مزایا و معایب رمزارزها
انواع ارز رمزنگاری شده - رمز ارز چیست؟رمزارز یا ارز رمزنگاری شده یک ارز دیجیتال یا مجازی است که با رمزنگاری تأمین میشود و تقلب را تقریباً غیرممکن میکند.
معایب: تیم های بدون تجربه کافی - در زیر شش مورد از معایب و مزایای بیت کوین و رمزارز ها ، این دارایی های دیجیتال، به نقل از وب سایت entrepreneur.com جمع آوری شده است. با ارزجو همراه باشید. مزایا: بازده بالقوه بالا هر روزه داستان های سرگیجه اوری از کسب درآمد افراد توسط رمزارز ها شنیده… به خواندن ادامه دهیدمزایا و معایب سرمایه گذاری در رمزارز ها
اخبار مرتبط - یک تحلیل گر بازارهای مالی با اشاره به مزایا و معایب بهره گیری از رمزارزها، نسبت به تشدید خروج سرمایه از کشور از طریق ارز دیجیتال ابراز نگرانی کرد.
نظرات خوانندگان - دانلود و دریافت مقاله مروری بر مزایا و معایب فناوری زنجیره بلوک و رمزارزها با رویکرد تنظیم گری
معایب استفاده از ارزهای دیجیتال - در این مقاله مروری خواهیم داشت بر فناوری دیجیتال نوظهور رمز ارزها، و مزایا و معایب ارزهای دیجیتال را همراه یکدیگر، بررسی خواهیم کرد
رمز ارز یک ارز دیجیتال یا مجازی است که با رمزنگاری ایمن شدهاست، این بدان معنا است که دو بار خرج کردن یا تقلب در این ارزها غیرممکن است. بسیاری از .
در این مطلب بهترین کیف پول های ارز دیجیتال از نقطه نظرات مختلف معرفی میشوند و مزایا و معایب هرکدام از آنها ذکر میگردد.
دانلود رایگان متن کامل مقاله همایش علمی ایجاد دادگاه دیجیتالی جهت رفع حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی در رمزارزها
معایب اتریوم - اگر شما می خواهید روی اتریوم سرمایه گذاری کنید، لازم است به عنوان یک سرمایه گذار حرفه ای با مزایا و معایب اتریوم آشنا باشید که بتوانبد به درستی تصمیم گیری کنید.
مزایا و معایب ارزهای دیجیتال (بررسی 6 مزیت و 5 عیب بازار ارزهای دیجیتال)
ما در این مقاله میخواهیم از مزایا و معایب ارزهای دیجیتال صحبت کنیم و به بررسی کامل این حوزه بپردازیم. امروزه ارزهای دیجیتال در جهان سر و صدایی ایجاد کرده و افراد و شرکت های بزرگی روی ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری کردن. در کل زیر ساخت و پایه ارزهای دیجیتال بلاک چین بوده و بیت کوین اولین ارز دیجیتالی بود که در سال 2009 بروی بلاک چین راه اندازی شد.
ارزش بیت کوین در زمان انتشار اولین کوین های این ارز بسیار ناچیز بوده و الان با گذشت 11 سال بیت کوین، به با ارزشترین و محبوب ترین ارز دیجیتال تبدیل شده و طرفداران زیاد در سرتاسر دنیا پیدا کرده و سرمایه گذاران از طریق هولد این ارز برای بلند مدت و یا با نوسان گیری از بالا و پایین شدن قیمت بیت کوین سود کسب میکنن. برای این کار باید دانش کافی در این حوزه دا داشت و با توجه به استراتژی معامله اقدام به کار کرد.
ارز دیجیتال چیست؟
ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی یک نوع پول الکترونیکی و دیجیتالی هست که بر پایه فناوری بلاک چین قرار دارد. ارزهای دیجیتال شکل فیزیکی ندارن و مثل سکه و اسکناس قابلیت لمس کردن را ندارن و برای دسترسی و استفاده از ارز دیجیتال باید از طریق سیستم های نرم افزاری اقدام کرد. یکی از دلایل ایجاد ارزهای دیجیتال تحت نظارت نبودن آن هاست .
ارزهای دیجیتال غیر متمرکز بوده و تحت نظارت هیچ سازمان یا نهادی نیستن و به صورت همتا به همتا عمل میکنن و میشه در زمان بسیار کم از طریق مویابل یا سیستم کامپیوتری هر مقدار از ارزهای دیجیتال را به هر کجای جهان بدون نیاز به واسطه و یا افتتاح حساب در بانک و به صورت مستقیم به ادرس کیف پول شخص مورد نظر واریز کرد. دراینجا پیشنهاد میکنیم مقاله ای که در رابطه با تاریخچه پول و ارز دیجیتال هست رو مطالعه کنین.
بلاک چین چیست؟
قبل از به وجود آمدن بلاک چین تراکنش های مالی باید از طریق بانک ها، موسسات و واسطه ها انجام میشد که یک سری مشکلات مثل زمان انتقال زیاد، کارمز زیاد، امنیت نداشتن رو با خودشون داشتن. با به وجود آمدن بلاک چین و ارزهای دیجیتال بخشی از این مشکل حل شده و تراکنش هایی از این طریق انجام شده است.
در حالت کلی باید بگیم که بانک ها به صورت متمرکز کار میکنن ولی بلاک چین از رمزنگاری برای افزایش امنیت و ایمنی دارایی در خرید و فروش و انتقلات استفاده و به صورت غیرمتمرکز فعالیت میکنه. بلاک چین (Blockchain) از دو کلمه Block به معنی بلوک و Chain به معنی زنجیره تشکیل شده و در حقیقت زنجیره ای از بلوک ها است.
به طور کلی بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات خرید و فروش و انتقالات به صورت دقیق بوده و اطلاعات ذخیره شده در این سیستم میان همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته میشه. امکان دستکاری و یا حذف یه تراکنش از سیستم بلاک چین به خاطر رمزنگاری بودن تقریبا غیر ممکن است
انواع ارز دیجیتال
همانطور که گفتیم بیت کوین اولین ارز دیجیتالی هست که راه اندازی شده است. در طی این 11 سالی که از ایجاد بیت کوین گذاشته است ازهای دیگری هم ایجاد شده و هر ارزی که بعد از بیت کوین معرفی شده به اسم آلت کوین شناخته میشه و هر کدام از این آلت کوین ها عملکرد و ویژگی های خاصی را دارن و همه آلت کوین ها در تلاشن روش های کارامد و ارزان تری را برای تراکنش ها در فضای اینترنت انجام بدن. یکی از دلایل بوجود امدن آلت کوین ها برای جایگزین شدن با بیت کوین و رفع برخی از نقص های این ارز بوده است.
