضافی، صرف سهام می باشد که در حقوق سهام دار و در ترازنامه درج می شود.
مزایا ارتقا سرمایه با صرف سهام را در زیر قرار داده ایم :
بهبود ساختار مالی
اصلی ترین مزیت مربوط به بهتر شدن ساختار مالی می باشد. برخی از شرکت ها برای بازسازی سیستم سرمایه و تقویت بیشتر آن و همچنین در راستا پیشبرد اهداف خود به صرف سهام نیاز دارند و آن ها می توانند با بهره گیری از این شیوه بی نظیر ساختار مالی قوی و مطمئنی داشته باشند.
بیشتر شدن EPS
زمانی که ارتقا سرمایه با صرف سهام رخ می دهد سرمایه شرکت بیشتر شده و بهتر می تواند عمل کند و در نهایت موجبات سودآوری بالا و بیشتر شدن EPS را رقم می زند و همینطور قیمت سهم نیز بیشتر شده و هر گونه تهدیدی در مبادلات به حداقل می رسد.
افزایش قدرت شرکت در پرداخت بدهی
از دیگر مزایا ارتقا سرمایه با صرف سهام می توان به افزایش قدرت شرکت ها بابت پرداخت بدهی اشاره کرد و دیگر شرکت ها نگران پرداخت بدهی های خود به بانک یا دیگر ارگان ها نخواهند بود. آن ها با دارا بودن سرمایه مناسب عملکرد عالی خواهند داشت. این موفقیت باعث سود برای همه طرف ها مانند بازار بورس و سهام داران نیز می شود. نداشتن بدهی یک مزیت فوق العاده برای یک شرکت محسوب می شود که بر اعتبار آن ها نیز می افزاید.
نتیجه گیری :
یکی از عواملی که موجب موفقیت در بازار بورس می شود یادگیری اصطلاحات آن است. شما باید پیش از وارد شدن به این بازار، اطلاعات خود را ارتقا داده و با اصطلاحات آن آشنا شوید. در این بخش به پرسش پرتکرار ” صرف سهام به چه معناست ” پاسخ دادیم و آن را به صورت جامع تعریف کردیم. برای آشنایی با سایر اصطلاحات می توانید به بخش های دیگر وب سایت رسمی حمید حسین زاده رجوع فرمایید.
آشنایی با برخی اصطلاحات نظیر صرف سهام زمینه پیشرفت روز افزون شما را فراهم می کند و سبب می شود به بهترین حالت ممکن سرمایه موردنظر شما به دست آید.
بابت زمانی که برای مطالعه این بخش گذاشتید از شما سپاسگزارم امیدوارم با یادگیری مباحث بورس گام های خود را برای انجام داد و ستد موفق محکم بردارید. مطالب زیر را نیز توصیه می کنیم بخوانید:
جهت مشاوره تلفنی وام های بانکی بر روی لینک زیر کلیک نمایید:
صرف سهام چیست؟
به گزارش خبرنگار پول نیوز، سهام یا سهم سند قابل معامله‌ای است که نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن در شرکت‌های سهامی است و حقوقی نظیر حق رای، حق سود، حق در دارایی‌ها و حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت را دارد. سهام شرکت ها ارزش تعیین شده دارند که در اساسنامه شرکت منعکس شده است و ارزش اسمی هر سهم نباید بیش از 10000 ریال باشد.
صرف سهام یا Premium
این واژه یکی از ماده های قانون تجارت است و براساس این قانون شرکت میتواند سهام جدید خود را برابر با مبلغ اسمی، بفروشد و یا اینکه علاوه بر مبلغ اسمی سهم، مبلغی را به‌عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. شرکت عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته‌شده را میتواند به اندوخته‌های شرکت منتقل کرده یا به‌صورت نقدی میان صاحبان سهام قبلی تقسیم نماید، همچنین میتواند درازای آن سهام جدید(سهام جایزه) به سهامداران قبلی بدهد.
گاهی اوقات دیده می شود شرکت سود زیادی را شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار چیزی بیشتر از ارزش اسمی است. در این صورت شرکت میتواند سهام جدید خود را باقیمتی بیشتر از ارزش اسمی منتشر نماید که به دلیل وجود تقاضا برای سهام شرکت، ممکن است سهام به ارزشی بالاتر از ارزش اسمی آن در بازار مورد معامله قرار گیرد. به مابه‌التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی بابت سهام، صرف سهام گفته میشود.
به‌عبارت‌دیگر صرف سهام مبلغ مازاد ارزش بازار (ارزشی که در حال حاضر معامله میشود) نسبت به ارزش اسمی سهام است. صرف سهام تحت همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می‌گردد. شایان ذکر است ماهیت این حساب بستانکار است.
اصطلاح صرف سهام به معنی مبلغی است که اضافه بر ارزش تعیین‌شده یک سهم پرداخت میشود. صرف سهام هم در پذیره‌نویسی اولیه و هم در معاملات بورسی ایجاد میشود.
