نرخ اهرم و نوسانات بازار

تیتر 20-بررسی شاخص‎های اقتصادی و قیمتی در بازارهای مختلف از فعال شدن انتظارات تورمی در هفته‌های پایانی بهار حکایت دارد. روند رو به رشد نرخ تورم در ماه‌‌‌های اخیر در کنار رشد قیمت در بازارهای مختلف کشور شاهد این افزایش انتظارات است. از نگاه کارشناسان رشد شاخص بازارهای دارایی، معلول انتظارات تورمی هستند. این شرایط لزوم وجود برنامه‌‌‌ای مشخص از سوی سیاستگذار را گوشزد می‌کند تا با استفاده از ابزارهای موجود این انتظارات را کنترل کند. بخشی از انتظارات تورمی موجود به دلیل ریسک‌‌‌های سیاسی ناشی از تحریم‌‌‌ها و اخبار ضدونقیض از مذاکرات هسته‌‌‌ای اوج گرفته است و در این شرایط اخبار مثبت می‌تواند به کنترل انتظارات تورمی و آرامش بازارها کمک کند. در سال گذشته اخبار مثبت لغو تحریم‌ها، در نیمه دوم سال به یاری سیاستگذار آمد و موجب شد با کنترل انتظارات تورمی، نرخ تورم روندی کاهشی را طی کند. علاوه بر متغیرهای سیاسی، سیاستگذار نیز می‌تواند با ابزار پولی در کوتاه‌مدت، وضعیت انتظارات تورمی را کنترل کند. در این خصوص تجربه موفق روسیه، می‌تواند مورد توجه سیاستگذار داخلی قرار گیرد.

لوریج چیست؟ آموزش کامل نحوه استفاده از اهرم در فارکس

یکی از دلایل اصلی که مردم به فارکس نسبت به دیگر بازار های مالی علاقه نشان می دهند این است که در فارکس شما می توانید از اهرم هایی بسیار بزرگتر از اهرم های بازار سهام استفاده کنید. شاید بعضی از شما کلمه لِورِیج به گوشتان خورده باشد اما هده بسیار کمی هستند که معنی آن را می دانند، از نحوه استفاده از آن با خبرند و می دانند که چه تاثیری در معاملاتشان می گذارد. با ما همراه باشید.

معنی اینکه شما از پول دیگران برای معامله و سرمایه گذاری استفاده می کنید در بازار صادق وجود دارد. در این مقاله به شما می گوییم که فواید استفاده از سرمایه قرض گرفته شده برای معامله کردن چیست و چرا استفاده از اهرم در فارکس می تواند برای شما سودمند و در عین حال برخوردی شبیه به شمشیر دولبه داشته باشد.

تعریف لوریج

لوریج یا اهرم در فارکس یعنی شما مقدار پولی که برای باز کردن معامله نیاز دارید از کارگزاری قرض بگیرید. در بازار فارکس فقط کارگزار است که این کار را می کند. اما در نظر داشته باشید که مقداری از سرمایه شما مورد وثیقه بروکر قرار می گیرد و در صورت بسته شدن معامله به صورت خودکار به شما برگشت داده می شود. شما با توجه به شرایط مارجین کارگزاری می توانید برای این مورد اقدام کنید. برای محاسبه اهرم با توجه به میزان مارجین شما باید ارزش کل معامله را تقسیم بر مقدار مارجین (وثیقه ای) که برای باز کردن معامله نیاز دارید، بکنید.

لوریج یا اهرم بر حسب مارجین = ارزش کل تراکنش\ مارجین (وثیقه مورد نیاز)

برای مثال اگر شما نیاز دارید که 1% از سرمایه ای که وارد کارگزاری کردید را به عنوان وثیقه قرار دهید و یک لات استاندارد USDCHF معامله کنید. ارزش هر لات معامله 100000$ دلار است که بر حسب ارز پایه که در این جفت ارز دلار است محاسبه می شود. شما برای باز کردن این معامله حداقل 1% 100000$ را باید به عنوان وثیقه یا مارجین کنار نرخ اهرم و نوسانات بازار بگذارید که می شود $1000. وقتی می گوییم 1% یعنی از لوریج 1 به 100 استفاده کرده ایم که پول ما را 100 برابر کرده است. یعنی 100000$ تقسیم بر لوریج 1:100، برابر می شود به 1000$ که باید کنار گذاشته شود. اگر لوریج 1:400 باشد، شما باید 0.25% از 100000$ را کنار بگذارید.

هر چند که لوریج برحسب مارجین بر ریسک معامله شما تاثیر نمی گذارد و در سود و ضرر هم تاثیر ندارد چه شما از 1% از میزان مارجین نسبت به کل معامله استفاده کنید و چه از 2%. این موضوع به این خاطر است که معامله گر می تواند همیشه بیشتر از مارجین مورد نیاز برای هر معامله استفاده کند. این نشان می دهد که اهرم واقعی، نه اهرم بر حسب ماریج، سود و ضرر را بهتر نشان می دهد. برای محاسبه اهرم یا لوریج واقعی شما باید ارزش واقعی هر معامله را بر میزان سرمایه واقعی خود تقسیم کنید.

لوریج یا اهرم واقعی = ارزش کلی معامله/ ارزش سرمایه ما

برای مثال اگر شما 10000$ در حسابتان داشته باشید و یک معامله 1 لاتی معادل 100000$ دلار باز کنید در واقع در حال استفاده از لوریج 1:10 هستید. 100000\10000=10. اگر شما معامله 2 لاتی باز کنید، که نیاز به داشتن 200000$ است، یعنی شما از لوریج یا اهرم 20 استفاده می کنید.

این یعنی لوریج یا اهرم در فارکس بر حسب مارجین یا پول وثیقه گذاشته شده برابر با بیشترین لوریجی است که معامله گر می تواند از آن استفاده کند. از آنجایی که معامله گران از کل حسابشان به عنوان وثیقه برای یک معامله استفاده نمی کنند این دو عدد با هم فرق می کند.

به صورت کلی معامله گر باید از تمام منابعش استفاده کند اما این بدان معنا نیست که از لوریج 1:1000 یا 1:3000 استفاده کنید. لوریج فقط باید زمان مورد استفاده قرار بگیرد که شما ستاپ های 70% پرایس اکشن پیش رویتان است. وقتی شما میزان ریسک را بر حسب پیپ اندازه گیری کنید، می توانید آن را به دلار تبدیل کنید و متوجه شوید که در صورت برخورد به حد ضرر، چقدر از سرمایه شما کم می شود. من در ابتدای این مقاله فرض را بر این گذاشتم که شما معامله گران حرفه ای و عاقلی هستید که برای تمام معامله تان حد ضرر می گذارید. به عنوان یک قانون کلی، ضرر شما نباید بیش از 3% سرمایه شما باشد.