در حالت کلی میتونیم بگیم امروزه ارزهای دیجیتال در دسته بندی های مختلفی قرار میگیرن. بطور مثال در یک طبقه بندی ارزهای دیجیتال به دو دسته ارزهای با قیمت ثابت یا استیبل کوین ها و سایر ارزهای بدون ثبات قیمت تقسیم میشن. یا در دسته بندی دیگه میشه ارزهای دیجیتال رو در دو دسته بندی کوین و توکن قرار داد که کوین ها دارای بلاکچین اختصاصی بوده ولی توکن ها بلاکچین اختصاصی ندارن و روی بستر سایر ارزهای دیجیتال راه اندازی شدن. میتونیم همینطور این دسته بندی ها رو از لحاظ نوع حوزه فعالیت مانند متاورس، وب تری و غیره ادامه داد.
مزایای ارزهای دیجیتال
در ادامه این مقاله میخواهیم به مزایایی که ارزهای دیجیتال به همراه دارن و به واسطه این مزایا مورد استقبال کاربران زیادی در سرتاسر دنیا قرار گرفتن، اشاره کنیم.
1. سادگی انجام معاملات
معاملات ارز دیجیتال را میشه از طریق صرافی های انلاین معتبر به اسانی و امنیت کامل انجام داد. شما میتونین از طریق یک صرافی ارز دیجیتال و با پول های رایج کشور و از طریث همه کارت های بانکی تنها با ثبت نام در یک صرافی ارز دیجیتال شروع به خرید و فروش رمز ارزها در هفت روز مزایا و معایب رمزارز ها هفته و 24 ساعت شبانه روز کنین. در برخی از کشور ها نیز دستگاه های ATM برای خرید و فروش برخی ارزها مثل بیتکوین، لایت کوین و اتریوم با پول نقد و یا کارت بانکی وجود دارد.
2. امنیت بسیار بالا
ارز های دیجیتال بر پایه فناوری بلاک چین و بصورت غیر متمرکز فعالیت میکنن و امینت را برای کاربران تامین میکنن که یکی از مهمترین مزیت های ارز دیجیتال هست. امنیت ارزها بیشتر از طریق میزان نرخ هش تامین میشه و با افزایش نرخ هش امنیت شبکه نیز افزایش پیدا میکنه. هش به میزان سرعتی گفته میشه که ماینر در آن بازه اقدام به حل الگوریتم هش پاداش میکند.
یکی از دلایل بالا بودن امنیت ارزهای دیجیتال این هستش که تراکنش های مربوط به اون ها در نود ها یا گره هایی در سرتاسر دنیا ذخیره میشن و حتی اگه یکی از این نود ها دستکاری یا هک بشه عملا هیچ اسیبی به کل شبکه وارد نمیشه. در حالیکه در بانک های مرکزی تنها از یک نود برای ثبت تراکنش ها استفاده میشه و هک اون کل سیستم عملیاتی بانک های مربوط به اون رو مختل خواهد کرد.
3. زمان تسویه و کارمزد کم
برخی از مردم ارزدیجتال را برای سرمایه گذاری میخرند ولی افرادی هستن بخاطر کارمزد بیشتر بانک ها برای مبادلات مالی از ارزهای دیجیتال استفاده میکنن و از طریق ارزهایی مثل لایت کوین، ریپل و سایر ارزها اقدام به انتقالات میکنن و با کارمزد در حد چند تومان و در زمان چند ثانیه تا چند دقیقه مبادله انجام میشه. در صورتی که در بانک ها هزینه حواله بیشتر بوده و از 2 تا 5 روز کاری زمان میبرد.
نکته مهمی که باید در این زمینه بهش اشاره کنیم این هستش که در ارزهای دیجیتال وقتی شما یک تراکنشی رو انجام میدین، مهم نیست که چه مقدار سرمایه رو میخواین انتقال بدین، همیشه یک مقدار ثابت کارمزد رو پرداخت خواهید کرد. بطور مثال وقتی بخواهید سرمایه خودتون رو به تتر تبدیل کنین و اون رو به یک ادرس کیف پولی انتقال بدین تنها کارمزدی که خواهید پرداخت، اگه از شبکه ترون برای انتقال استفاده کنین، یک تتر خواهد بود حالا هر چقدر سرمایه بخواین انتقال بدین. در حالی که در بانک ها هم زمان زیادی از شما خواهد گرفت و هم هزینه خیلی بالاتری را متحمل خواهید شد.
4. سرمایه گذاری پر سود
بیت کوین درابتدای راه اندازی ارزش چندانی نداشت و در طول این سال ها با محبوبیت در بین مردم جهان و شرکت های بزرگ قیمت آن از چند دهم سنت تا چند هزار دلار افزایش یافت و طبق امار جهانی بهترین دارایی در 12 سال گذاشته است. برخی از الت کوین ها هم از بیت کوین عقب نمانده و از قیمت اولیه خود ارزش بیشتری دارن و حتی در مواقعی بهتر از بیت کوین عمل کرده و زمانی هم هست که ارزی به شدت سقوط قیمتی داشته که میتوان گفت این نوسانات زیاد قیمتی از ویژگی های ارز دیجیتال به حساب میاد.
در این زمینه میشه گفت که قیمت اولیه بیت کوین خیلی پایین بوده و حتی شاید برای شما جالب باشه که بدونین یک شخصی بنام لازلو در سن 28 سالگی مقدار زیادی بیت کوین رو استخراج کرده بوده ولی چون تصورش این بوده که این بیت کوین کلا کلاهبرداری هستش در انجمن های مختلف اعلام میکنه که من 10000 هزار بیت کوین رو به دو تا پیتزا میدم و هر کسی دوست داشت می تونه برام بفرسته پیتزا ها رو منم ده هزار بیت کوین براش میفرستم.