ازآنجاکه صرف سهام از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی حاصل میشود، جزو منابع تأمین مالی شرکت محسوب می‌گردد.
کاربردهای صرف سهام برای شرکت ها چیست؟
صرف سهام می تواند به اندوخته شرکت منتقل شود
صرف سهام می تواند بین سهامداران قبلی تقسیم کند
صرف سهام را به صورت سهام جدید به سهامداران قبلی بدهد
شرکتها فروش سهام با صرف را با حفظ حق تقدم و یا با سلب حق تقدم انجام می‌دهند.
برای صرف سهام باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
۱-ازآنجاکه صرف سهام بخشی از سهام محسوب نمیشود، نمی‌توان آن را در حساب سرمایه منظور کرد. این مبلغ باید در حساب مجزایی در بخش حقوق صاحبان سهام نگهداری شود زیرا سبب افزایش این بخش در ترازنامه میشود.
۲-قانون تجارت ایران، صدور سهام به کسر را مجاز نمی‌داند.
۳-حساب صرف سهام قابل تهاتر با حساب کسر سهام نیست.
۴-هیچ زیان یا هزینه عملیاتی نمی‌تواند به‌حساب بدهکار صرف سهام منظور گردد.
مصارف صرف سهام
تقسیم نقدی صرف سهام بین سهامداران قبلی
شرکت با اطلاع‌رسانی به سهامداران قبلی در خصوص اینکه سود نقدی توزیع‌شده از محل صرف سهام یا بازده سرمایه است و نه از محل عملیاتی و بازرگانی شرکت، مبلغ صرف سهام را به آن‌ها تخصیص می‌دهد. با انجام این کار چیزی به‌جز افزایش سرمایه به قیمت اسمی نصیب شرکت نمیشود.
توزیع سهام جدید بین سهامداران قبلی(سهام جایزه)
در این روش به میزان مبلغ صرف سهام، صرف سهام چیست؟ سهام جدید به قیمت اسمی منتشر و به سهامداران قبلی داده میشود. افزایش سرمایه به این شیوه همانند افزایش سرمایه به قیمت اسمی است.
انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت
در این مورد، صرف سهام در یک حساب جداگانه در بخش حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرد و به همه سهامداران اعم از سهامدار قبلی و جدید تعلق خواهد داشت.
در حال حاضر با در نظر گرفتن مزیت‌ها و منافع افزایش سرمایه به روش صرف سهام، بازارهای توسعه‌یافته بیشتر به دنبال افزایش سرمایه به این شیوه هستند.
صرف سهام چیست؟
ماده 141 اصلاحیه قانون تجارت مقرر می دارد که اگر بر اثر زیان های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود، هیات مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت کند تا موضوع انحلال یا بقای شرکت مورد شور و رای واقع شود. هر گاه مجمع مزبور رای به انحلال شرکت ندهد، باید در همان جلسه و یا رعایت مقررات ماده 6 این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد.
در حالیکه اکثر قریب به اتفاق حسابداران در زمان شمول ماده 141 ق تجارت (فزونی زیان از 50 صرف سهام چیست؟ درصد سرمایه ) اقدام به افزایش سرمایه میکنند . که البته در این مورد قانون به عدم اجرای اینکار تصریح نکرده است .
برای افزایش سرمایه بایستی هیئت مدیره طی نامه ای به بازرس اصلی شرکت دلایل درخواست افزایش سرمایه را عنوان نماید و بازرس اصلی پس از تایید توجیه پذیر بودن افزایش سرمایه ، مراتب تایید خود را طی نامه ای به هیئئت صرف سهام چیست؟ مدیره اعلام نموده تا افزایش سرمایه اجرائی شود
مثال – فرض کنید بر اساس مدارک و اسناد ثبت شده در نرم افزار حسابداری ، شرکت آلفا با سرمایه 1.000.000 ریال زیان انباشته ای به اندازه 560.000 ریال دارد . طبق مفاد ماده 141 باید نسبت به صدور سند زیر در نرم افزار حسابداری اقدام گردد : (این مبلغ حداقلی است که باید انجام شود که میتواند بیشتر از این هم باشد )
سرمایه 120.000 بدهکار
سود و زیان انباشته 120.000 بستانکار
با ثبت این سند در نرم افزار حسابداری ، مانده سرمایه 880.000 ریال شده و مانده زیان هم 440.000 ریال که زیان انباشته دقیقا معادل 50 % سرمایه است . ولی اکثر حسابداران در نرم افزار حسابداری خود سندی می زنند که در آن مبلغ سرمایه را حداقل تا 1.120.000 ریال افزایش می دهند.
راههای افزایش سرمایه :
مثال – فرض کنید شرکتی میخواهد سرمایه خود را از 1.000.000 ریال به 10.000.000 ریال افزایش دهد.
