تجارت الکترونیکی

ارتباطات تجاری (اعم از اشخاص خصوصی یا تجاری) که در شبکه الکترونیکی یا از طریق آن انجام می شوند، تشکیل شده است را حقوق تجارت الکترونیک گویند. این ارتباطات می تواند هر بخشی از روند تجاری را شامل شود،از بازاریابی اولیه گرفته تا درخواست سفارش و تحویل محصولات اطلاعاتی و پردازش معاملاتی همه را می تواند در بر بگیرد.

رشته مدیریت بازرگانی

هدف از رشته مدیریت بازرگانی گرایش تجارت الکترونیک عبارت است از آشنایی دقیق با وظایف اساسی سازمانهای بازرگانی، افزایش مهارت و توانایی دانشجویان در شناخت مسائل مبتنی به مدیریت، جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به هر یک از این مسائل، ارزیابی راه حلهای مختلف در مورد هر مسأله و تصمیم گیری و اجرای تصمیمات متخذه. در این دوره دانشجویان با فراگیری نظریه های نوین مدیریت بازرگانی قادر خواهند شد تا به عنوان محقق به پژوهش پرداخته و با تجزیه و تحلیل تخصصی مسائل مدیریتی به اداره موفقیت آمیز سازمان ها کمک نمایند.
گرایشهای مختلف در مقطع کارشناسی ارشد
رشته تجارت الکترونیکی مدیریت بازرگانی در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایش‌های مختلفی می باشد که بر اساس آخرین تغییرات (مصوبه مورخه ۲۴ تیر ۱۳۹۴ شورای تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی) عبارتند از: بازاریابی ، بازرگانی بین المللی* ، تجارت الکترونیکی ، مدیریت استراتژیک ، بازرگانی داخلی و کارآفرینی. تا پیش از این گرایشهای مالی، بیمه و تحول نیز جزو گرایشهای رشته بازرگانی بود. در سرفصل های موجود در سایت وزارت علوم نام این رشته بازرگانی بین المللی ذکر شده اما در دفترچه کنکور ارشد ۹۵ با نام بازاریابی بین المللی پذیرش صورت گرفته است.

کاربرد این رشته در جامعه

فارغ التحصیلان این رشته با تسلط به مباحث مربوط به بازار، مباحث تدوین استراتژیهای سازمانی، شناخت مشتریان و نحوه ارتباط با آنها، شناخت فرایندهای فروش، بازاریابی و خدمات به مشتریان زمینه لازم جهت استخدام در واحدهای بازرگانی سازمانها را داشته و نسبت به سایر گرایش های مدیریت با توجه به نبود رشته ای جایگزین از بازار کار مناسبی برخوردارند. ضمن اینکه دانشجویان این رشته با توجه به شناخت کافی از کسب و کار و نحوه ایجاد تجارت موفق شانس زیادی برای موفقیت در حیطه کارآفرینی و تشکیل کسب و کار جدید دارند.
فارغ التحصیلان این رشته به خوبی می توانند در سطح مدیران اجرایی در سازمانهای بازرگانی، صنعتی و دولتی به کار اشتغال ورزند و یا در سمت مشاور مدیریت انجام وظیفه نمایند. انتظار می رود این فارغ التحصیلان پس از کسب تجربیات کافی بتوانند مسئولیتهای بیشتری را در سطوح بالای سازمان عهده دار شوند. علاوه بر این، فارغ التحصیلان این دوره می توانند در کارهای پژوهشی و تحقیقاتی که امروز در موسسات بزرگ از اهمیت زیادی برخوردار است، مشغول بکار شوند.
برخی از مشاغل مربوط به این رشته عبارتند از: مشاغل مرتبط با بازاریابی در سطح مختلف از بازاریاب تا مدیر بازاریابی، فعالیت در بخش برند یا تحقیقات بازار شرکتها، واحد فروش سازمان ها، فعالیت در حوزه بازرگانی بین الملل (صادرات و واردات کالا)، فعالیت در حوزه بیمه، تجارت الکترونیک ، امور مالی و بانکداری و ….