اگر لوریج به نوعی انتخاب شود که ضرر شما به 30% سرمایه تان برسد، شما با توجه به میزان ضرر باید لوریج خود را تغییر دهید. با توجه به تجربه، معامله گران راه خود را برای مدیریت ریسک دارند و شاید دوست داشته باشند بیش از 3% از سرمایه خود را به خطر بیندازند.

ممکن است معامله گران حتی مارجینی که باید برای هر معامله استفاده کنند را محاسبه کنند. فرض کنید که شما 10000$ در حساب تجاری تان دارید و تصمیم گرفتید تا یک معامله 0.1 لاتی باز کنید. هر واحد نوسان بر حسب پوینت 10 سنت سود و ضرر دارد و به نوعی اگر بازار 1 پیپ در جهت یا خلاف جهت شما پیش برود 1 دلار سود یا ضرر می کند. اگر شما معامله 1 لاتی باز کنید، هر پوینت نوسان 1$ و هر 1 پیپ نوسان 10$ به سرمایه شما اضافه یا از آن کم می کند. اگر شما حجم را 10 برابر کنید، هر پیپ نوسان به شما 100$ سود یا ضرر خواهد داست. بنابراین اگر شما بخواهید تنها 30 پیپ ضرر کنید معادل 30$ خواهد بود و 300$ برای کسانی که 1 لات معامله می کنند و 3000$ برای کسانی که 10 معامله می کنند.بنابراین اگر بخواهید مدیریت سرمایه را رعایت کنید، شما فقط باید 3 لات معامله باز کنید حتی اگر بتوانید بیشتر از این عدد را وارد بازار کنید.

اهرم در فارکس

در بازار فارکس افراد بیشتر از لوریج 1:100 استفاده می کنند و این بدان معناست که شما به ازای هر 1000$ در حسابتان می توانید تا 100000$ معامله کنید. بسیاری از معامله گران فکر می کنند دلیل ارائه لوریج توسط بروکرها سنجش ریسک برای معامله گر است. اگر معامله گر نخواهد ریسک کند لوریج یا اهرم بی معنا می شود. در معاملات آنی بازار فارکس که با نام اسپات شناخته می شوند، نقدشوندگی بسیار بالاست. شما به راحتی می توانید در هر نقطه وارد بازار شده یا از هر نقطه ای که بخواهید از بازار خارج شوید.

در معامله در بازار فارکس، ما نوسان قیمت ها را با پیپ می سنجیم. یکی از کوچک ترین واحد های نوسانی که ارزشش وابسته به جفت ارز یا کالا دارد. تمام این نوسانات بر حسب سنت هستند. برای مثال وقتی در جفت ارز GBPUSD شما شاهد نوسان 100 پیپ هستید و جفت ارز از نرخ 1.9500 به 1.9600 می رسد، در بازار تبادل ارزها فقط شاهد نوسان 1 سنتی هستیم.

برای همین است که تراکنش ها باید در یک مقدار قابل توجه باشند تا سود معنی داری به شما بدهند. وقتی شما با رقم 100000$ طرف هستید، هر تغییر کوچک در قیمت یک جفت ارز باعث ضرر یا سود زیاد می شود.

ریسک افراطی استفاده از اهرم در فارکس

اینجا همانجاست که شمشیر دولبه وسط می آید. لوریج پتانسیل میزان سود یا ضرر را به شما نشان می دهد. هرچه از اهرم (لوریج) بیشتری استفاده بکنید ریسک بیشتری کرده اید. ریسک لزوما ارتباط مستقیم با لوریج بر حسب مارجین ندارد ولی به صورت غیر مستقیم می تواند تاثیر گذار باشد.

اجازه دهید با یک مثال برای شما توضیح دهم

معامله گر A و معامله گر B، هر دو در حسابشان 10000$ پول است و در بروکری کار می کنند که حداقل باید از لوریج 1:100 استفاده کنند. پس از مدتی تحقیق آن ها متوجه می زنند که جفت ارز USDJPY به قله رسیده و قرار است ریزش داشته باشد. آن ها در نرخ 120، اقدام به فروش می کنند.

معامله گر A انتخابش این است که از 50 برابر لوریج واقعی استفاده کند و معامله ای باز کند که 500000$ دلار درگیر می شود 50× 10000$، با تکیه بر 10000$ که در حسابش دارد. به این خاطر که قیمت USDJPY روی 120 است یک پیپ نوسان در این جفت ارز در حجم 1 لات، ارزشی معادل 8.30$ دارد. وقتی فردی با 5 لات معامله می کند ارزش هر پیپ می شود 41.50$. اگر قیمت این جفت ارز از 120 به 121 برسد، معامله گر A 100 پیپ را از دست می دهد که معادل 4150$ است. این بدان معناست که این معامله گر با توجه به سرمایه 10000$، 41.5% از سرمایه اش را از دست می دهد. فقط با همین 1 معامله

معامله گر B که محافظه کار تر است تصمیم می گیرد تا با 5 برابر لوریج واقعی معامله کند و معامله فروشی به ارزش 50000$ (5×10000$) با تکیه بر سرمایه 10000$. در این معامله 50000$، که نیم لات حجم دارد، اگر نرخ جفت ارز USDJPY از 120 به 121 برسد، معامله گر B، 100 پیپ را از دست می دهد که معادل 415$ است. این ضرر معادل از دست رفتن 41.5% از سرمایه اش است.

جمع بندی

نیازی نیست که از اهرم در فارکس بترسید زمانی که بدانید چگونه با مدیریت درست می تواند از آن استفاده کنید. اگر با سیاست درست مدیریت سرمایه از اهرم در فارکس استفاده کنید به سود خوبی خواهید رسید. مانند دیگر ابزار تیز دیگر، باید با احتیاط به این مفهوم نزدیک شوید، وقتی طریقه استفاده از آن را یاد بگیرید، دیگر نیازی نیست که بترسید.