چند روز بعد یکی دو تا پیتزا رو براش به قیمت 40 دلار می فرسته و 10 هزار بیت کوین رو میگیره ازش که قیمت هر بیت کوین در اون زمان 0.004 دلار در نظر گرفته شده. اگه همون بیت کوین ها رو نگه میداشت و هوس پیتزا به سرش نمیزد با بیت کوین 30 هزار دلاری سرمایه ای در حد 300 میلیون دلار داشت. این اتفاق برای سایر ارزهای دیجیتال هم اتفاق افتاده اگه حوصله داشته باشین و قیمت های اون ها رو بررسی کنین.
5. قابلیت انتقال به هر جای دنیا
برای ارزهای دیجیتال یک موقیعت مکانی خاصی تعیین نشده و هیچ محدوده یا نقطه مشخصی برای تبادلات اون ها وجود نداره و هر فردی در هر جای جهان میتونه بدون هیچ مشکل یا هماهنگ با سازمانی سرمایه خودش رو بصورت ارزهای دیجیتال به هر کشوری در زمان سریع انتقال دهد. انتقال پول های برون مرزی هزینه زیادی داشته و زمان انجام این انتقال زیاد بوده در حالیکه در ارزهای دیجیتال شما همچین مشکلی نخواهید داشت.
6. خرید و فروش 24 ساعته و هفت روز هفته
بازار های سهام فقط در روز های کاری از ساعت 9:30 تا 16:30عصر فعالیت داشته ولی در ارزهای دیجیتال شما می تونین بصورت 24 ساعت شبانه روز و هفت روز هفته خرید و فروش ارزهای دیجیتال رو از طریق صرافی های ارز دیجیتال انجام بدین.
معایب ارزهای دیجیتال
در ادامه میخواهیم معایب ارزهای دیجیتال رو برای شما ذکر کنیم، چرا که این بازار در کنار همه مزایایی که داره دارای معایبی هم هست.
1. نبود نظارت و قوانین تنظیم شده
همینطور که گفتیم ارزهای دیجیتال بدون نظارت و بصورت غیرمتمرکز فعالیت میکنن و همین امر باعث شده تا برای هر فردی امکان ساخت یک ارز دیجیتال در بلاک چین فراهم شده و هیچ تضمینی در کیفیت و کارآمد بودن آن ارز و همچنین امنیت آن وجود نداشته باشه و هیچ سازمانی و مقرارتی برای آن تنظیم نشده و برخی از افرادی که آگاهی لازم را در این حوزه دارن از این موضوع سو استفاده کرده و اقدام به کلاهبرداری میکنن.
2. طرفدار و سرمایه گذار کم
با توجه به اینکه از شروع ارزهای دیجیتال تقریبا 11 سال می گذرد و تقریبا 3 سال هست که ارزهای دیجیتال به صورت فراگیر در جهان رایج شده ولی نسبت به سایر بازار های مالی افراد بسیار کمی تمایل به سرمایه گذاری در این حوزه را داشته و طبق آمار نشان داده شده فقط 8 درصد مردم آمریکا میل به سرمایه گذاری در بازار های ارز دیجیتال را دارن و این نشان میده که این بازار هنوز برای تبدیل شدن به یک بازار محبوب و اصلی کاربران چالش های زیادی خواهد داشت.
3. بازار پر ریسک و پر از کلاهبرداری
از معایب دیگر این بازار میشه به کلاهبرداری اشاره کرد که بسیار زیاد است. چون نوع فعالیت این بازار بطوری است که هیچ سازمان یا نهادی آن را کنترل نمیکنه و از طرفی هم این بازار بروی بستر اینترنت و شبکه است. همین موضوع باعث شده تا هکر ها و سارقین بدون هیچگونه مشکل و پیگیری های قضایی به کار خود ادامه بدن. اگر از کیف پول یک نفر پولی برداشته و هک بشه این فرد به هیچ نهادی نمیتونه شکایت بکنه و سرمایه از دست میره.
4. نوسانات شدید قیمتی
با توجه به اینکه افراد بسیار کمی در این بازار ها سرمایه دارن و در کل مقدار سرمایه موجود در کل بازار نسبت به سایر بازار ها کم هست افرادی هستن که با اوردن سرمایه بزرگ و خرید یک ارز باعث افزایش چند صد درصدی آن ارز شده و بعد از اینکه به سود بزرگی رسیدن با فروش آن ارز در بالاترین قیمت باعث دامپ و ریزش شدید ارز میشن و در این وسط افرادی که علم کافی برای زمان و نقطه خرید و فروش را نداشته ضرر میکنن. برای فعالیت در این بازار ها باید به بازار تسلط داشته و استراتژی و مدیریت سرمایه را بلد باشیم تا منجر به ضرر نشویم.
5. استفاده از ارزهای دیجیتال در فعالیت های غیرقانونی
ایراد دیگه ای که میشه به ارزهای دیجیتال وارد کرد این هستش که خیلی از سازمان های تروریستی و گروهک های غیرقانونی میتونن به راحتی خرید و فروش سلاح های خودشون رو با ارزهای دیجیتال انجام بدن، بدون اینکه بشه به راحتی اون ها رو ردیابی کرد. ای مورد یکی از بزرگترین ایراد هایی هستش که به ارزهای دیجیتال وارد میکنن.
جمع بندی و کلام اخر
در این مقاله سعی کردیم مزایا و معایب ارزهای دیجیتال رو برای شما بگیم و امیدواریم این مطالب به شما در سرمایه گذاری در این بازار کمک کنه. ما نمی تونیم بگیم که این بازار صد در صد خوب یا بد بوده و خوب و بدش بیشتر به شخصی که داره ازشون استفاده میکنه برمیگرده.
در چنین شرایطی بهترین کار بالابردن دانش و اگاهی در این زمینه بوده که می تونه جلوی خیلی از ضررهای شما رو در این بازار بگیره. صرافی اینانس در این بازار در کنار شماست تا بتونین بهترین نتیجه ها رو کسب کنین. لطفا پیشنهادات و نظرات خودتون رو در مورد این مقاله و سایر مزایا و معایب این بازار در بخش نظرات با ما به اشتراک بزارین.