آثار تجارت الکترونیکی در ایران بر اشتغال و بهره‌وری

هدف این مقاله برآورد اثر تجارت الکترونیکی بر تولید ناخالص داخلی و اشتغال با استفاده از داده‌های استانی در قالب مدل رگرسیون داده‌های تلفییقی با دو روش اثرات ثابت و تصادفی است. برای این منظور از آمار سال‌های ۱۳۹۲ تا 1۳۹۴ استفاده شده است. شواهد نشان می‌دهد در ایران 14 میلیون خریدار آنلاین و 17 هزار فروشگاه ‌اینترنتی وجود دارد که نتیجه آن مبادله 2/4 درصد GDP و 11 درصد خرده‌فروشی به صورت الکترونیکی است. نتایج نشان می‌دهد تجارت الکترونیکی با تاکید بر B2C بهره‌وری را افزایش داده است.کشش بهره‌وری نسبت به تجارت الکترونیکی 006/0 تا 0108/0 برآورد می‌شود. به عبارت دیگر، یک درصد افزایش سهم تجارت الکترونیکی از تولید ناخالص داخلی، باعث افزایش 006/0 تا 0108/0 درصد تولید ناخالص داخلی سرانه هر استان می‌شود. تاثیر تجارت الکترونیکی بر اشتغال منفی، اما از نظر آماری غیرمعنادار است. با توجه به اثر مثبت تجارت الکترونیکی بر تولید سرانه و بی‌تاثیری آن بر نرخ بیکاری، چنین برداشت می‌شود که تجارت تجارت الکترونیکی الکترونیکی بهبود بهره‌وری نیروی کار را در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها

• تجارت الکترونیکی
• بهره‌وری
• اشتغال و داده‌های تلفیقی

مراجع

باصری، بیژن و اسفندیار جهانگرد (1385) «نقش فناوری بر اشتغال صنایع کارخانه‌ای ایران»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 63-87.

جهانگرد، اسفندیار (1384)، «اثر فناوری اطلاعات (IT) بر تولید صنایع کارخانه‌ای ایران»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، 83.

محمودزاده، محمود و فرخنده اسدی (1384)، «زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و اشتغال بخش خدمات ایران»، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، 95-118.

محمودزاده، محمود و فرخنده اسدی (1386)، «اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد بهره‌وری نیروی کار در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 184-153..

Baily, M. (2001), “Macroeconomic Implications of the New Economy”, Institute of International Economics Working Paper.

Bresnahan, T. (1999), “Information Technology, Workplace Organization and the Demand for Skilled Labor: Firm-level”, Working Paper.

Brynjolfsson, E .(1999), “A Comparison of Internet and Conventional Retailers”, Understanding the Digital Economy.

Colecchia, A. (2001), “ICT Investment and Economic Growth in the 1990s: Is the United States a Unique Case?”, Working Paper.

Consulting, D. (1998), “Preliminary Estimates of the Multiplier Effects of Electronic Commerce on the EU Economy and Employment”, FAIR Working Paper.

ECLAC. (2002), “Electronic Commerce, International Trade and Employment: Review of The Issues”, Economic Comission for, 1-30.

eMarketer. (2016), “Worldwide Retail Ecommerce Sales: Emarketer’s Updated Estimates and Forecast Through 2019”, New York.

Friedman, B. (1999), “The Future of Monetary Policy: The Central Bank as an Army with Only a Signal Corps?”, International Finance, 321- 338.

Jorgenson, D. (2000), “Raising the Speed Limit: U.S. Economic Growth in the Information Age”, Federal Reserve Bank of New York.

Oliner, S. (2000), “The Resurgence of Growth in the Late 1990’s: Is Information Technology, The Journal of Economic Perspectives, 14.

Stiroh, K. (2001), “Information Technology and the U.S. Productivity Revival: What Do the Industry Data Say? Mimeo”, Federal Reserve Bank of New York.