1- از محل آورده سهامداران بصورت نقدی :
در این روش سهامدارن مبلغ افزایش سرمایه تصویب شده توسط مجمع را به حساب سپرده ای بنام شرکت با عنوان افزایش سرمایه واریز می نمایند . مراحل و شیوه صدور سند حسابداری در نرم افزار حسابداری شرکت به شرح زیر است :
الف – ثبت سند در نرم افزار حسابداری در زمان واریز وجه به حساب سپرده توسط سهامداران
موجودیهای نقدی 9.000.000 بدهکار
سایر حسابها و اسناد پرداختنی به سهامداران 9.000.000 بستانکار
ب – ثبت سند در نرم افزار حسابداری در زمان دریافت روزنامه رسمی مبنی بر تایید افزایش سرمایه توسط اداره ثبت شرکتها
سایر حسابها و اسناد پرداختنی به سهامداران 9.000.000 بدهکار
سرمایه 9.000.000 بستانکار
مدارک لازم برای افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران بشرح زیر می باشد که بایستی طی نامه ای به اداره ثبت شرکتها تحویل گردد :
الف – درخواست افزایش سرمایه هیئت مدیره صرف سهام چیست؟ از بازرس اصلی شرکت به همراه توجیهات این درخواست .
ب - نامه تایید بازرس اصلی شرکت مبنی بر توجیه پذیر بودن افزایش سرمایه .
پ - آگهی دعوت از سهامداران جهت شرکت در افزایش سرمایه - این آگهی میتواند هم آگهی دعوت حضوری باشد هم چاپ آگهی در روزنامه کثیر الانتشار
ت – صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده که به امضا اکثریت سهامداران رسیده باشد .
ث – لیست سهامداران حاضر در جلسه مجمع عمومی .
2- از محل مطالبات حال شده سهامداران :
مطالبات حال شده سهامداران یا همان حسابهای پرداختنی به سهامداران می باشد که نیازی به واریز وجه توسط سهامداران
نکته : بعضی از حسابداران در زمانیکه سهامداران فاقد نقدینگی لازم جهت افزایش سرمایه باشند و از طرف دیگر مطالباتی که تکافوی افزایش سرمایه را کند، نداشته باشند با ترفندی اقدام به صدور سند حسابداری جهت بالا بردن مبلغ بدهی به صاحبان سهام می نمایند که به این ترتیب است :
سایر حسابها و اسناد دریافتنی از سهامداران 9.000.000 بدهکار
سایر حسابها و اسناد پرداختنی به سهامداران 9.000.000 بستانکار
در این روش در زمان دریافت روزنامه رسمی مبنی بر تایید افزایش سرمایه توسط اداره ثبت شرکتها سند حسابداری زیر باید در نرم افزار حسابداری ثبت گردد:
سایر حسابها و اسناد پرداختنی به سهامداران 9.000.000 بدهکار
سرمایه 9.000.000 بستانکار
مدارک لازم برای افزایش سرمایه از محل مطالبات حال شده سهامداران بشرح زیر می باشد که بایستی طی نامه ای به اداره ثبت شرکتها تحویل گردد :
علاوه بر موارد مطرح شده در بند یک بایسی سند حسابداری که در آن حسابهای پرداختنی با سرمایه (معادل مبلغ افزایش سرمایه ) تهاتر شده باشد و به تایید اعضاء هیئت مدیره رسیده باشد را نیز به اداه ثبت شرکتها تقدیم نمود .
3- از محل تجدید ارزیابی دارائیها :
طبق استاندارد شماره 11 حسابداری ایران تجدید ارزیابی دارائیهای ثابت مشهود مجاز است که در صورت اتخاذ این روش از طرف شرکت ، تجدید ارزیابی بایستی هر سه تا پنج سال تکرار شود که با توجه به تحمیل هزینه های قابل توجه به شرکت در انجام ارزیابی دارائیها ، شرکتها رقبتی به این عمل ندارند مگر اینکه مجبور به این کار باشند .
نکته : مبلغ تجدید ارزیابی یا همان درآمد غیر عملیاتی تحقق نیافته ناشی از تجدید ارزیابی دارائیها مستقیما تحت عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت و در ترازنامه در قسمت حقوق صاحبان سهام و بعنوان بخشی از حقوق ایشان طبقه بندی شده و در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد و در نتیجه در صورت سود و زیان سودی از این بابت شناسایی نمیشود . یعنی برای ثبت سند حسابداری در نرم افزار حسابداری :
دارائیهای ثابت مشهود ***** بدهکار
مازاد تجدید ارزیابی دارائیها ***** بستانکار
لازم به ذکر است که در لایحه بودجه سال 1390 بیان شده اگر افزایش سرمایه ناشی از تجدید ارزیابی دارائیهای استهلاک پذیر باشد ، سود مازاد تجدید ارزیابی دارائیها که به حساب افزایش سرمایه منظور میشود ، در سال ایجاد مشمول مالیات نیست اما تجدید ارزیابی دارائهای استهلاک پذیر موجب افزایش هزینه استهلاک در سالهای آتی شده و سود خالص را از طریق افزایش هزینه های سربار در بهای تمام شده کاهش می دهد که بازتاب این عمل افزایش هزینه استهلاک در سالهای آتی شده و جزو هزینه های غیر قابل قبول مالیاتی می باشد . برای توضیح بیشتر به مثال زیر توجه فرمایید :
فرض کنید بر طبق اسناد حسابداری ثبت شده در نرم افزار حسابداری ، ماشین آلاتی را به بهای تمام شده 100.000 ریال صرف سهام چیست؟ در سالهای گذشته خریداری نمودیم و در سال جاری نسبت به تجدید ارزیابی آن اقدام نمودیم و مبلغ آن به 700.000 ریال افزایش یافته است . با توجه به این مثال مبلغ 600.000 ریال ناشی از تجدید ارزیابی در حساب حقوق صاحبان سهام موجود است که این مبلغ معاف از مالیات می باشد.