وقتی در هر معامله از اهرم یا لوریج کمتری استفاده کنید جا برای نفس کشیدن خواهید داشت و مدیریت حد ضرر و قرار دادن در جای درست می تواند از از دستت دادن سرمایه شما جلگیری کند. استفاده از اهرم بالا می تواند به سرعت موجود حساب شما را در صورت حرکت بازار در جهت مخالف تحلیلتان، محو کند. در ذهن داشته باشید که لِوریج یا اهرم انعطاف پذیری بالایی دارد و شما می توانید برای هر معامله تان آن را مدیریت کنید.

قرارداد آتی پسته چیست؟

به توافق‌نامه‌ای که در آن خرید و فروش یک دارایی با ویژگی‌های مشخص در زمان معینی در آینده باشد، قرارداد آتی می‌گویند. از ویژگی‌های این قرار داد این است که قیمت آن در زمان حال مشخص می‌گردد .

در این بازار می‌توان از نوسانات قیمت تا حدی جلوگیری نمود به همین دلیل این بازار می‌تواند یک روش و ابزار مناسب برای کشاورزان و مصرف‌کنندگان (تولیدکننده و صادرکننده) پسته ‎ باشد. در این بازار افراد در یک معامله دوطرفه، فقط با بخشی از هزینه معامله، اقدام به خرید و فروش می‌کنند. در بازار آتی پسته نیاز به مبادله پول و پسته در هنگام معامله نیست و افراد بدون داشتن کالا و حتی وجه نقد برای خرید پسته اقدام به معامله می‌کنند . در صورتی که خریدار در این بازار پول لازم را به جهت خرید، یا فروشنده مقدار پسته مشخص‌شده را به‌ طرف معامله تسلیم نکند بورس کالا، میزان مشخصی از مبلغ تضمین‌شده را برای انجام تعهد قرارداد نزد خود نگه ‌می‌دارد .

تولیدکننده پسته و صادرکننده آن خواهند توانست با برآورد‌های متفاوت اقدام به بستن قرارداد آتی پسته نمایند. حال اگر در معامله‌ای پس از گذشت مدتی برآورد صادرکننده نزدیک به واقع درآمد و نرخ پسته با افزایش خوب ودر عین حال بازار جهانی آن با تقاضا‌ی بالایی روبرو گردید، در این صورت این معامله به نفع صادرکننده خواهد بود و دیگر افراد معامله‌گر می‌توانند تعهد خریدار را با قیمتی بالاتر خرید نمایند و از سوی دیگرصادرکننده نیز تعهد خود را به فرد معامله‌گر واگذار می‌نماید و سود بیشتری نصیب صادرکننده می‌گردد .

حال اگر قیمت، روند عکسی را در پیش گرفت و بازار حالت نزولی داشت، فروشنده باید تعهد خود را با قیمت پایین‌تری از خریدار اجرایی کند زیرا بر اساس برآورد خود احتمال کاهش قیمت پسته را داشته است. در بازار آتی پسته خریدار و فروشنده می‌بایست تا قبل از سررسید مشخص شده، وجه تضمین لازم را به‌حساب خود واریز نمایند و خریدار یا فروشنده قبل از سررسید با واگذار کردن تعهد خود به دیگری از بازار خارج شوند و تحلیل سود و زیان خود را انجام دهند. این کار سبب آگاهی افراد از تغییرات و نوسانات قیمت در قراردادهای بازار آتی می‌شود.

از ویژگی‌های بسیار خوب دیگر قراردادهای بازار آتی دارا بودن معافیت مالیاتی و خرید و فروش بی‌نهایت در هر روز معاملاتی و امکان برداشت وجه از حساب است .

همچنین بازار آتی پسته از ویژگی پوشش ریسک برخوردار است به این معنا که با گرفتن موقعیتی که ناشی از نوسانات و تغییرات قیمت است ریسک را از بین برده و یا به حداقل می‌رساند و سرمایه‌گذار می‌تواند با گذاشتن قیمت در نظر گرفته‌شده، کالا را به فروش برساند و نوسانات بازار تأثیری بر روی قیمت دارایی نخواهد گذاشت .

قرارداد آتی بیت کوین چیست؟ | سرمایه‌ گذاری با اهرم مالی 100 برابر!

قرارداد آتی یکی از انواع ابزارهای مالی است که تا کنون اسم آن را شنیده‌ و کم و بیش با آن آشنایی داریم. می‌دانیم با استفاده از قراردادهای آتی می‌توان یک دارایی را معامله کرد و تحویل کالا و پرداخت مبلغ آن را به زمانی مشخص در آینده موکول نمود؛ اما وقتی صحبت از قرارداد آتی بیت کوین و ارزهای دیجیتال پیش می‌آید، ممکن است کمی گیج شویم. دلیل گنگ بودن مفهوم آن، هویت غیرملموس ارزهای دیجیتال است.

از سال 1972 میلادی قراردادهای آتی وارد بازارهای مالی شدند؛ اما این نوع معاملات به بازار بیت کوین و سایر کریپتوها اخیراً راه یافته‌اند. معاملات فیوچرز برای اولین بار در سال 2017 میلادی و در بزرگترین بورس اختیار معامله آمریکا (CBOE) وارد شد. امروزه در پلتفرم معاملات آتی بیت کوین، روزانه بیشتر از 11 هزار از این نوع قرارداد آتی انجام می‌شود.

در ادامه قصد داریم، ابتدا توضیح مختصری از قرارداد آتی و کارکرد آن ارائه کرده و سپس قرارداد آتی بیت کوین و شرایط آن را شرح دهیم.

قرارداد آتی چیست؟

برای درک معاملات قرارداد آتی به یک مثال توجه کنید:

فرض کنید یک شرکت تولید کننده بیسکویت برای در امان ماندن از نوسانات قیمت آرد و آسوده خاطر بودن از تهیه مواد اولیه مورد نیاز خود، با تولیدکننده آرد یک قرارداد منعقد می‌کند. در این قرارداد مقدار مشخصی آرد با قیمت و سررسید معین قید می‌شود. تولیدکننده آرد متعهد می‌گردد در سررسید قرارداد مقدار آرد مشخص شده را تحویل دهد. خریدار نیز هزینه معامله را در زمان تحویل کالا، پرداخت نماید.

با انعقاد این قرارداد خریدار آرد را خریداری کرده اما برای پرداخت هزینه آن مهلت دارد. تولید کننده آرد نیز اولاً یک خریدار حتمی برای محصول خود یافته است، دوماً می‌تواند اقدام به فروش محصولی کند که فعلاً در دست ندارد.