عوامل موثر بر انتشار تجارت الکترونیکی در ایران

هدف این مقاله، بررسی و شناسایی عوامل موثر بر انتشار تجارت الکترونیکی در ایران با تحلیل بین استانی است که در قالب مدل رگرسیون داده‌های تلفیقی در دوره زمانی 1392 تا 1395 و در 30 استان کشور انجام شده است. نتایج نشان داد حدود 5 درصد تولید ناخالص داخلی ایران را مبادلات تجارت الکترونیکی تشکیل می‌دهد. مهم‌ترین عوامل در انتشار تجارت الکترونیکی عبارتند از: کسب‌وکارهای الکترونیکی، ضریب نفوذ تلفن ثابت، ضریب نفوذ تلفن همراه و پهنای باند اینترنت. ضریب متغیرهای تعداد کسب‌وکارهای الکترونیکی، ضریب نفوذ تلفن ثابت، ضریب نفوذ تلفن همراه و ضریب نفوذ اینترنت به ترتیب برابر با 045/0، 022/0، 009/0 و 006/0 بوده و از نظر آماری معنادار هستند. همچنین نتایج نشان داد که ضریب نفوذ اینترنت به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار دسترسی به اینترنت، بیشترین تاثیر را در انتشار تجارت الکترونیکی دارد؛ به این معنا که با افزایش ضریب نفوذ اینترنت در استان‌های کشور، می‌توان شکاف میان تجارت الکترونیکی در استان‌ها را کاهش داد. همچنین تعداد کسب‌وکارهای الکترونیکی نقش محوری بر گسترش شبکه تجارت الکترونیکی در ایران دارد. در این میان ضریب نفوذ تلفن همراه و تلفن ثابت نیز از پیشران‌های تجارت الکترونیکی در ایران محسوب می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

• تجارت الکترونیکی
• انتشار
• مدل رگرسیون داده‌های تلفیقی

مراجع

محمودزاده، محمود. صالح قویدل و سیده فاطمه چاوشی. (1397)، «آثار تجارت الکترونیک در ایران بر اشتغال و بهره‌وری»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، تجارت الکترونیکی بهار 1397، دوره 18، ، شماره 68 - شماره پیاپی 1، صفحات 153 تا 185

شاپیرو، کارل و هال آر واریان. (1390)، قواعد اطلاعات: راهنمای راهبردی در اقتصاد شبکه‌ای، ترجمه محمود محمودزاده. فیروزکوه، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی فیروزکوه

وولدریج، جفری‌ام. (2013)، مقدمه‌ای بر اقتصادسنجی یک روش جدید، ترجمه صالح قویدل و محمود محمودزاه. تهران، انتشارات نور علم

Aguiar and Boutenko (2010), The Internet’s new Billion: Digital Consumers in Brazil, Russia, India, China and Indonesia, The Boston Consulting Group.

Anderson (2003), Diffusion and Impacts of the Internet and E-commerce: The Case of Denmark, Center for Research on Information Technology and Organizations.

Alghamdi (2013), “A Study of Influential Factors in the Adoption and Diffusion of B2C E-Commerce”, International Journal of Advanced Computer Science and Applications, Vol. 4, No.1, 2013

Calem (2001), “Urban Agglomeration Economics in the Presence of Technical Change”, Journal of Urban Economics.

Chinn (2004), The Determinants of the Global Digital Divide: A Cross Country Analysis of Computer and Internet Penetration, Economic Growth Center of Yale University.

Djankov (2006), “Regulation and Growth”, Economic Letters, Elsevier, vol. 92(3), pages 395-401, September.

Evans (2000), “Using Panel Data to Evaluate Growth Theories”, International Economic Review 39, pages 295-306.

Grant (2008), “Beware of Web-pay Alternatives”, Wall Street Journal. Updated Jan. 10, 2008 12:01 am ET

Gregorio (2005), Drivers of E-commerce Business Activity in Developed and Emerging Markets, IEEE Transactions on Engineering Management. 52(2), 155-166.

Grossman and Helpman (1991), “Innovation and Growth in the Global Economy”, MIT Press, Cambridge, MA, 1991 pp. 359

Hawk (2004), “A Comparison of b2c E-commerce in Developing Countries”, Electronic Commerce Research. 4. 181-199.

Manyika and Roxburg (2011), “The Great Transformer: The impact of The Internet on Economic Growth and Prosperity”, Mckinsey Global Institute.

Javalgi and Ramsey (2000), “Strategic Issus of E-commerce as an Alternative Global Distribution System”, International Marketing Review. International Marketing Review, Vol. 18, No. 4, pp. 376-391.