در سالهای آتی مبنای محاسبه استهلاک از مبلغ 100.000 ریال به 700.000 ریال تغییر نموده که هزینه استهلاک محاسبه شده برای 600.000 ریال مازاد جزو هزینه های غیر قابل قبول مالیاتی می باشد .
در این روش در زمان دریافت روزنامه رسمی مبنی بر تایید افزایش سرمایه توسط اداره ثبت شرکتها سند حسابداری زیر در نرم افزار حسابداری ثبت می شود.
مازاد تجدید ارزیابی دارائیها ***** بدهکار
مدارک لازم برای افزایش سرمایه از محل دارائیهای تجدید ارزیابی شده بشرح زیر می باشد که بایستی طی نامه ای به اداره ثبت شرکتها تحویل گردد :
علاوه بر موارد مطرح شده در بند یک بایستی تاییدیه مبالغ تجدید ارزیابی شده توسط کارشناس رسمی دادگستری را نیز به اداه ثبت شرکتها تقدیم نمود .
4- افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته طرح توسعه در قالب سهام جایزه :
در این روش سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به سهامداران می دهد و برای این کار نیازی به پرداخت وجه توسط سهامداران نمی باشد. در این حالت شرکت به دلیل اینکه سود انباشته قابل توجهی دارد، تصمیم می گیرد از محل سود انباشته افزایش سرمایه خود را انجام دهد. در نهایت شرکت پس صرف سهام چیست؟ از افزایش سرمایه، سود سهمی (سهام جایزه) به سهامداران خود پرداخت می کند.
5- افزایش سرمایه از محل صرف سهام :
در این روش سهام تفاوت قیمت اسمى و قیمت فروش یک سهم توسط شرکت است. هنگامى که پذیره نویسى افزایش سرمایه بر اساس قیمت بازار سهم انجام مى شود اصطلاحاً گفته مى شود افزایش سرمایه از طریق صرف سهام انجام شده است. در این صورت این اضافه ارزش حاصل شده (مازاد قیمت بازار به قیمت اسمى) در ترازنامه ذیل حسابى تحت عنوان صرف سهام نشان مى دهد. بنابراین صرف سهام از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتى بیش از قیمت اسمى حاصل مى شود و از دیدگاه شرکت، جزء منابع تامین مالى محسوب مى شود.
در ماده 160 قانون تجارت آمده است : شرکت مى تواند سهام جدید را برابر مبلغ اسمى بفروشد یا اینکه مبلغى علاوه بر مبلغ اسمى سهم به عنوان اضافه ارزش سهم از خریدار دریافت کند. شرکت مى تواند عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را به اندوخته منتقل سازد یا نقداً بین صاحبان سهام سابق تقسیم کند یا در ازاى آن سهام جدید به صاحبان سهام سابق بدهد.
افزایش سرمایه با صرف سهام مى تواند با صدور حق تقدم خرید سهام یا سلب حق تقدم از سهامدار موجود و عرضه عمومى سهم همراه باشد . معمولاً براى ایجاد جذابیت در پذیره نویسى، قیمت پذیره نویسى تا حدى کمتر از قیمت بازار یا همراه با تخفیف نسبت به قیمت بازار تعیین مى شود. اما به هرحال به منظور صرف سهام چیست؟ تحقق کامل برنامه افزایش سرمایه با صرف ، شرکت بایستى براى باقیمانده احتمالى سهام پذیره نویسى نشده شخص یا اشخاص حقیقى یا حقوقى را که قبلاً متعهد شده اند، معرفى کند. پذیره نویسى سهام جدید در خارج از بورس انجام مى شود و به آن کارمزد تعلق نمى گیرد.
افزایش سرمایه چیست؟ انواع آن را بشناسیم
دنیای بورس : این روزها شاهد پیوستن خیل عظیم سرمایه توسط افرادی تازه‌وارد به بورس تهران هستیم. بازاری که از ابتدای سال جاری تاکنون بازدهی بیش از 93 درصدی از آن معامله‌گران کرده است و با اختلاف از دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری سبقت گرفته است. یکی از مفاهیمی که این روزها بسیار به گوش بورس‌بازان می‌رسد، خبر افزایش سرمایه شرکتها و رشد قیمت سهام آن‌ها به همین واسطه است.