مزایا و معایب ارزهای دیجیتال
ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟ ارز دیجیتال چیست و چگونه استخراج می شود؟ در پاسخ به این سوال ها باید بگوییم ارزهای دیجیتال دارایی های دیجیتالی هستند که بطور مستقیم از طریق اینترنت و شبکه های کامپیوتری غیرمتمرکز معامله می شوند. مکانیزم های به کار رفته در این شبکه های پرداخت مستقیم بطور رمزگذاری شده و غیرمتمرکز معامله ها را ثبت می کنند که باعث می شود دخالت واسطه های مالی مانند بانک ها از بین برود و به همین دلیل تراکنش ها امنیت و حریم خصوصی بیشتری دارند. چالش اصلی ارزهای دیجیتال این است که این دارایی های دیجیتال، تنوع بسیار زیادی دارند که احتمال ضررهای زیاد را افزایش می دهند.
رمز ارزها که تحت عنوان کریپتو نیز شناخته می شوند، دارایی های دیجیتال یا مجازی هستند. بیت کوین و اتریوم محبوب ترین ارزهای دیجیتال هستند. این رمزارزها موجودیت فیریکی ندارند، یعنی به شکل سکه و اسکناس نیستند بلکه به شکل توکن های دیجیتال در «کیف پول های دیجیتال» نگهداری و ذخیره می شوند. والت ارز دیجیتال چیست؟ کیف پول های دیجیتال، اپلیکیشن های نرم افزاری هستند که در کامپیوتر یا تلفن همراه کاربر نصب می شوند.
چرا ارز دیجیتال
پس از آنکه دانستید که ارز دیجیتال چیست، به سراغ مزایا و معایب خرید ارز دیجیتال می رویم. از ارزهای دیجیتال برای پرداخت های الکترونیکی استفاده می شود. پرداخت های رمزگذاری شده، یعنی پرداخت با رمز ارزها در شبکه های کامپیوتری غیرمتمرکز متصل به اینترنت انجام می شوند. هیچ بانکی در این معاملات یا تراکنش ها دخالت ندارد و هیچ اسکناس کاغذی رد و بدل نمی شود. مشخصه های ارزهای دیجیتال هم مزایا و هم معایبی دارد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
مثلاً در مورد تراکنش های بیت کوین اینگونه است که همه تراکنش های بیت کوین در یک دفترچه عمومی مجازی، موسوم به «بلاکچین» ثبت می شوند. بلاکچین توسط استخراج کننده ها یا «ماینرهای» بیت کوین نگهداری می شود که می تواند هرکسی باشد. هر کیف پول دیجیتال بیت کوین شامل اطلاعات رمزگذاری شده به شکل فایل می شود. به این فایل ها، کلیدهای خصوصی و عمومی گفته می شود که از آنها برای ارسال و دریافت بیت کوین استفاده می شود.
مزایای ارز دیجیتال
1. حریم خصوصی و امنیت بیشتر
مزایای ارز دیجیتال چیست؟ تراکنش های ارزدیجیتال در گروه هایی به نام بلاک (block) توسط ماینرها با استفاده از رمزگذاری پردازش می شوند. به عمل رمزگذاری کردن تراکنش ها، هش (hash) گفته می شود. هر الگوریتم هش شامل یک واحد از داده می شود و سپس بطور تصادفی به شکل رشته ای از اعداد و حروف درمی آید. الگوریتم هشینگ تضمین می کند که داده ها بسیار امن هستند.
یکی از مشخصه های تراکنش های رمز ارزها، حریم خصوصی است که برای پرداخت پولی قابل دستیابی نیستند، زیرا تراکنش های رمز ارزها در سیستم بانکی تحت کنترل یک بانک مرکزی انجام نمی شوند، بلکه این تراکنش ها در شبکه های غیرمتمرکز انجام می شوند که این تراکنش ها تقریبا ناشناس هستند.
2. تراکنش های آسان
چرا ارز دیجیتال بخریم؟ تراکنش های ارز دیجیتال به راحتی انجام می شوند، هرکسی می تواند با استفاده از یک اپلکیشین ساده تلفن هوشمند، یک کیف پول سخت افزاری یا یک کیف پول صرافی انواع ارزهای دیجیتال را ارسال و دریافت کند. صرافی ارز دیجیتال چیست؟ برای استفاده از کریپتوکارنسی همیشه به یک حساب بانکی نیاز ندارید، برخی ارزهای دیجیتال محبوب مانند بیت کوین، اتریوم و لایت کوین را می توان با پول نقد از یک دستگاه خودپرداز بیت کوین خریداری کرد که این خود یکی از بهترین مزیت های ارز دیجیتال است. سپس می توان این ارزها را به گوشی تلفن همراه هوشمند، کیف پول سخت افزاری یا کیف پول صرافی منتقل کرد.
3. معاملات شبانه روزی به صورت 24/7
چرا ارز دیجیتال ارزش دارد؟ تراکنش های ارز دیجیتال را می توان در هر ساعتی انجام داد. برای انجام معاملات نیاز به فعالیت در بورس سهام نیویورک یا بورس سهام لندن نیست. تراکنش های ارز دیجیتال بطور مستقیم بین پرداخت کننده و دریافت کننده در یک شبکه کامپیوتری متصل به اینترنت انجام می شوند.
4. تسویه حساب سریع و کارمزدهای کم
مهمترین مزیت ارز دیجیتال چیست؟ هزینه و کارمزدهای تراکنش های پرداخت رمز ارز نسبت به حواله های بانکی بین المللی بسیار کمتر هستند. علاوه بر این، تراکنش های ارز دیجیتال در مقایسه با تراکنش های بانکی خیلی سریع تر انجام می شوند.
مثلاً ارزهای دیجیتالی مثل لایت کوین (Litecoin)، ریپل (Ripple) و سایر رمزارزها را می توان با کارمزد حدود چند سنت یا کمتر ارسال کرد. تراکنش های بیت کوین و اتریوم حدود 10 سنت تا چند دلار و حتی بیشتر هزینه دارند.
پرداخت ها برای اغلب ارز های دیجیتال بین چند ثانیه تا چند دقیقه انجام می شوند، درحالی که حواله های بانکی بین سه تا پنج روز کاری طول می کشند و هزینه و کارمزدهای خیلی بیشتری دارند.
5. پوشش تورمی (inflation hedge)
مزایای استخراج ارز دیجیتال چیست؟ بیت کوین عرضه محدودی دارد و فقط 21 میلیون بیت کوین وجود دارد. کریپتوکارنسی هایی مانند بیت کوین، لایت کوین و سایرین با سقف عرضه محدود، پوشش های خوبی برای تورم محسوب می شوند.