Gibbs (2012)), Environment and Policy Factors Shaping Global E-commerce Diffusion: A Cross-country Comparison, Karlhei, Pries Heje، Jan (Eds.) Kautz (2005), Diffusion and Adoption of Information Technology. IFIP Advances in Information and Communication Technology.

Kauffman (2016), “A Growth Theory Perspective on b2c E-commerce Growth in Europe; An Exploratory Study”, Electronic Commerce Research and Applications. Decision Support Systems 78: 80-92

koenig (2004), “Globalization An E-commerce: Diffusion and Impact of the Internet and E-commerce in Germany”, Center for Research on Information Technology and Organizations.

Kraemer and Dedrick (2006), Global E-commerce: Impacts of National Environment and Policy, Cambridge University.

Kshetri (2007), “Barriers to E-commerce and Competitive Business تجارت الکترونیکی Model in Developing Countries: A Case Study”, Elsevier-electronic Commerce Research and Applications.

Liang (2004), Effects of National Factors and Product Characteristics on Online Shopping: Across-national Study, Proceeding of the Third Workshop on E-business.

Mangiaracina and Campari (2012), “Factor Influencing b2c Ecommerce Diffusion”, International Journal of Economics and Management Engineering. World Academy of Science, Engineering and Technology. 65: 311–319.

oxely (2001), “E-commerce Readiness: Institutional Environment and International Competitiveness”, Jornal of International Business Studies, 32(4): 705-723.

Perker (1998), “Staged Estimation of International Diffusion Model: An Application to Global Cellular Telephone Adaption”, Forecasting and Social Change, 57:105-132.

pohjola (2002), “The New Economy in Growth and Development”, Oxford Review of Economic Policy 18(3), pp. 380-396.

Salam (2003), “Consumer Perceived Risk in E-commerce Transactions”, Communication of the ACM, V 46, Issue 12, December Pages 325-331

Dedrick (2005), “Rule of Law and the International Diffusion of E-commerce”, Communication of the ACM.

Tan (2002), “Global and National Factors Affecting E-commerce Diffusion in China”, Center for Research on Information Technology and Organizations.

Thaw and Mahmood (2009), “A Study on Factors that Influence the Consumers Trust on E-commerce Adaption”, International Journal of Computer Science and Information Security, Vol. 4, No. 1 & 2.

Travica (2002), “Diffusion of Electronic Commerce in Developing Countries: The Case of Costa Rica”, Journal of the Global Information Technology Management, 5, 1, 4-24.

Treasury (2000), Treasury, Drivers and Inhibitors to Consumer Uptake of E-commerce, Australian Treasury, federal government.

Wong (2003), “Global and National Factors Affecting E-commerce Diffusion in Singapore”, Taylor تجارت الکترونیکی & Francis.

Wresch and Fraser (2006), “Managerial Strategies used to Overcome Technological Handless: A Review of E-commerce Efforts used by Innovative Caribbean”, Journal of Global Information management. 14,3, 1-6.

رشته مهندسی فناوری اطلاعات

معرفی رشته مهندسی فناوری اطلاعات گرایش تجارت الکترونیکی

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک فناوری تواناساز و فرابخشی در تمامی حوزههای اجتماعی, اقتصادی و کسب و کار مطرح میباشد. در هزاره سوم فناوری اطلاعات یکی از عمده‌ترین محورهای تحول و توسعه در دنیا محسوب می‌شود. امروزه دستاوردهای ناشی از فناوری اطلاعات چنان با زندگی بشر تلفیق گردیده که توقف در مسیر آن باعث ایجاد اختلال در جامعه و حتی رفاه و آسایش جامعه بشری میشود. از این‌رو بسیاری از کشورها جهت عمومیت بخشیدن به استفاده از فناوری اطلاعات دست به اقدامات خرد و کلانی زده‌اند که آموزش آکادمیک فناوری اطلاعات یکی از این موارد است.
نگاه فنی و جامع به چرایی (Why), چیستی (What) و چگونگی (How) فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در حوزه اکادمیک در رشته مهندسی فناوری اطلاعات تبیین شده است. این رشته در سه مقطع کارشناسی, کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی امروزه در دانشگاههای معتبر ارائه میگردد. مطالعه، طراحی، ساخت، راه‌اندازی، نگهداری سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، جمع‌آوری، سازمان‌دهی، طبقه‌بندی و انتقال اطلاعات، مهم‌ترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال می‌کند.
مهندسی فناوری اطلاعات رشته‌ای است که هدف آن پر کردن فاصله مابین علوم رایانه و کاربردهای آن در کسب و کار و سازمانها است. در این رشته کارشناسانی تربیت می‌شوند که هم با علوم نرمافزاری و سختافزاری و فناوریهای اطلاعاتی آشنا هستند و هم با اصول مدیریت سازمانی آشنایی دارند. این رشته با توجه به نیازهای موجود در سالهای اخیر در دانشگاه‌های کشور تاسیس شده و رو به رشد است.