اکنون پرسشی که شاید برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جدید بورسی پیش می‌آید این است که افزایش سرمایه چیست؟ چه شرکت‌هایی مبادرت به افزایش سرمایه میکنند؟ چه روش‌هایی برای افزایش سرمایه وجود دارد و تفاوت این روش‌ها در چیست؟ سهام موجود در پرتفوی سهامداران بعد از افزایش سرمایه چه تغییری می‌کند؟ و پرسش‌های دیگری از این دست که در گزارش پیشرو صرف سهام چیست؟ بدان‌ها پاسخ داده می‌َشود.
افزایش سرمایه چیست؟
در یک نگاه کلی شرکتها به منظور تامين منابع مورد نياز برای طرح‌های توسعه‌ای و همچنین پاسخگویی به نياز خود به نقدینگی، اقدام به افزایش سرمایه میکنند. در واقع تغییر در میزان سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی شرکت‌هاست. در برخی مواقع نیز این راهکار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هر شرکت بورسی یا فرابورسی که بخواهد سرمایه خود را به هر دلیلی افزایش دهد، باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد. به این طریق مبلغ مورد نیاز برای این اقدام تامین میشود. تفاوت اصلی میان انواع روش‌های افزایش میزان سرمایه نیز به محل تامین این منابع جدید بازمی‌گردد که در ادامه انواع روش‌ها به تفصیل توضیح داده می‌َشود.
انواع روش های افزایش سرمایه کدامند؟
در مجموع می‌توان 4 دسته کلی برای افزایش سرمایه شرکتها در نظر گرفت که شامل
- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
- افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)
- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
- افزایش سرمایه به روش صرف سهام
1. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی چیست؟
در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، شرکت دارایی‌های ثابت مشهود خود همانند زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می‌دهند.
به عبارت دیگر، ارزش دارایی‌ها یک شرکت بر اساس نرخ تورم کشور ارزیابی شده و در ترازنامه به روز میشود. با به روز شدن ارزش دارایی‌ها، امکان استفاده از تسهیلات مالی بیشتر نیز وجود دارد. این مهم در شرکت‌های زیان‌ده میتواند به‌عنوان محرکی برای تجدید حیات شرکتها محسوب شود.
این موضوع به ویژه برای شرکت‌هایی که مشمول ماده 141 قانون تجارت شده‌اند، از اهمیت زیادی برخوردار است. براساس قانون تجارت در صورتی که مقدار زیان از نصف سرمایه ثبتی شرکت بیشتر باشد، شرکت مذکور مشمول ماده 141 میشود. شرکت زیان‌ده برای خروج از این ماده باید سرمایه خود را به مقداری افزایش دهد تا میزان زیان از نصف سرمایه کمتر شود.
در این روش، درصد مالکیت سهامدار در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد میشود، تعداد سهام فرد نیز افزایش پیدا می‌کند.
2. افزایش سرمایه از محل سود انباشته چیست؟
طبق قانون تجارت شرکتها موظفند سالیانه درصدی از سود خود را بین سهامداران تقسیم نکرده و نزد خود نگهداری شوند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت‌های مالی شرکتها ثبت میشود. با افزایش سودهای ذخیره شده و رسیدن به مقدار مناسبی، شرکت میتواند از این محل سرمایه خود را افزایش دهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند.
پس در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمیشود. پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی‌کنند. در این روش به سهامداران، سهامی تحت عنوان سهام جایزه تعلق می‌گیرد.
3. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی چیست؟
در مواقعی که شرکت نیاز به منابع جدید برای طرح‌های توسعه‌ای خود دارد اما سود انباشته مناسبی در اختیار ندارد، ناچار به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران است. به دلیل اینکه این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می‌دهد.
به این صورت که اوراقی تحت عنوان «حق تقدم سهام» در اختیار سهامداران فعلی قرار می‌گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره‌نویسی گفته میشود، دو راهکار دارد.
1. پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش سهامدار به ازای هر سهم باید مبلغی را در بازه زمانی ۲ ماهه به شرکت پرداخت کند. این مبلغ در ایران معمولا 1000 ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی میشود.
2. فروش حق تقدم: اگر سهامدار به هر علتی تمایل نداشته باشد که از حق تقدم‌های خود استفاده کند، میتواند در بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم‌های خود را به سرمایه‌گذاران دیگر بفروشد. این حق تقدم‌ها مانند سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. حق تقدم هر سهم با اضافه شدن حرف «ح» پس از نماد آن قابل شناسایی است. به عنوان نمونه حق تقدم ایران خودرو با نماد «خودروح» معامله میشود.