هرگاه بانک های مرکزی با چاپ پول بیشتر، عرضه پول را افزایش می دهند، قیمت ها (تورم) افزایش پیدا می کنند، زیرا پول بیشتر به دنبال کالای بیشتر است. و قیمت کوین هایی که عرضه ثابت دارند و به دلار قیمت گذاری می شوند، شانس بیشتری برای افزایش قیمت دارند.
مزایا و معایب رواج رمزارزها در اقتصاد کشور/ بیت کوین خالی از اشکالات فقهی و شرعی نیست
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، وحید نکویی، دکتری اقتصاد مالی و مدرس و تحلیلگیر بازارهای مالی است. وی بر این باور است که برخی معتقد به امکان استفاده از رمز ارزها برای دور زدن تحریمها هستند ولی در عین حال، مخالفان با طرح 5 دلیل بر این نکته تأکید دارند که اینگونه ارزها قابلیت چندانی برای دور زدن تحریمها ندارند.
نکویی با بیان اینکه بیت کوین طبق تحقیقات صورت گرفته تا به الان خالی از اشکالات فقهی و شرعی به نظر نمیرسد تأکید دارد که در مورد مسائل شرعی معاملات رمزارزها باید هر رمزارزی را با توجه به ویژگی های خاص آن رمز ارز مورد بررسی قرار داد.
دیگر نظرات وی را در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم در ادامه می خوانید.
- مؤسسات مالی سنتی دیگر نمیتوانند بهتنهایی پاسخگوی نیازهای مالی بهوجود آمده در جهان باشند
از نقش رمز ارزها در اقتصاد و مزایا و معایب آنها بگویید
رمزارزها، گونهای از نظامهای پرداخت، انتقال و ذخیره ارزش هستند که معمولاً بدون دخالت بانک مرکزی و نهادهای متمرکز تولید و اداره میشوند. طراحان رمزارزها سازوکاری تدوین میکنند که ذینفعان مختلف با توان رایانشی خود به شبکه رمزارز آنها ملحق شوند و در اداره آن مشارکت کنند. وقتی کسی مزایا و معایب رمزارز ها شرایط معین یک رمزارز را محقق کند، مقداری از همان رمزارز در قالب واحد جدید یا کارمزد به آن شخص پرداخت میشود؛ به این عمل استخراج میگویند.
سرعت فراگیری مبادلات رمزارزها گویای این است که مؤسسات مالی سنتی دیگر نمیتوانند بهتنهایی پاسخگوی نیازهای مالی بهوجود آمده در جهان باشند. رمزارزها از طریق ارائه دسترسی آسانتر به خدمات مالی، میتوانند سبب رشد اجتماعی و اقتصادی در سراسر جهان، از جمله در کشورهای در حال توسعه شوند. این پولهای دیجیتال بهویژه بیتکوین مزایای بسیاری دارند که برخی از مهمترین مزایا عباتند از استفاده از رمزارزها در پرداخت های بین المللی در شرایط تحریم و ایجاد فرصتی مناسب برای کشورهای دارای سیستم بانکداری ضعیف و کاهش هزینههای معاملات خواهد بود. از مهمترین معایب در بحث رمزارزها میتوان به نگرانیهای زیست محیطی، اتهام به رمزارزها برای فعالیت های پولشویی و فعالیت های تبهکارانه، از دست رفتن قدرت بانکهای مرکزی کشورها در اجرای سیاستهای پولی، نوسانات بسیار زیاد رمزارزها نام برد. فناوری غیر متمرکز بلاکچین و ظهور رمزارزها نوع جدید و بدون مرزی از پول برای اقتصاد جهان به ارمغان آورده که مرتبط با هیچ دولت و کشوری نیست و افزایش حجم آن بی قاعده نبوده و مستلزم صرف انرژی برق قابل توجه و به کارگیری تخصص است. این پول نوآورانه اما بازار پرنوسانی دارد و بیشتر تبدیل به فرصتی برای کسب سود معامله گران و سفته بازان شدهاست.
- خطر تسریع در خروج سرمایه از کشورهای در حال توسعه به یاری رمز ارزها
چالشهای فعلی رمزارزها برای دولت و بانک مرکزی کشور چیست؟
مهمترین چالش رمزارزها تهدید ابزارهای نهاد دولت است؛ به گونهای که میتواند میزان تاثیرگذاری تصمیمات دولتها را دستخوش تغییر کند و از آنجا که هیچ مرکزیتی در این شبکه وجود ندارد میتواند کنترل دولتها را در سطوح مشخصی از بین ببرد. برای مثال نظام مالیاتی دولتها میتواند از سوی رمزارزها با تهدید مواجه شود و آنها را با مشکل تامین مالی روبهرو کند، از سوی دیگر ممکن است در آینده رمزارزها جایگزین ارزهای سنتی شوند و در قیمتگذاری کالا و خدمات از آنها استفاده شود که حاکمیت پولی دولت را به خطر خواهد انداخت؛ اتفاقی که بهدلیل نوسانات بسیار زیاد رمزارزها تا امروز تحقق نیافته است. میتوان به این موضوع اشاره کرد که یکی از چالشهای کشورهای در حال توسعه، خروج سرمایه است. بیتکوین با تسهیل نقل و انتقالات بهصورت غیرمتمرکز میتواند خروج سرمایه را از کشورهای در حال توسعه تسریع کند که خود این پدیده موجب میشود این کشورها در آینده وضعیت بدتری داشته باشند؛ این اتفاق باعث میشود کنترل دولتها در اجرای سیاستهای پولی و مالی برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده کم شود و در صورت اجرای یک سیاست مغایر با منافع افراد، شاهد تبدیل این سرمایهها به بیتکوین و خروج وسیع سرمایه از این کشورها باشیم. البته در کنار تمام نکات منفی خروج سرمایه از کشورهای درحال توسعه، نکته مثبتی نیز وجود دارد و آن اینکه دولتها مجبور خواهند شد در تصمیمات خود منافع تمام افراد را لحاظ کنند و از استبداد رای بپرهیزند.