این رشته در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایش‌های زیر است:

۱. تجارت الکترونیکی
۲. مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی
۳. معماری سازمانی
۴. تولید نرم افزار
۵. امنیت اطلاعات
۶. شبکه‌های کامپیوتری
۷. مهندسی (IT)
۸. فناوری اطلاعات پزشکی

کاربرد این رشته در جامعه

تجارت الکترونیکی (E-Commerce) مفهوم و جریان قدرتمندی است که زندگی اجتماعی و اقتصادی بشر را دستخوش تغییرات اساسی کرده است. تجارت الکترونیکی از نمودهای عینی انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه اقتصاد است. این سبک از تجارت به دلیل مزایا و منافع سرشاری که برای انسان داشته، به سرعت در حال گسترش است و امروزه بیش از ۳۵ درصد حجم اقتصاد جهان در حوزه تجارت الکترونیکی مبادله میشود. میتوان به قطعیت ادعا کرد که تجارت الکترونیکی بسیاری از محدودیت های تجارت و کسب و کار سنتی را از پیش روبرداشته است و نه تنها فرم و شکل ظاهری تجارت سنتی را بلکه مدل و محتوای تجارت و کسب و کار را نیز دستخوش تغییرات خود کرده است.

طراحی و پیادهسازی بازارها (Marketplace)، حراجها (E-Tenders) و فروشگاههای مجازی (E-Shop) که هیچ مکان فیزیکی را اشغال نکردهاند و در عین حال امکان بازدید و گردش در این بازارها در هر زمانی و از هر نقطه از جهان بدون ترک منزل میسر است و همچنین فرایند انتخاب و سفارش خرید کالاهایی که در نقاط مختلف جهان پردازش و تولید میشوند و در شبکه اینترنت تبلیغ می شوند از طریق پرداخت های الکترونیکیفراهم شده است. همه این گزینه ها سبب شدهاند که تجارت الکترونیکی (E-Commerce) معجزه قرن تلقی شود.
از نظر علمی و آکادمیک تجارت الکترونیکی بدین صورت تعریف شده است: “خرید (buy) و فروش (sell) و مبادله (Exchange) کالا (product)، خدمات (services) و اطلاعات (Information) از طریق شبکه های رایانهای از جمله اینترنت”. مدلهای تجارت الکترونیک فرایندهای متنوعی مانند مبادله، تحویل فوری مطالب دیجیتال، انتقال الکترونیکی وجوه، مبادله الکترونیکی سهام، بارنامه الکترونیکی، طرح های تجاری و مهندسی و خدمات پس از فروش را نیز در بر می گیرد. مدلهای متفاوتی مانند تجارت بنگاهها با مشتریان (B2C) بنگاهها با بنگاهها (B2B) دولت با بنگاهها (G2B) و … در حوزه تجارت الکترونیکی وجود دارند که چنانچه مفهوم تواناسازی و مکانیزه کردن فرایندهای داخلی سازمانها و بنگاهها را نیز در بر گیرد مفهوم کسب و کار الکترونیکی شکل خواهد گرفت.
ویژگی اصلی این نوع از تجارت تسهیل فرآیندهای تجاری، حذف فرآیندهای غیرضروری و زائد در انجام امور بازرگانی و کاهش هزینه ها از طریق بهبود و افزایش هماهنگی، کاهش هزینه های اداری خصوصاً هزینه مکاتبات و نیز بهبود دسترسی به بازار و افزایش تنوع برای مشتریان است.
امروزه تجارت الکترونیکی بر بستر فناوریها و ابزارهای نوین مانند وب ۲، شبکههای اجتماعی، تلفنهای همراه، عاملهای هوشمند، پایگاه داده معنای و فضای مجازی سه بعدی در حال تکوین و پیادهسازی، لذا وجود متخصصان فناوری اطلاعات که مفاهیم تجارت و کسب و کار را درک نموده و بر طراحی سیستمها و ابزارها مسلط میباشند، برای توسعه تجارت الکترونیکی در هر کشور ضروری میباشد.
در دانشگاه مهر البرز با بهرهگیری از تجارب رشتههای مدیریت فناوری اطلاعات در گرایشهای سیستمهای اطلاعاتی پیشرفته، مدیریت دانش و منابع اطلاعاتی و همچنین رشته مهندسی فناوری اطلاعات و رشته MBA، گرایش جدید تجارت الکترونیکی در رشته مهندسی فناوری اطلاعات طراحی و اجرا گردیده است.