4. افزایش سرمایه از روش صرف سهام چیست؟
در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره‌نویسی به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را، به حساب اندوخته منتقل و یا در ازای آن سهام جدید، به سهامداران قبلی می‌دهد.
در افزایش سرمایه به روش صرف سهام به جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره‌نویسی سهام جدید ناشی از این عمل به قیمت بازار انجام می‌گیرد. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام یعنی مابه‌التفاوت ارزش بازاری و اسمی سهام است. شرکت در خصوص صرف سهام سه کار می‌توانند انجام دهند:
- انتقال اضافه ارزش به اندوخته شرکت
- تقسیم نقدی اضافه ارزش به سهامداری قبلی
- دادن سهام جدید به سهامداران قبلی
در مورد فروش هم دو کار می‌توانند انجام دهند:
- فروش با حفظ حق تقدم
- فروش با سلب حق تقدم
بهترین نوع افزایش سرمایه کدام است؟
باید توجه داشت ساختار شرکتها با یکدیگر تفاوت داشته و از آنجایی که هر یک پیچیدگی‌های خاص خود را دارند، نمی‌توان نسخه‌ای کلی برای همه شرکتها در نظر گرفت. در مجموع اما افزایش سرمایه‌ای که سبب ورود منابع جدید مالی به شرکت شود، شرایط مناسب‌تری را برای توسعه فعالیت‌ها رقم می‌زند. بنابراین افزایش میزان سرمایه از طریق آورده نقدی و همچنین صرف سهام به صورت کلی بهتر قلمداد می‌شوند.
همچنین روش تجدید ارزیابی دارایی‌ها از آنجایی که عملا پولی وارد شرکت نشده و صرفا یک عملیات حسابداری برای بهبود صورت‌های مالی شرکت محسوب میشود، به ویژه برای شرکت‌های ورشکسته و مشمول ماده 141 قانون تجارت مناسب ارزیابی می‌َشود.
تاثیر افزایش سرمایه بر قیمت سهام
- قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته
در روش سود انباشته درصد مالکیت سهامداران در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد میشود، تعداد سهام سهامداران نیز افزایش پیدا می‌کند. از نظر تئوریک میزان دارایی سهامداران نیز تغییری نمی‌کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام آن‌ها زیاد میشود، قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند.
فرض کنید قیمت سهام شرکتی 2000 ریال است و این شرکت از محل سود انباشته ۴۰ درصد افزایش سرمایه می‌دهد. طبق فرمول، قیمت هر سهم جدید به صورت زیر محاسبه میشود:
ریال 1428.6=(0.4+1)/2000= قیمت سهم پس از افزایش سرمایه
قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
فرض کنید قیمت هر سهم شرکتی ۶۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل مطالبات و آورده نقدی ۳۰۰ درصد افزایش سرمایه داده و به ازای هر سهم جدید ۱۰۰۰ ریال (یعنی همان ارزش اسمی) از سهامداران مطالبه می‌کند. قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم سهم این شرکت به صورت زیر خواهد بود:
ریال ۲۲۵۰=3+1/(۱۰۰۰*3)+۶۰۰۰ = قیمت سهم پس از افزایش سرمایه
ریال ۱۲۵۰=۱۰۰۰-۲۲۵۰ = قیمت حق تقدم
قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته و آورده نقدی سهامداران (تلفیق دو روش)
افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
می‌توان اینگونه سوال را مطرح کرد که در چه صورتی افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق می‌گیرد؟ افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق العاده شرکت در این خصوص، مالک سهام شرکت باشد و اصطلاحا در مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه، شرکت کند.
سهام جایزه چیست؟
اگر شرکت برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته و بدون دریافت هیچگونه وجهی، سهام جدیدی صادر و به سهامداران ارائه کند به این نوع سهم، سهام جایزه گفته میشود.
گواهی حق تقدم خرید سهام چیست؟
سهامداران یک شرکت، به نسبت سهم خود، مالک آن شرکت محسوب می‌شوند و پس افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران و مطالبات حال شده در قالب حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت نیز در صرف سهام چیست؟ اولویت قرار دارند. به این اولویت، حق تقدم خرید سهام می‌گویند.
باید توجه داشت فقط زمانی که یک شرکت از محل آورده نقدی افزایش سرمایه می‌دهد، به سهامداران شرکت (نسبت به تعداد سهامی که دارند) حق تقدم خرید سهام، تعلق می‌گیرد.
نحوه استفاده گواهی حق تقدم خرید سهام چگونه است؟
پس از افزایش سرمایه، سه حالت کلی در مورد گواهی حق تقدم وجود خواهد داشت:
این گواهی حق تقدم را خود سهامدار به قیمت روز تابلو معاملات می‌فروشد. چنانچه به روش مرسوم ایران باشد کافی است از قیمت خود سهم که روی تابلو معاملات مشاهده می‌کنید ۱۰۰۰ ریال کسر کنید و محدوده قیمت این حق تقدم‌ها را برآورد کنید. مهلت خرید و فروش این اوراق در یک بازه زمانی ۶۰ روزه یا 2 صرف سهام چیست؟ ماهه خواهد بود.
برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که انتظار دارند قیمت سهم مورد نظر در آینده با افزایش مواجه شود، داشتن سهم جدید جذابیت دارد و همین امر باعث میشود که فرد مبلغ مطالبه شده توسط شرکت (معمولا در ایران همان ارزش اسمی یعنی ۱۰۰۰ ریال) را به حساب شرکت واریز کند تا گواهی حق تقدم او تبدیل به سهم شود. مهلت واریز این وجه نیز در همان بازه زمانی ۶۰ روزه خواهد بود.
برخی از سهامداران ممکن است به علت عدم اطلاع از افزایش سرمایه شرکت و یا به هر دلیل دیگر، در مهلت تعیین شده هیچ اقدامی نسبت به این گواهی انجام ندهند؛ یعنی سهامدار نه اقدام به فروش می‌کند و نه مبلغ مطالبه شده را به حساب شرکت واریز می‌کند.
در این صورت شرکت پس از پایان مهلت مقرر، این گواهی‌ها را که اصطلاحا به آن حق تقدم های استفاده نشده می گویند، حداکثر ظرف مدت ۲۰ روز با رعایت مفاد آیین نامه معاملات بورس، با قیمت روز بازار به عموم سرمایه‌گذاران عرضه کرده و وجوه حاصل از این فروش را، پس از کسر هزینه های مربوطه (هزینه آگهی و هزینه‌هایی از این قبیل که مبلغ چندانی نخواهد بود) به حساب سهامداری که دارنده گواهی حق تقدم بوده، واریز می‌کند.
کدام افزايش سرمايه بهتر است و می‌توان سود کرد ؟؟!
اگر در دنیای بورس و بازارهای سرمایه‌ای فعالیت داشته باشید احتمالاً با مفهوم افزایش سرمایه تا حدودی آشنایی دارید. افزایش سرمایه ( فارغ از نوع آن ) در ذات خود همیشه برای شرکتها و البته سهامداران جذاب بوده است. این جذابیت علت‌های مختلفی دارد. برای اینکه بدانیم کدام افزايش سرمايه بهتر است یا بهترین نوع افزایش سرمایه کدام است باید سعی کنیم ابتدا این علت‌های جذابیت افزایش سرمایه را بشناسیم. مسلماً در اینجا تفاوت دیدگاه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت میتواند در پاسخ ما به این سؤال تأثیرگذار باشد.
همیشه در مورد بازار بورس ایران و تمامی مفاهیم وابسته به آن مانند افزایش سرمایه باید چند نکته مهم یادتان باشد:
۱- بازار سرمایه‌ای ایران و به‌طورکلی اقتصاد ایران یک اقتصاد تورمی است. یعنی در آن قیمت‌ها بر اساس یک سیستم تورمی مشخص میشود.
۲- تورمی بودن بازار سرمایه‌ای مانند بورس عملاً باعث میشود جذب سرمایه پیش از اینکه بخواهد به سمت تولید حرکت کند باید صرف پر کردن خلأهای ایجادشده در اقتصاد تورمی شود. تورمی بودن باعث میشود که ارزش و قیمت با یکدیگر تفاوت زیادی داشته باشد و جذب سرمایه یا در کلام بهتر افزایش سرمایه معمولاً برای پر کردن این شکاف میان ارزش و قیمت استفاده میشود.
۳- بازار بورس ایران قوانین متفاوتی نسبت به بازارهای جهانی دارد. مهم‌ترین این قوانین دامنه نوسان است.
۴- هر سهم از حقوقی و بازار گردآن‌های مشخص استفاده می‌کند که رفتارشان قابل رصد است.
۵- بازار سرمایه‌ای ایران یک‌طرفه است؛ یعنی شما تنها در جهت افزایش قیمت‌ها می‌توانید سود کنید و عملاً قرارداد فروش در بازار سرمایه‌ای ایران معنایی ندارد.
این فاکتورها عملاً باعث میشود که نتوانیم به‌صورت کاملاً آکادمیک در مورد افزایش سرمایه یا سایر مباحث اقتصادی و سرمایه‌ای صحبت کنیم. ازاین‌رو باید به‌نوعی دیگر به سؤال کدام افزایش سرمایه بهتر است؟ پاسخ بدهیم.
کدام افزايش سرمايه بهتر است؟ پاسخ از یک دید کلی!
به‌طورکلی افزایش سرمایه از هر نوعی برای سهامداران خرد همیشه جذاب است. این جذابیت دو علت عمده دارد. برای درک این علت‌ها باید نکته‌ای را شرح داد.
به‌طورکلی شرکتها بر اساس سرمایه‌ای که در اختیار دارند اقدام به فروش سهام در بازار بورس میکنند ( خرید عرضه اولیه )؛ بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که با افزایش سرمایه درواقع امکان بزرگ‌تر شدن سهام فراهم میشود.