- ایران پنجمین استخراج کننده بزرگ بیت کوین در دنیا شده است
بیشتر چه کشورهایی به حوزه تولید و استفاده از رمز ارز ورود کرده اند؟
بر اساس آخرین گزارش استتیستا میزان استخراج و تولید رمز ارزها بر اساس کشورهای مختلف به شرح نمودار زیر است:
همانطور که نمودار بالا نشان میدهد کشورهای چین، ایالات متحده، قزاقستان، روسیه، ایران و مالزی از مهمترین کشورهای استخراج رمزارزها هستند. طبق آخرین اطلاعات که مربوط به آوریل 2021 است میزان استخراج در کشورهای مختلف به شرح زیر است:
بر این اساس در ماه آوریل 2021 کشور چین با 46.04 درصد و ایالات متحده با 16.85 درصد در صدر کشورهای استخراج رمزارزها قرار دارند ؛ کشور ایران با 4.64 درصد رتبه پنجم در کشورهای جهان در استخراج رمزارزها را داشته است.
تازهترین گزارشی که از سوی شاخص مصرف برق بیت کوین دانشگاه کمبریج منتشر شده است، نشان میدهد سهم ایران از استخراج بیت کوین در دنیا در سال 2021 افزایش یافته است. بر همین اساس، ایران مبدا 4.64 درصد از بیت کوین استخراج شده در جهان است. در سپتامبر 2019 این سهم تنها 1.74 درصد بود. در واقع دادههای جدید نشان میدهد ایران پنجمین استخراج کننده بزرگ بیت کوین در دنیا شده است.
رمزارزها برای کشورهایی مانند ایران که با تحریم روبروست چه مزایایی دارد؟
ظهور ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت ذاتی خود که امکان ردیابی طرفین تراکنش را تقریبا غیرممکن میکند، موجب شده است تا مسیر جدیدی برای نقل و انتقالات مالی برای مقاصد تحریم آمریکا ایجاد شود. ایالاتمتحده در گزارشی جدید اعلام کرد که باید تحریمهای خود را با این تکنولوژی مدرنیزه کند تا بتوانند از آن به عنوان یک ابزار کاربردی برای امنیت ملی استفاده کنند. البته این امر نیازمند هزینههای گزاف مالی و اجتماعی برای آنها خواهد بود. ایران دلایل زیادی برای ایجاد رمزارز دارد که در حوزه دلایل خاص میتوان به دور زدن تحریمها و همچنین امکان ایجاد ارتباط با فضای بینالمللی اشاره کرد. تهران بهدلیل تحریمهای شدید آمریکا نیازمند استفاده از ارزهای مجازی است تا بتواند آنها را دور بزند. همچنین اقدامات آمریکا باعث انزوای ایران در حوزه تبادلات بانکی شده است، به همین دلیل شهروندان ایرانی نمیتوانند بهراحتی کالاهای موردنیاز خود را از بازارهای جهانی تهیه کنند. قدرتگیری ارزهای مجازی در ایران میتواند این امکان را دراختیار شهروندان ایرانی قرار دهد تا با استفاده از آنها به خدمات موردنیازشان در فضای مجازی مانند خرید نرمافزارها دسترسی داشته باشند.
در میانه خوشبینیها درباره عملکرد قابلقبول رمزارزها اما تعداد زیادی از کارشناسان با دلایلی معقول اما نه قاطع معتقدند اینگونه ارزها قابلیت چندانی برای دور زدن تحریمها ندارند. این افراد امکان دور زدن تحریمها را با استفاده از رمزارزها بهطور کامل رد نمیکنند اما حجم خریدهای ممکن در این شیوه را چندان بزرگ نمیدانند. بنابراین استفاده از رمزارزها برای دورزدن تحریمها مخالفانی نیز دارد که مهمترین دلایل مخالفان استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریم عبارتند از:
- مخالفان معتقدند در چرخه مبادلات مالی نهایتا رمزارزها باید به ارزهای ملی تبدیل شود که در این نقطه قابل شناسایی خواهند بود. در کشوری مانند آمریکا کسانی که بیتکوین دراختیار دارند باید در خوداظهاریشان این ارز را نیز درکنار دیگر اموالشان اعلام کنند در غیر این صورت هر زمان که بخواهند بیتکوینهایشان را به دلار تبدیل کنند دولت آمریکا از این مساله باخبر خواهد شد.
- هرگونه مبادله اقتصادی نیازمند تایید بانکهای مرکزی در کشورهای مبدا و مقصد است. کشورهایی که تحت تحریم قرار دارند بهراحتی نمیتوانند طرف معامله چنین مبادلاتی باشند زیرا درصورت برقراری ارتباط با بانک کشورهای غیرتحریمی، میتوانند زمینهساز جریمه این بانکها ازسوی آمریکا شوند. بانکها برای تایید مبادلات خود باید مستندات مربوط به منشأ ارز را بهدست بیاورند و اگر این منشأ به کشورهای تحریمی منتهی شود ریسک مبادله برای این بانک بالا خواهد رفت.
- درکنار امکان شناسایی منشأ رمزارزها ازسوی بانکها باید در نظر داشت که کماکان بسیاری از بانکها ارزهای دیجیتال را به رسمیت نمیشناسد و به همین دلیل نمیتوان برای تجارتهای بینالمللی به رمزارزها اتکا کرد.
- رمزارزها هنوز برای انجام مبادلات کلان دارای تضمین کافی نیستند. از این نوع ارزها برای ضمانتنامه بانکی مثل السی نمیتوان استفاده کرد. رمزارزیها دارای سازوکارهای اطمینانبخش نیستند و بهطور مستقل قابل اعتماد نیستند. سازوکارهایی مانند سوئیفت برای ایجاد اطمینان میان بانکها بهکار میروند ولی در رمزارزها چنین سازوکار قدرتمندی به وجود نیامده است؛ اما باید در نظر داشت که چنین امکاناتی درحال شکلگیری هستند گرچه به حد مناسبی نرسیدهاند.
- رمزارزها شاید بیشتر از آنکه در دستان دولتها باشند در دستان مردم قرار دارند. حجم کلی این ارزها نیز گرچه به بیش از 2تریلیون دلار رسیده اما هنوز وارد مبادلات کلان نشده است. از اینرو با ارزهای مجازی تنها میتوان خریدهای جزئی انجام داد نه آنکه بتوان با آنها دست به واردات مواد اولیه صنعتی یا بار بزرگی از دارو زد.