فارغالتحصیلان گرایش تجارت الکترونیکی رشته مهندسی فناوری اطلاعات، با توجه به دانش، تخصصها و مهارتهایی که در دوران تحصیل کسب مینمایند میتواند در بخشهای ذیل مشغول به کار شوند:
۱. کارشناس مطالعه، بررسی و امکان سنجی طرحهای تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی
۲. طراح و کارشناس راه حلهای تجارت الکترونیکی برای بنگاهها
۳. طراح و تحلیلگر راهحلهای بازارهای الکترونیکی و فروشگاهای الکترونیکی
۴. معمار ایجاد بسترهای مورد نیاز کسب و کار الکترونیکی در سازمانها
۵. معمار ایجاد خدمات الکترونیکی در بنگاهها و سازمان
۶. کارشناس جمع آوری، سازمان دهی، طبقه بندی اطلاعات تجاری
۷. کارشناس ایجاد و نگهداری نرم افزارهای پرداخت الکترونیکی و بانکداری الکترونیکی
۸. کارشناس پشتیبانی شرکت های پرداخت اینترنتی و پایانههای فروش
۹. کارشناس پشتیبانی شرکت های بیمه الکترونیکی و بانکداری الکترونیکی
۱۰. کارشناس خدمات ارزش افزوده اپراتورهای تلفن همراه
۱۱. کارشناس تحلیل و طراحی پایگاه‌های داده، انبارهای داده تجاری و تجارت الکترونیکی بازاریابی الکترونیکی
۱۲. تحلیلگر منابع سازمانی جهت اجرای پروژه‌های تجارت در سازمانها
۱۳. مشاور فناوری اطلاعات مدیران ارشد
۱۴. مشاور فناوری اطلاعات شرکتهای بازرگانی، توزیع و فروش

حقوق تجارت الکترونیکی در ایران

در روزگاران بسیار قدیم تجارت به صورت مبادله کالا به کالا بوده است، بدین صورت که هر شخص کالای مازاد مورد نیاز خود را با کالای مورد نیاز شخص دیگری مبادله می کرد و نیاز خود را بر طرف می کرد. در این معاملات یک سری مشکلاتی به وجود آمد که باعث شد، کالایی درست شود که به عنوان کالای مبداء برای معاملات قرار بگیرد. کالای مبداء به مرور زمان تبدیل به کالایی به نام پول شده است و این باعث تحول بسیار زیادی در تجارت می باشد.

رفته رفته با پیشرفت علم تجارت، مسیر به صورت دیگری شکل گرفت و تجارت الکترونیکی به وجود آمد. امروزه بسیاری از معاملات تجاری به این وسیله انجام می شود. مبادلات تجاری به صورت گسترده، باعث به وجود آمدن فکس، وب، ایمیل، تلفن و تلفن همراه شده است، که به آن تجارت الکترونیکی نیز می گویند.

با گسترش تجارت نوین و جهانی شدن اقتصاد و به وجود آمدن اینترنت، تجارت و ارتباطات به صورت بسیار گسترده شده است، به صورتی که این امروزه به عنوان امر اجتناب ناپذیر در زندگی قرار گرفته است.