به بیان بهتر شما تصور کنید که نماد یک کیک است. هر سهامدار بر اساس تعداد برگه سهامی که در اختیار دارد میتواند از این کیک استفاده کند. زمانی که این کیک بزرگ‌تر شود برای اینکه عدالت برقرار شود باید به تمامی سهامداران تعداد متناسبی برگه سهام اضافه شود تا میزان برخورداری آن‌ها از این کیک عادلانه باشد؛ اما نکته اینجاست که با بزرگ شدن این کیک کیفیت آن کاهش می‌یابد (در کلام بورسی قیمت سهام است) این کار به این خاطر است که عملاً سهامداران بر اساس تعداد برگه سهم اضافه‌شده و کم شدن قیمت دارایی ثابتی داشته باشند.
پس در نگاه اول، بر اساس داستانی که توضیح دادیم، سهامداران بعد از افزایش سرمایه و بزرگ شدن کیک تعداد برگه سهام بیشتری به دست می‌آوردند اما قیمت سهام بر اساس یک فرمول مشخص کاهش پیدا می‌کند تا دارای سهامداران ثابت باشد.
بر اساس یک قانون نانوشته حقوقی سهم برای اینکه بعد از افزایش سرمایه، سهم کاهش قیمت راحت‌تری را تجربه کند، اقدام به حمایت از سهم و افزایش چنددرصدی آن می‌کند تا بعد از افت قیمت این سهم کار خودش را از جای بهتری شروع کند. این افزایش قیمت قبل از برگزاری مجمع برای سهامداران جذاب است. ازاین‌رو با انتشار خبر افزایش سرمایه تقاضا برای سهم افزایش پیدا می‌کند و این نیز خودبه‌خود به روند افزایشی سهم‌ها کمک می‌کند.
علت دوم این داستان نیز تقریباً روشن و مشخص است. بعد از برگزاری مجمع و افزایش سرمایه که نماد ۲ تا ۵ روز در حالت توقف قرار داشت، این نماد بدون دامنه نوسان بازگشایی میشود. این یعنی احتمال سود چند ده‌درصدی در همین ابتدای کار برای سهامداران وجود دارد. این دو عامل مهم‌ترین جذابیت‌های عمومی افزایش صرف سهام چیست؟ سرمایه است.
کدام افزايش سرمايه بهتر است؟ از دید اختصاصی‌تر!
همان‌طور که می‌دانید به‌طورکلی ۴ نوع افزایش سرمایه وجود دارد و ما می‌خواهیم بدانیم که کدام افزایش سرمایه بهتر است. در بالا به‌صورت عمومی و کلی جذاب بود ذات افزایش سرمایه را بیان کردیم، اما سؤال اینجاست که آیا همه این افزایش سرمایه‌ها سودآور است؟ آیا با شنیدن خبر افزایش یک شرکت باید در سریع‌ترین زمان ممکن سهام قابل‌توجهی از آن را خریداری کنیم؟
مسلماً پاسخ این‌ها خیر است. هیچ‌چیز در بازار اقتصاد قطعیت ندارد. این عدم قطعیت در بازار سرمایه‌ای ایران با توجه به نکات گفته‌شده در ابتدا بسیار بالاتر است. امروز که این مقاله نگارش میشود بازار بورس ایران در وضعیت سقوط و حبس پول قرارگرفته است و در این موقعیت هیچ خبر تولیدی، افزایش سرمایه‌ای و … نمی‌تواند سهامدار را مجاب به خرید کند؛ بنابراین عملاً یادتان باشد این خود بازار و روند بازار است که میتواند مشخص کند کدام افزايش سرمايه بهتر است و یا اینکه اصلاً افزایش سرمایه در این موقعیت میتواند جذاب باشد یا نه؟
نکته مهم دیگر این است که عملاً افزایش سرمایه در شرکت‌های بورس ایران بسیار رخ می‌دهد. علت این موضوع را باید در همان تورمی بودن اقتصاد ایران بدانیم. فاصله میان ارزش شرکت و قیمت آن صاحبان شرکت را مجبور به افزایش سرمایه می‌کند و بسیاری از این افزایش سرمایه‌ها دلیل تولیدی ندارد.
اما فارغ از این مسئله ۴ نوع افزایش سرمایه: صرف سهام، تجدید ارزیابی دارایی، آورده نقدی و محل سود انباشته هرکدام مزایا و معایب خاص خودش را دارد. ازآنجایی‌که صرف سهام در میان شرکت‌های ایرانی چندان طرفدار ندارد (فروش سهام باعث کم شدن درصد سهامداران کلان میشود) و افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی نیز تنها برای ایجاد یک تراز مالی انجام میشود و عملاً هیچ جذابیت سرمایه‌گذاری ایجاد نمی‌کند، این دو را از پاسخ سؤال کدام افزايش سرمايه بهتر است؟ کنار می‌گذاریم.
دیدگاه شما