- به راه افتادن چرخه اقتصاد کشور به یاری رمز ارز ملی
ایران می خواهد رمز ارز ملی مبتنی بر ریال داشته باشد این مساله را چطور ارزیابی می کنید؟
رمز ارز ملی یکی از کاربردهای زنجیره بلوک شبکه بانکی طراحی شده توسط شرکت خدمات انفورماتیک است . که در حال حاضر در مرحله آزمایشی قرار داشته و در صورت تایید بانک مرکزی در سیستم بانکی استفاده خواهد شد. اکثر کشورها به دنبال رمز پول ملی (رمز ارز ملی) هستند، سایر رمز ارزها در جامعه جهانی با نام رمز دارایی شناخته شدهاند. کشور چین جز اولین کشورهایی بود که از رمز ارز ملی رونمایی کرد و قصد دارد، در بحث شانگهای و جاده ابریشم یوان دیجیتال را جا بی اندازد. اگر ایران رمز پول ملی را فعال کند، استفادههای خوبی برای کشور خواهد داشت و بانک مرکزی میتواند، از افراد رمز داراییهایی مثل بیت کوین، اتریوم و. را دریافت کند و به رمز پول ملی یا ریال دیجیتال تبدیل کند. در نهایت بیت کوین یا هر کوین دیگر به عنوان ذخیره ملی رمز دارایی، در کشور میماند. با این کار چرخه اقتصاد کشور راه میافتد.
رمز ارز ملی چه تاثیری در پرداختهای بین المللی دارد؟
در پاسخ باید گفت به طور مثال زمانی که قصد خرید کالایی از کشور چین را داریم، این رمز دارایی ملی به یوان دیجیتال تبدیل میشود و در مبادلات تجاری به کار میرود. چین و خیلی از کشورهای دیگر رمز ارز ملی را قبول میکنند. کشورهایی مثل السالوادور هم بیت کوین را پذیرفتهاند. باید از این فرصت به بهترین شکل استفاده شود. خوشبختانه در این حوزه بانک مرکزی، بخش خصوصی و شرکتهای سازمان نظام صنفی رایانهای کشور تکنولوژی و تخصص بالایی دارند. این مجموعهها در عملیاتی شدن رمز پول ملی میتوانند تأثیرگذار باشند.
- در مورد مسائل شرعی معاملات رمزارزها باید هر رمزارزی را با توجه به ویژگی های خاص آن رمز ارز مورد بررسی قرار داد
- بیت کوین طبق تحقیقات صورت گرفته تا به الان خالی از اشکالات فقهی و شرعی به نظر نمیرسد
اخیرا حوزه علمیه نیز اعلام کرده بحث رمز ارزها را بررسی خواهد کرد، نظرتان در این خصوص و مباحث شرعی رمزارزها چگونه است ؟
در مسئله تحلیل حکم شرعی رمزارزها حکم واحدی برای همه ارزهای دیجیتال وجود ندارد و باید هر رمزارزی را جداگانه مورد بررسی فقهی قرار داد زیرا ویژگی های هر یک متفاوت است پس نمیشود این گونه اظهارنظر کرد که معاملات ارزهای دیجیتالی به صورت کلی موافق رای شارع یا خلاف آن هست اما در کارهای علمی که صورت گرفته معاملات معروف ترین ارز دیجیتال یعنی بیت کوین هم از لحاظ فقه فردی و جز دارای اشکالات غرر و اکل مال به باطل بوده و طبق تحلیل فقه کلان نگر نیز دارای مشکل شرعی عدالت توزیعی است. برای بقیه ارزها باید تحلیل متناسب با آن صورت بگیرد ولی بیت کوین طبق تحقیقات صورت گرفته تا به الان خالی از اشکالات فقهی و شرعی به نظر نمیرسد. در مورد مسائل شرعی معاملات رمزارزها باید هر رمزارزی را با توجه به ویژگی های خاص آن رمز ارز مورد بررسی قرار داد.
چه توصیه ای در خصوص رمز ارزها به دولت دارید؟
توصیه به دولت این است که دولت به عنوان یک مرجع رسمی، موضعش را نسبت به رمز ارزها مشخص کند.
صرافی های اکنون حکمی از نهاد ناظر ندارند و همه در نوعی بلاتکلیفی در این خصوص به سر می برند.
مزایا و مشکلاتی که رمز ارزها به همراه دارند
وقتی مردم درباره رمز ارزها فکر میکنند، ما بیشتر به بیتکوین فکر میکنیم؛ اما درواقع رمز ارزها نوعی ارز دیجیتال است که روی بلاک چین ثبت میشود و میتواند در ازای کالا یا خدمات استفاده شود.
- خودمختاری
- دسترسی آسان و راحت
- شفافیت اطلاعات
- سرعت در نقل و انتقال
- مقیاس پذیری
- امنیت سایبری
- فقدان ارزش ذاتی
- نوسان قیمت
- عدم وجود مقررات ناظر بر معاملات
- ریسک بالای معاملات
- چشمانداز رمز ارزها در آینده
فارغ از تعریف رمز ارزها، موضوعی که وجود دارد این است که امروزه استفاده از رمزارزها بسیار متداول شده است و حتی برخی از کشورها، آن را به عنوان ارز قانونی اعلام کردهاند. حالا شاید سؤال مطرح شود که استفاده از رمزارزها خوب است یا بد؟ یا به طور کلی رمزارزها چه معایب و مزایایی دارند؟ اگر این سؤال برای شما هم مطرح است با این نوشته همراه شوید تا جواب برخی از سؤالات خود را بیابید.
مزایای ارزهای رمزنگاری شده چیست؟
خودمختاری
ارز معمولی معمولاً در بانک یا به صورت نقدی نگهداری میشود. اما ارزهای رمزنگاری شده در کیف پول مجازی نگهداری میشوند و نیازی به اقتدار مانند بانک یا دولت ندارند. همچنین معاملهگران ناشناس هستند و هیچ واسطهای برای تایید تراکنش و ثبت آن در دفتر کل وجود ندارد.
این موضوع ممکن است برای بسیاری از دولتها یک مشکل اساسی تلقی شود، زیرا اختیار مبادله و نظارت بر رمز ارزها، از دست آنها خارج میشود و از این رو ممکن است دولتها از برخی از مزایایی کنترل بر معاملات مالی محروم شوند.