بنابراین قرارداد آتی، قراردادی است که طی آن معامله‌ای انجام می‌دهیم ولی تحویل پول و کالا به آینده موکول می‌گردد. قراردادهای آتی نوعی توافق دو طرفه است. خرید و فروش این قراردادها توسط بازار سهام، کارگزاری‌ها و صرافی‌ها انجام می‌شود. قرارداد آتی بیت کوین نیز یکی از انواع قراردادهای آتی و نوعی خدمت از سوی صرافی‌ها ارزهای دیجیتال است.

قرارداد آتی بیت کوین چیست؟

معاملات فیوچرز یا قرارداد آتی بیت کوین مناسب سرمایه‌گذارانی است که قصد سرمایه‌گذاری روی نوسانات قیمت بیت کوین را دارند. در واقع با این قرارداد می‌توان روی بیت کوین بدون نیاز به مالکیت مستقیم آن، سرمایه‌گذاری کرد.

فرض کنید برای در امان ماندن از نوسانات قیمت بیت کوین ، به عقد قرارداد آتی با فردی دیگر اقدام می‌کنیم:

در هنگام عقد قرارداد، قیمت هر بیت کوین 40,000 دلار است و ما پیش‌بینی می‌کنیم قیمت آن رشد خواهد کرد. طبق قرارداد، X واحد بیت کوین را با قیمت توافق شده فوق خریداری می‌کنیم. در تاریخ سررسید قرارداد فروشنده موظف به تحویل بیت کوین‌ها و ما متعهد به پرداخت مبلغ معامله خواهیم بود. اگر پیش‌بینی ما درست باشد و تا سررسید قیمت بیت کوین به 41,000 دلار برسد، ما از این معامله سود کسب می‌کنیم. اما منفعت فروشنده در چیست؟ قیمت‌ها در این قرارداد توافقی است. خریدار و فروشنده هر دو بر حسب پیش‌بینی‌های خود از نوسانات قیمتی بیت کوین، وارد معامله می‌شوند. همان گونه که خریدار با پیش‌بینی افزایش قیمت بیت کوین، این معامله را انجام می‌دهد، فروشنده نیز با پیش‌بینی ثابت ماندن یا کاهش قیمت، اقدام به عقد این قرارداد می‌کند.

راه دیگر کسب سود از قراردادهای آتی، خرید و فروش آن‌ها قبل از موعد سررسید است. سرمایه‌گذار وقتی احتمال رشد قیمت بیت کوین را می‌دهد، قرارداد آتی بیت کوین را خریداری می‌کند. در این شرایط خریدار یک موقعیت لانگ اتخاذ کرده است. با بالا رفتن قیمت بیت کوین، قرارداد خود را با قیمتی بالاتر، به یک خریدار دیگر می‌فروشد. در واقع فروشنده با ورود به موقعیت شرت سود کسب می‌کند.

اهداف قراردادهای آتی بیت کوین

قراردادهای آتی دو هدف را توجیه می‎‌کنند. یکی از اهداف این قراردادها پوشش ریسک بازار و دیگری سفته بازی است. در ادامه هر یک را شرح خواهیم داد:

• کاهش ریسک سرمایه‌گذار:
  در بالا نیز اشاره کردیم، خریداران و فروشندگان، با توجه به پیش‌بینی‌های خود از قیمت بیت کوین و با استفاده از قراردادهای آتی می‌توانند در بازار ارزهای دیجیتال سود بدست آورند. این گونه با یک پیش‌بینی صحیح، از نوسانات بازار نیز در امان خواهند بود. یعنی اگر من قصد خرید بیت کوین دارم و احتمال می‌دهم قیمت آن افزایش یابد، می‌توانم با یک قیمت توافقی اقدام به خرید کرده و دیگر نگران افزایش قیمتش نباشم.
• سفته بازی:
  با تحلیل و بررسی روند قیمت بیت کوین می‌توان از معامله قرارداد آتی آن نیز بهره برد. در واقع می‌توان از نوسانات قیمت بیت کوین بهره‌مند شد.

مزایای قراردادهای آتی بیت کوین

در بازار ارزهای دیجیتال، قراردادهای آتی ابزاری مناسب برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. در ادامه مهم‌ترین مزایای قرارداد آتی بیت کوین و به طور کلی ارزهای دیجیتال را ذکر می‌کنیم.

• قانون‌گذاری‌های مناسب
  در حالیکه بیت کوین چارچوب قانونی مناسبی ندارد، قراردادهای آتی آن در بستری کاملاً قانونی ارائه می‌شوند. بنابراین کلیه سرمایه‌گذاران عادی یا نهادهای مالی می‌توانند با اطمینان خاطر روی قراردادهای آتی بیت کوین معامله کنند.
• عدم نیاز به ذخیره و تبادل ارز دیجیتال
  یکی از سختی‌های سرمایه‌گذاری در بیت کوین یا به طور کلی بازار رمز ارزها، نگه‌داری صحیح از این ارزها دیجیتال است. نگه‌داری و تبادل ارزهای دیجیتال با مفاهیم سختی مثل: کیف پول‌های دیجیتال، ذخیره سرد و گرم کریپتوها، کلید خصوصی و عمومی و. همراه است. قراردادهای آتی این پیچیدگی‌های معامله در بازار ارزهای دیجیتال را برطرف می‌کند؛ زیرا تقریباً شبیه به قراردادهای سنتی هستند.
• کاهش ریسک دستکاری بازار
  معاملات قرارداد آتی برخلاف خرید بیت کوین، یک ارزش برابر برای دارایی‌های مدنظر فراهم می‌کند. به این ارزش برابر، قیمت نشانه‌گذاری شده می‌گویند. قیمت نشانه‌گذاری شده اغلب در چند صرافی مختلف و بر اساس شاخص قیمت‌ها مشخص می‌شود؛ همین مسئله مانع ایجاد نقدینگی غیر عادلانه در بازار و دستکاری قیمت‌ها می‌شود.
• کسب درآمد حتی در بازارهای نزولی
  عمده‌ترین مزیت قراردادهای آتی، امکان فروش ارزهای دیجیتال به صورت استقراضی می‌باشد. قیمت بیت کوین نوسانات بسیاری دارد. معامله‌گران می‌توانند از طریق قرارداد آتی در بازار نزولی اقدام به فروش استقراضی کرده و در هنگام افت قیمت نیز سود کسب کنند.