تعریف حقوق تجارت الکترونیک:

حقوق تجارت الکترونیکی در واقع شرایط ناظر بر تمام جریانات خرید و فروش، بین تولید کننده و مصرف کننده در فضای الکترونیکی می باشد. تجارت الکترونیک باعث حذف همه مرزها، گمرک ها و واسطه ها شده است و دنیا را تبدیل به یک دهکده جهانی کرده است.

در این تجارت هیچ گونه مرزی وجود ندارد و شما می توانید وسیله مورد نیاز خود را از جایی نزدیک محل سکونت خود خریداری کنید و یا اینکه از یک قاره دیگری خریداری کنید. سرعت و حجم مبادلات بازرگانی در تجارت الکترونیکی بسیار بالا می باشد و باعث کم شدن هزینه خریدار و تولید کننده، صرفه جویی در زمان، جذب بیشتر، حذف واسطه و سود بیشتر می باشد.

برای مطالعه مقاله کارایی اقتصادی می توانید از این لینک استفاده نمایید.

مبنای حقوق تجارت الکترونیک

تجارت به صورت الکترونیکی باعث حذف فضای طبیعی شده و این فضا به فضای مجازی تبدیل شده است. برای داشتن یک تجارت الکترونیکی بسیار موفق باید به تجارت الکترونیکی دو نکته بسیار مهم، یکی اقتصاد پویا و فعال و دیگری داشتن قانونمندی و شرایطی جدید و از قبل طراحی شده توجه داشته باشید.

کریس رید، حقوق تجارت الکترونیک را به شرح زیر تعریف کرده است:

ارتباطات تجاری (اعم از اشخاص خصوصی یا تجاری) که در شبکه الکترونیکی یا از طریق آن انجام می شوند، تشکیل شده است را حقوق تجارت الکترونیک گویند. این ارتباطات می تواند هر بخشی از روند تجاری را شامل شود،از بازاریابی اولیه گرفته تا درخواست سفارش و تحویل محصولات اطلاعاتی و پردازش معاملاتی همه را می تواند در بر بگیرد.

مبنای حقوق تجارت الکترونیک:

بعد از اینکه تجارت به صورت الکترونیکی شد، قراردادهای تجاری و مکتوب هم با توجه به مراجع ذی ربط مربوطه، وارد این سیستم جهانی شد. این تجارت به صورت مکتوب در دو مورد قابل ارزیابی می باشد:

• از لحاظ اثبات سند: این سیستم در تجارت الکترونیکی جهانی بر داشتن و نداشتن و یا بودن و یا نبودن قرارداد نظارت میکند.
• از نظر انتساب سند: در این سیستم تجارت الکترونیکی اگر وجود خارجی سند قرارداد ثابت شود، باید مشخص شود که سند متعلق به چه شخص و یا سیستمی می باشد، تا اینکه موارد نسبی بودن قرارداد در مورد آن به اجرا در بیاید.

به طور کلی اگر بخواهیم در قانون حقوقی، قراردادی دارای آثار حقوقی باشد، باید آن قراداد متعلق به شخص معین حقیقی و یا حقوقی باشد. تفاوت این قرارداد در تجارت الکترونیک به این صورت می باشد که: سند مکتوب و نوشته شده تجارت الکترونیکی ای در دست نداریم و تمام پیام های صوتی و الکترونیکی جایگزین سند می شوند. در واقع اسناد مکتوب، جای خود را به رایانه می دهند. بر اساس قانون تجارت الکترونیک تمام قوانین برای پیام های الکترونیکی اعمال می شوند.

در قانون تجارت الکترونیک تمام پیام های رد و بدل شده به صورت سند می باشد و در سیستم های الکترونیکی به عنوان سند مکتوب ذخیره و نگهداری می شوند.

برای مطالعه مقاله کاربرد و اهمیت پول می توانید از این لینک استفاده نمایید.

امضای الکترونیکی:

در قراردادهای مکتوب، زمانی که قرارداد به اتمام برسد و طرفین بر تمام بندهای قرارداد توافق داشته باشند، امضاء، نام و نام خانوادگی، علامتی است که هویت شخص را مشخص می کند و به معنای توافق شخص و پایان مفاد قرارداد می باشد. هیج سند و مدرکی در قانون بدون داشتن امضاء و هویت شخص معتبر نمی باشد. مگر اینکه دارای علامت و یا مهر مورد قبول باشد.