با این حال این موضوع برای بسیاری از معاملهگران یک مزیت اساسی تلقی میشود؛ زیرا میتوانند بدون هیچ گونه مداخلهای به راحتی معامله نمایند. به عبارتی حذف هزینههای بانکی و همچنین هزینههای واریز و برداشت گاه به گاه در حالی صورت میگیرد که ارزهای رمزنگاری شده مانند یک بانک سنتی به هیچ گونه خدماتی اعم از نگهداری حساب، حداقل هزینه موجودی و هزینه اضافه برداشت نیاز ندارند.
دسترسی آسان و راحت
هرکسی که به اینترنت متصل است میتواند به ارزهای رمزنگاری شده دسترسی داشته باشد و با آنها معامله کند. این وضعیت به افرادی که دارای سیستم بانکی سنتی نیستند اجازه میدهد تا پرداختها را با رمز ارزها ارسال و دریافت کنند.
شفافیت اطلاعات
گرچه اطلاعات شخصی افراد در معاملات نامشخص است و افراد و یا دولتها به آن دسترسی ندارند، در مقابل، اطلاعات لازم برای معاملات، بسیار شفاف است و همین موضوع روند معاملات را آسانتر میکند. از سوی دیگر عدم مشخص بودن اطلاعات شخصی، منجربه عدم توانایی افراد و دولتها برای مداخله در معاملات میشود.
سرعت در نقل و انتقال
خرید و فروش رمز ارزها، در یک چشم به هم زدن انجام میشود. مهم نیست میزان مبادله رمز ارزها چقدر است، کم یا زیاد، همه چیز در مزایا و معایب رمزارز ها صورت اتصال و دسترسی به یک اینترنت پرسرفت، در کسری از ثانیه انجام میشود. به خصوص آنکه دولتها کنترلی بر نقل و انتقالات و معاملات صوت گرفته ندارند و همین موضوع فرآیند انتقال را بسیار سریعتر میکند.
خوشبختانه امروزه بسیاری از افراد در کشورهای مختلف به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند. چنانچه در ایران نیز از طریق شرکتهای مختلف ارائه دهنده و همچنین اینترنت همراه میتوان به اینترنت پرسرعت دست یافت. به عنوان نمونه خرید بسته اینترنت نامحدود ایرانسل و بسته اینترنت همراه اول، بسته اینترنت ماهانه و. بخشی از خدماتی هستند که دسترسی به آنها بسیار آسان است. حتی برخی از این شرکتها امکان خرید آفلاین بسته اینترنت را فراهم کرده و ارائه دهنده نسل چهار و نیم اینترنت هستند. برای این کار، شما می توانید پس ازخرید شارژ مستقیم و یا پس از خرید شارژ غیرمستقیم ایرانسل و یا همراه اول ، بسته اینترنتی مورد نظر خود را فعال نمایید.
معایب رمزارزها چیست؟
مقیاس پذیری
در حالی که بی نهایت ارزهای رمزنگاری شده قابل استخراج وجود دارد، اما مقدار معاملات ویزا VISA و مسترکارت Mastercard که هر روز انجام میشود کاهش مییابد. بلاکچینها هر تراکنش را یک به یک پردازش میکنند، بنابراین پردازش این تراکنش ها ممکن است چند ساعت طول بکشد.
امنیت سایبری
رمز ارزها را میتوان در کیف پول دیجیتالی خود که به هارد دیسک فرد متصل است یا در پایگاه داده معاملهگران آنلاین (مشابه نحوه تجارت سهام) نگهداری کرد. مانند سایر موارد مربوط به اینترنت، میتوان آنها را هک کرد و به شخص دیگری منتقل کرد و هیچ راهی برای ردیابی مکان آن وجود ندارد.
فقدان ارزش ذاتی
روزهایی که پول در برابر طلا پشتوانه میشود، گذشته است، اما ما میدانیم که دلار نیوزلند به طور غیرمستقیم به دولت نیوزلند واریز میشود که برای کنترل ارزش خود در جهت بهبود کشور هر چه در توان دارد انجام میدهد. اما ارزهای رمزنگاری شده هیچ ارزشی مستقیم برای هیچ دارایی مشهود یا نامشهود ندارند.
نوسان قیمت
ارزهای رمزنگاری شده در مقایسه با ارزهای معمولی بسیار بیثبات هستند. به عنوان مثال بیت کوین سال 2020 را با 9500 دلار آمریکا شروع کرد و در پایان سال 2020 با زیر 40000 دلار به پایان رسید. این نوع بیثباتی باعث شده است که ارزهای رمزنگاری شده بیشتر یک سرمایه گذاری باشند تا یک ارز.
عدم وجود مقررات ناظر بر معاملات
با توجه به اینکه رمزارزها نسبتاً جدید هستند هنوز قوانین محلی و بینالمللی مدونی در مورد آنها وجود ندارد. این موضوع میتواند کنترل بسیاری از تخلفاتی که در راستای معاملات اتفاق میافتد، سخت و پیچیده کند.
ریسک بالای معاملات
گرچه رمز ارزها سود هنگفتی را برای بسیاری از افراد به همراه داشتهاند؛ اما تعداد کسانی هم که از این معاملات متضرر شدهاند، کم نیست. بنابراین میتوان گفت سرمایهگذاری در رمز ارزها نه تنها بیخطر نیست، بلکه با ریسک بالا همراه است. این ریسک در صورت عدم آشنایی و آگاهی لازم میتواند بسیار بیشتر باشد.
چشمانداز رمز ارزها در آینده
در حالی که گفته میشود رمز ارزها در نهایت از حالت سنتی خارج میشوند، اما به نظر میرسد این اتفاق دائمی نیست. بدیهی است که جایگزینی بانکهای سنتی با ارزهای دیجیتالی مزایای زیادی دارد، اما تا زمانی که مقررات و فناوری مناسب در اختیار ما نباشد، این هدف کمی دور از دسترس است. با این حال آنچه که مشخص است و میتوان با قاطعیت در مورد آن صحبت کرد این است که رمز ارزها در آینده، جایگاه مهم و تعیین کنندهای در مبادلات جهانی در سطوح متفاوتی فردی، دولتی و بینالمللی خواهند داشت. از این رو توجه به آنها و ارائه راهکارهای مناسب جهت استفاده بهتر از آن ضروری است.
دیدگاه شما