سایر مزایای قرارداد آتی بیت کوین

این قراردادها علاوه بر موارد بالا، مزایای دیگری نیز دارند که عبارتند از:

• کارمزد کمتر
  کارمزد معاملات روزانه بیت کوین بسیار بیشتر از بستن قرارداد آتی آن است.
• امکان سرمایه‌گذاری روی بیت کوین در نقاط دارای ممنوعیت
  در برخی کشورهای دنیا تبادلات بیت کوین ممنوع است؛ اما با استفاده از قرارداد آتی بیت کوین و اتکا به روش‌های سفته‌بازی می‌توان از افزایش قیمت بیت کوین در آینده سود برد.
• امکان بستن قرارداد دائمی
  برخی صرافی‌های ارز دیجیتال، به کاربران خود امکان بستن قرارداد دائمی می‌دهند. این نوع قرارداد آتی تاریخ انقضا ندارند. در واقع یک قرارداد آتی دائماً فعال است و معامله‌گر فقط موقعیت یا پوزیشن معاملات خود را تغییر می‌دهد.

قراردادهای آتی بدون سررسید

قراردادهای آتی دائمی کلیتی شبیه به قرارداد آتی معمولی دارند اما در برخی جزئیات با یکدیگر متفاوت هستند. تفاوت‌های این دو نوع قرارداد آتی عبارتند از:

1. تاریخ سررسید
   قراردادهای آتی عادی دارای یک تاریخ سررسید هستند و در آن تاریخ طرفین موظف به تحویل بیت کوین و مبلغ معامله هستند. در قراردادهای آتی بدون سررسید موعد تسویه وجود ندارد.
2. در قراردادهای آتی دائمی می‌توان از اهرم مالی تا 100 برابر استفاده کرد.

با توجه به این که قراردادهای آتی بیت کوین بدون سررسید، زمان معینی جهت تسویه ندارند، بنابراین قیمت پایه و سایر خصوصیات مربوط به تسویه نیز برای آنها تعریف نمی‌شود. فقط با قیمتی نزدیک به ارزش واقعی آن دارایی، معامله می‌شوند.

مفهوم دیگری که در قراردادهای آتی بدون سررسید وجود دارد، تامین وجه است. مبنای تامین وجه بازه‌های 8 ساعته می‌باشد. اگر نرخ دارایی مثبت باشد، خریداران باید وجه فروشندگان را تامین کنند. در صورت منفی شدن نرخ دارایی، فروشندگان موظف به تامین وجه خریداران هستند. در برخی صرافی‌ها تامین وجه روزانه به صورت خودکار انجام می‌شود.

اهرم در یا لوریج به چه معنا است؟

در مباحث مالی، اهرم مفهومی شبیه به معنی خود در علم فیزیک دارد. در فیزیک از اهرم برای انجام راحت‌تر کارها استفاده می‌شود. در بازارهای مالی نیز از اهرم برای کسب سود بیشتر، به روش آسان‌تر، استفاده می‌کنند. با استفاده از اهرم در قرارداد آتی بیت کوین ، دیگر لازم نیست صد در صد قرارداد آتی را پر کنیم. توجه داشته باشید که اهرم همان طور که سود معاملات را چند برابر می‌کند، در صورت زیان نیز ضرر و زیان را چند برابر خواهد کرد.

تاثیر قراردادهای آتی بر قیمت بیت کوین

قرارداد آتی بیت کوین سود سرمایه‌گذاران را در بازار ارزهای دیجیتال افزایش می‌دهد؛ پس می‌توان در کوتاه‌مدت منتظر افزایش قیمت بیت کوین را داشته باشیم. در واقع مقدار سودی که سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال از قرارداد آتی بدست می‌آورند بیشتر است. با عرضه این قراردادها در کوتاه‌مدت قیمت بیت کوین رشد خواهد کرد. عرضه قراردادهای آتی می‌تواند منجر به تسهیل افزایش قیمت بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگر شود.

نقش قراردادهای آتی در بهبود وضعیت قانونی بیت کوین

عرضه قرارداد آتی بیت کوین ، اولین مرحله ورود گسترده‌ موسسات مالی بزرگی مثل TD Ameritrade و JP Morgan، به این بازار بود. از آن‌جا که این قراردادها در یک بستر قانونی عرضه می‌شوند، موسسات با خیال راحت به معامله در این بازار می‌پردازند. علاوه بر این، کسب مجوز پلتفرم‌های مختلف جهت عرضه این قرارداد، مقدمات لازم را برای ETF های بیت کوین فراهم می‌سازد. در نهایت می‌توان گفت، فراگیری این نوع معاملات به بیت کوین اعتبار می‌بخشد.

جمع‌بندی

خواندیم که قرارداد آتی بیت کوین نوعی ابزار مالی است که به امکان می‌دهد بدون داشتن بیت کوین روی آن سرمایه‌گذاری کنیم. این قراردادها در بستری قانونی معامله می‌شوند و قابل اعتماد هستند. با توجه به ویژگی اهرم مالی در معاملات قرارداد آتی، می‌توان چند برابر سرمایه خود سود بدست آورد که البته مستلزم دانش و آگاهی کافی در این حوزه می‌باشد.

اگر تجربه‌ای راجع به معامله در بازار ارزهای دیجیتال دارید و یا سوالی در این مورد برای شما پیش آمده، با ما به اشتراک بگذارید.

آشنایی با بازار فارکس

حتماً تاکنون نام بازار فارکس یا FX را شنیده‌اید. فارکس همان بازار الکترونیک جهانی برای تبادل ارزهای خارجی است. خلاصۀ کلام اینکه فارکس بزرگترین بازار جهان‌ است. معاملات این بازار روی هر مقولۀ اقتصادی که به ذهنتان می‌رسد تأثیر می‌گذارد، از قیمت پوشاک وارداتی از چین گرفته تا هزینه‌ای که برای خرید غذا و نوشیدنی در تعطیلاتتان می‌پردازید.

اما اصلاً این فارکس چیست؟

معاملات فارکس در ساده‌ترین حالت مشابه معاملات همان صرافی‌هایی است که برای سفر به خارج از کشور سری به آن‌ها می‌زنید: یکی ارز می‌خرد و دیگری می‌فروشد. نرخ ارز در این بازار چقدر است؟ نرخ ارز دائماً برحسب عرضه و تقاضا در نوسان است.