یکی دیگر از دلایل امضاء در انتهای قرارداد، نوشته نشدن و تجارت الکترونیکی اضافه کردن موارد دیگر می باشد. در تجارت الکترونیک هم برای رسمیت شناختن قراردادهای پیامکی، باید علامت و یا رمزی برای اثبات هدف شخص وجود داشته باشد. این موضوع باعث شده که امضای دیجیتال به وجود بیاید و در تجارت الکترونیکی تجارت الکترونیکی مورد توجه قرار بگیرد. امضاء الکترونیکی، به صورت رمزی می باشد و موضوع پیام و هویت شخص امضاء کننده را مشخص می کند.

برای مطالعه مقاله سامانه صیاد و چک صیادی می توانید از این لینک استفاده نمایید.

قراردادهای الکترونیکی و آثار حقوقی آنها:

غره بیان ایجاب و قبول:

در قراردادهای الکترونیکی و آنلاین در حالت وجود دارد:

1. در حالت اول فرد حقیقی پیام خود را برای هدف خاصی ارسال می کند و سفارش خود را می دهد. در این حالت فروشگاه و یا فرد مورد نظر پیام را قبول می کند و تعهد خود را برای ارسال کالای مورد نظر بیان می کند.
2. در این حالت اجبار برای شخص و یا محل خاصی نمی باشد، بلکه ممکن است که میلیون ها نفر مخاطب باشند. به عنوان مثال اگر شخصی در تجارت الکترونیک پیامی دهد و اشخاصی به این پیام عمل کنند و نتیجه عکس آن را بگیرند و در نهایت شکایت کنند، فرد مورد شکایت باید عهده دار پرداخت غرامت باشد.

اعمال حق خیار در عقود الکترونیکی:

این بحث در تجارت الکترونیکی، به صورت جدی بررسی نشده است. در این حالت هر یک از طرفین، بعد از قرارداد پیامکی، اختیار فسق معامله را دارند.

مسئولیت مدنی در تجارت الکترونیکی:

این بحث برای ارسال دادهای الکترونیکی به صورت اشتباه و یا اینکه رایانه دچار مشکل نرم افزاری شود، می باشد. در این صورت و با مواجه شدن این مشکل، طرف مقابل قرارداد دچارخسارت مادی و معنوی می شود. در این صورت فرد مقصر باید عهده دار خسارت مادی و معنوی شود.

برای مطالعه مقاله خدمات حسابداری اینترنتی می توانید از این لینک استفاده نمایید.

اصول قانون تجارت الکترونیک

اصول قانون تجارت الکترونیک در ایران:

تجارت الکترونیکی در کشور جمهوری اسلامی ایران بر مبنای ذیل می باشد:

• وجود زیرساخت های اصلی و زمینه های حقوقی برای موارد مورد نیاز و اجرای آن در تجارت الکترونیک
• آموزش و گسترش فرهنگ استفاده از تجارت الکترونیک
• جلوگیری از انحصاری شدن، حمایت از بخش خصوصی و ایجاد زمینه های رقابتی
• از بین بردن هر گونه نا عدالتی و تبعیض در تجارت الکترونیک
• توسعه و گسترش شبکه اینترنتی

بر اساس سیاست های اجرایی دولت، وزارت خانه ها، سازمان ها و شرکت های دولتی از جمله: شرکت مخابرات، وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی ایران، وزارت بازرگانی، وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری، وزارت امور خارجه، وزارت پست، تلگراف و تلفن و دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی، سازمان صدا و سیما و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد موظف به راه اندازی سیستم الکترونیکی می باشند.

تعریف حقوق تجارت الکترونیک:

حقوق تجارت در واقع قوانین و روابط بین تجار و اعمال تجاری می باشد و این قوانین بر جریان خرید و فروش بین تولید کننده و مصرف کننده در محیط الکترونیکی نظارت می کند. در عرف، نظام حقوقی، شاخه ای از حقوق تجارت می باشد که حقوق، تکالیف و شرایط عرضه کالا و خدمات در جریان تجارت الکترونیکی می پردازد.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله مالیات ثبت کردن شرکت را به شما پیشنهاد می کنیم.