همانطور که گفتیم، فارکس بازار تبادل ارز است، بازاری جهانی که از دوشنبه تا جمعه بدون ساعتی تعطیلی باز است و امکان معامله را به صورت ۲۴ ساعته برای معامله‌گران این بازار فراهم می‌کند. البته این بازار اصلاً فیزیکی نیست و تمام معاملات آن خارج از بورس (OTC) انجام می‌شوند و به جای یک صرافی مرکزی، یک شبکه جهانی از بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی بر این بازار نظارت دارند. (پس این بازار دو تفاوت اصلی با بازار بورس دارد، اول اینکه کاملاً الکترونیکی است و هیچ صرافی و مکان فیزیکی دیگری در آن وجود ندارد و دوم اینکه به جای یک صرافی یا دفتر مرکزی، تحت کنترل شبکه‌ای جهانی از بانک‌ها و مؤسسات مالی است.)

معامله‌گران بازار فارکس

اکثریت قریب به اتفاق فعالیت‌های تجاری در این بازار میان نهادها رخ می‌دهد، یعنی میان کسانی که برای بانک‌ها، کارگزاری‌ها و شرکت‌های چندملیتی کار می‌کنند. این معامله‌گران اغلب وقتی دست به معاملات ارزی می‌زنند که در مورد نوسانات آتی نرخ ارز نگران باشند. یعنی هدف اصلیشان محافظت از نهاد است نه تصاحب ارز.

بگذارید برای روشن‌تر شدن این مسئله برایتان مثالی بزنم. مثلاً اگر مسئولان نهادی معتقد باشند که ارزش دلار در آینده بیشتر می‌شود، ممکن است یوروهای خود را فروخته و به جای آن دلار آمریکا بخرند (یعنی یوروی خود را با دلار مبادله کنند). یک شرکت آمریکایی که در کشورهای اروپایی فعالیت دارد را در نظر بگیرید، این شرکت می‌تواند با حضور در بازار فارکس از درآمد خود محافظت کند و درصورت تضعیف یورو ارز خود را با دلار امریکایی مبادله و مانع کاهش ارزش درآمدش شود.

نحوۀ مبادلۀ ارز

در این بازار، هر ارزی یک کد سه حرفی دارد که شبیه نماد سهام است. بیش از ۱۷۰ ارز در این بازار مبادله می‌شود، اما سهم دلار آمریکا در این معاملات بیش از هر ارز دیگری است، پس دانستن کد این ارز چندان خالی از لطف نیست: USD. دومین رتبه مبادلۀ ارز در بازار فارکس، نصیب یورو می‌شود، ارز ۱۹ کشور اتحادیۀ اروپا. کد یورو چیست؟ EUR.

می‌خواهید بدانید که رتبه‌های بعدی، به ترتیب نصیب کدام ارزها می‌شود؟ ین ژاپن (کد: JPY)، پوند بریتانیا (کد: GPD)، دلار استرالیا (کد: AUD)، دلار کانادا (کد: CAD)، فرانک سوئیس (کد: CHF) و دلار نیوزلند (کد: NZD).

پس در فارکس، ارز خرید و فروش می‌شود، ارزها به صورت جفتی معامله می‌شوند. هفت جفتی که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم، بیشترین سهم را در بازار دارند و حدود ۷۵% از معاملات بازار فارکس را تشکیل می‌دهند:

EUR/USD – USD/JPY – GBP/USD – AUD/USD – USD/CAD – USD/CHF – NZD/USD

(متوجه نکته‌اش شدید؟ دلار آمریکا در ۷۵% از معاملات این بازار دخیل است، به این جفت‌های ارزی، جفت‌های ارزی اصلی می‌گویند، ۲۵% دیگر معاملات شامل جفت‌های ارزی کراس و اگزاتیک می‌شود).

نحوۀ قیمت‌گذاری معاملات فارکس

این معاملات را با جفت ارز نشان می‌دهند. در حقیقت جفت ارزها برای مقایسه ارزش یک ارز نسبت به ارز دیگر بکار می‌روند. برای مثال، مبادلۀ EUR/USD یا به عبارت دیگر مبادلۀ یورو در مقابل دلار آمریکا را در نظر بگیرید:

• ارز سمت چپ (یورو) ارز پایه یا همان ارزی است که می‌خریم.
• ارز سمت راست (دلار آمریکا)، ارز متقابل یا همان ارزی است که می‌فروشیم.

نرخ مبادله یعنی برای خرید ۱ واحد از ارز پایه به چه مقدار از ارز متقابل نیاز داریم. پس واحدِ ارز پایه همیشه ۱ است و واحد ارزِ متقابل براساس بازار فعلی محاسبه می‌شود. بگذارید برایتان مثالی بزنم. اگر نرخ مبادلۀ EUR/USD برابر ۱.۲ باشد، یعنی خرید هر یورو ۱.۲۰ دلار آمریکا هزینه خواهد داشت. هرچه نرخ مبادله بالاتر باشد، یعنی ارزش ارز پایه نسبت به ارز متقابل بیشتر است (چرا؟ چون مثلاً برای خرید ۱ یورو به چیزی بیشتر از ۱ دلار آمریکا نیاز داریم)، و برعکس، هرچه نرخ مبادله پایین‌تر باشد، یعنی ارزش ارز پایه کمتر از ارز متقابل است.

نکته: پس برای بیان جفت ارز، ابتدا ارز پایه را می‌آوریم و سپس ارز متقابل را. برای مثال تبدیل دلار آمریکا به یورو با جفت ارز EUR/USD نشان داده می‌شود، نه USD/EUR.

سه روش کار در بازار forex

هدف اصلی معاملات فارکس مبادلۀ ارز نیست. این معاملات، درست مانند معاملات سهام، براساس گمانه‌زنی‌ها در مورد تغییرات قیمت هر ارز در آینده انجام می‌شوند. معامله‌گران forex هم هدفی مشابه معامله‌گران سهام را دنبال می‌کنند، یعنی خرید ارزهایی که در آینده ارزش آن‌ها افزایش می‌یابد و خلاص شدن از ارزهایی که در آینده ارزششان سقوط می‌کند.

سه روش مختلف با اهداف مختلف برای کار در forex وجود دارد.

1. اسپات مارکت (بازار نقدی، یا بازار نقطه‌ای). این بازار اصلی فارکس است که در آن جفت ارزها مبادله می‌شوند و نرخ مبادله در زمان مبادله براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، پس هر چه تعداد معامله‌گران در بازار بیشتر باشد، نوسانات ارز نیز بیشتر خواهد بود.
2. بازار فوروارد. معامله‌گران فارکس می‌توانند به جای مبادلۀ فوری، یک قرارداد الزام‌آور و خصوصی را با معامله‌گر دیگری منعقد کنند. نرخ ارز و تاریخ مبادله به صورت توافقی در این قرارداد تعیین می‌شود.
3. بازار فیوچرز (یا بازار آتی). بازار فیوچرز شباهت بسیاری با بازار فوروارد دارد. در این بازار نیز معامله‌گران می‌توانند یک قرارداد استاندارد را برای خرید یا فروش مقدار تعیین‌شده‌ای از ارز، با نرخی مشخص، در تاریخی مشخص تنظیم کنند. تفاوت اصلی قراردادهای فوروارد و قراردادهای فیوچرز در این است که قراردادهای فوروارد برخلاف قراردادهای فیوچرز استاندارد شده نیستند بلکه شرایط و طول مدت قرارداد به توافق طرفین بستگی دارد، اما در قراردادهای فیوچرز همه شرایط (طول مدت قرارداد، مقدار مبادله، و غیره) استاندارد و از پیش تعیین‌شده است.

هدف اصلی معامله‎‌گران این بازار در استفاده از بازارهای فوروارد و فیوچرز، کاهش ریسک در برابر تغییرات قیمت ارز است. نرخ ارز در بازارهای فوروارد و فیوچرز براساس بازار اسپات تعیین می‌شود. بازار اسپات درواقع بزرگترین بازار فارکس است و اکثر معاملات در این بازار انجام می‌گیرد.

اصطلاحات مربوط به فارکس

هر بازاری زبان خاص خود را دارد. بازار فارکس هم از این قاعده مستثنی نیست. پیش از ورود به بازار فارکس باید با اصطلاحات زیر آشنا شوید:

جفت ارز: تمام معاملات فارکس شامل یک جفت ارز می‌شوند. جفت ارزها در سه گروه تعریف می‌شوند: جفت ارزهای اصلی (major)، جفت‌ ارزهای کوچک یا کراس (minor) و جفت ارزهای اگزاتیک (مورد آخر مربوط به ارز کشورهای در حال توسعه می‌باشد).

پیپ (Pip): پیپ به کوچکترین واحد ارزش نرخ ارزِ ممکن در یک جفت ارز اشاره دارد. از آنجایی که قیمت‌های فارکس تا چهار رقم اعشار محاسبه می‌شوند، یک پیپ برابر است با ۰.۰۰۰۱.

اسپرد خرید و فروش (Bid-ask spread): نرخ مبادله براساس بالاترین قیمتی که یک خریدار حاضر است بابت خرید ارز پرداخت کند (پیشنهاد خریدار) و پایین‌ترین قیمتی که فروشنده برای فروش ارز درخواست می‌کند، تعیین می‌شود. تفاوت بین این دو مقدار را اسپرد خرید و فروش می‌نامند.

لات (Lot): لات یک واحد استاندارد ارز است. لات‌ها در واقع قراردادهایی از پیش‌تعیین شده هستند که حجم معامله را مشخص می‌کنند. اندازۀ این لات‌ها بسته به میزان دارایی شما کوچک و بزرگ می‌شوند. اندازۀ لات استاندارد در فارکس ۱۰۰۰۰۰ واحد ارز است، اما همانطور که گفتیم اندازۀ این لات‌ها بسته به میزان دارایی شما کوچکتر هم می‌شوند، بنابراین لات‌های میکرو (۱۰۰۰ واحد) و مینی (۱۰۰۰۰ واحد) هم برای معامله در دسترس هستند. (لات‌های میکرو کوچکترین لات‌های معاملات فارکس هستند.)

اهرم (Leverage): به طور کلی اهرم چیزی شبیه وام‌های بانکی است. شاید برخی از معامله‌گران به دلیل اندازۀ بسیار بزرگ لات‌ها، حاضر نباشند پول زیادی را پای یک معامله بگذارند. اینجاست که اهرم وارد بازی می‌شود و به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با پول کمتری پا در بازار جهانی بگذارند.

مارجین (یا وثیقۀ اهرم): البته دستیابی به اهرم هم چندان خشک و خالی نمی‌شود و نیاز به پشتوانه دارد. معامله‌گران برای دسترسی به اهرم باید مقداری پول سپرده کنند که به این پول سپرده شده مارجین یا همان وثیقۀ اهرم می‌گویند.

نیروهای محرک بازار فارکس

در این بازار نیز، مانند هر بازار دیگری، میزان عرضه و تقاضای فروشندگان و خریداران تعیین‌کنندۀ قیمت ارز است. با این حال، نیروهای کلان دیگری نیز در این بازار نقش دارند. تقاضای ارز‌های خاص نیز تحت تأثیر عوامل بسیاری قرار می‌گیرد که از جملۀ آن‌ها می‌توان به نرخ بهره، سیاست‌های بانک مرکزی، سرعت رشد اقتصادی و محیط سیاسی کشور اشاره کرد.

این بازار پنج روز در هفته به صورت ۲۴ ساعته باز است. پس فرصت کافی برای واکنش به هر اخباری که ممکن است بر بازار ارز تأثیر بگذارد را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد و معامله گران می‌توانند در هر ساعتی از شبانه‌روز واکنش مناسبی نسبت به اخبار نشان دهند و دست به خرید و فروش و معامله ارز بزنند. از آنجایی که هدف اصلی بسیاری از معاملات ارزی، کاهش ریسک است، شرط اول موفقیت در این بازار آگاهی بموقع از هر عاملی است که می‌تواند باعث صعود یا سقوط ارزش هر ارزی شود.

ریسک‌های معاملات forex

بازار forex هم مثل هر تجارت دیگری خالی از ریسک نیست. از آنجایی که معاملات به اهرم نیاز دارند (در قسمت‌های قبل توضیحاتی در مورد اهرم ارائه کردیم) و معامله‌گران برای استفاده از اهرم باید از مارجین یا همان وثیقۀ اهرم استفاده کنند، بنابراین متحمل ریسک بالایی می‌شوند. قیمت ارز دائماً در نوسان است، اما این نوسان به قدری ناچیز است که معامله‌گران برای کسب درآمد و سود کلان باید دست به معاملات بزرگی (با استفاده از اهرم) بزنند.

درصورتی که معامله‌گر روی معاملۀ درستی دست بگذارد، این اهرم سود او را افزایش می‌دهد. اما احتمال ضرر هم وجود دارد؛ گاهی این ضرر حتی از مبلغ اولیۀ وام یا همان اهرم نیز بیشتر است. اگر ارزش یک ارز سقوط قابل‌توجهی داشته باشد، معامله‌گران مجبور می‌شوند برای آزاد کردن مارجین یا وثیقۀ خود، ارزشان را با ضرر قابل‌توجهی بفروشند. صرف‌نظر از زیان‌های احتمالی، هزینه‌های مبادله نیز ممکن است افزایش یافته و سود تجارت را تحت تأثیر قرار دهند.

علاوه بر همۀ این‌ها، به خاطر داشته باشید، افراد غیرحرفه‌ای و کم‌تجربه‌ای که وارد بازار ارزهای خارجی می‌شوند، ماهی‌های کوچکی هستند که در برکه‌ای از معامله‌گران ماهر و حرفه‌ای شنا می‌کنند. کلاهبرداری هم ریسک دیگری است که سروکلۀ آن در هر بازاری پیدا می‌شود و بازار فارکس هم از این قاعده مستثنی نیست. ریسک دیگر نیز مربوط به اطلاعاتی است که ممکن است برای معامله‌گران جدید و بی‌تجربه گیج‌کننده باشند (کمیسیون بورس و اوراق بهادار، در مورد این ریسک، به معامله‌گران جدید هشدار می‌دهد.)

از نرخ اهرم و نوسانات بازار آنجایی که ریسک این بازار نسبت به دارایی‌های دیگر کمابیش بالاست، همان بهتر که سرمایه‌گذاران عادی علاقۀ چندانی به آن نشان نمی‌دهند. در حقیقت، براساس آمار و ارقام (DailyForex) معاملات خرده‌فروشی تنها ۵.۵ درصد از کل این بازار جهانی را تشکیل می‌دهند که معمولاً توسط افراد غیرحرفه‌ای انجام می‌گیرد و برخی از کارگزاران آنلاین بزرگ هیچ نقشی در ارائۀ معاملات ندارند.

تعداد محدودی از معامله‌گران خرده‌فروشی می‌توانند در این بازار پولی به جیب بزنند. براساس آمار، حدود ۷۱% از معامله‌گران خرده‌فروشی تمام پول خود را در این بازار جهانی از دست می‌دهند و همین مسئله باعث شده که معامله‌گران عادی و کم‌تجربه وارد این بازار نشده و راه را برای متخصصان باز بگذارند.

چرا بازار جهانی فارکس برای معامله‌گران حرفه‌ای‌تر اهمیت دارد؟

در حالیکه سرمایه‌گذاران معمولی جایی در این بازار ندارند، اما آنچه در این بازار اتفاق می‌افتد، زندگی همۀ ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. چطور؟ نرخ اهرم و نوسانات بازار فعالیت در بازار اسپات فارکس، روی مبالغی که برای صادرات و هزینۀ سفر به خارج از کشور می‌پردازیم، تأثیر می‌گذارد.

برای مثال اگر ارزش دلار آمریکا بیشتر از یورو باشد، برای شرکتهای آمریکایی، هزینۀ سفر به خارج از کشور و کالاهای وارداتی (از اتوموبیل گرفته تا لباس) ارزان‌تر خواهند بود. چرا؟ چون با هر دلار آمریکا می‌توان یوروی بیشتری خرید و برعکس، اگر ارزش دلار کمتر از یورو باشد، سفر به خارج از کشور و واردات کالا برای این شرکت‌ها گران‌تر تمام می‌شود (البته شرکت‌هایی که کالای خود را به خارج از کشور صادر می‌کنند، سود خواهند کرد).

پس شرکت‌‌های آمریکایی پیش از خرید کالاهای وارداتی یا سفر به خارج از کشور باید نرخ ارز تعیین شده توسط بازار را زیرورو کنند.

امیدواریم که این مطلب برایتان مفید بوده باشد، از همراهی شما سپاسگزاریم.

دوره آموزشی تحلیل بنیادی بازارهای جهانی و فارکس

آموزش + بررسی وقایع روز تاثیرگذار + انجام معامله به صورت لایو + طراحی پلن معاملاتی

اهرم های رشد بازار سرمایه

بخشی از فضای جدید بازارها، تحت تاثیر خبرهای مذاکرات بوده است که اتخاذ یک رویکرد سازنده می‌تواند به ثبات بازارها کمک کند. بخش دیگری از پازل سیاستگذاری نیز می‌تواند با بهره‌گیری سیاست پولی موثر در کوتاه مدت میسر شود که استفاده از تجربه موفق روسیه برای مهار انتظارات می‌تواند راهگشا باشد.

تیتر 20-بررسی شاخص‎های اقتصادی و قیمتی در بازارهای مختلف از فعال شدن انتظارات تورمی در هفته‌های پایانی بهار حکایت دارد. روند رو به رشد نرخ تورم در ماه‌‌‌های اخیر در کنار رشد قیمت در بازارهای مختلف کشور شاهد این افزایش انتظارات است. از نگاه کارشناسان رشد شاخص بازارهای دارایی، معلول انتظارات تورمی هستند. این شرایط لزوم وجود برنامه‌‌‌ای مشخص از سوی سیاستگذار را گوشزد می‌کند تا با استفاده از ابزارهای موجود این انتظارات را کنترل کند. بخشی از انتظارات تورمی موجود به دلیل ریسک‌‌‌های سیاسی ناشی از تحریم‌‌‌ها و اخبار ضدونقیض از مذاکرات هسته‌‌‌ای اوج گرفته است و در این شرایط اخبار مثبت می‌تواند به کنترل انتظارات تورمی و آرامش بازارها کمک کند. در سال گذشته اخبار مثبت لغو تحریم‌ها، در نیمه دوم سال به یاری سیاستگذار آمد و موجب شد با کنترل انتظارات تورمی، نرخ تورم روندی کاهشی را طی کند. علاوه بر متغیرهای سیاسی، سیاستگذار نیز می‌تواند با ابزار پولی در کوتاه‌مدت، وضعیت انتظارات تورمی را کنترل کند. در این خصوص تجربه موفق روسیه، می‌تواند مورد توجه سیاستگذار داخلی قرار گیرد.

شاهد تورمی افزایش انتظارات
با نزدیک شدن به روزهای پایانی بهار، رفتار شاخص‌‌‌های اقتصادی از بالا رفتن انتظارات تورمی حکایت دارد. در حالی که نرخ تورم نقطه به نقطه از کف ۷/ ۳۴درصدی خود در اسفندماه حرکت خود را آغاز کرد و در اردیبهشت به بیش از ۳۹‌درصد رسید، شاخص بورس، نرخ نرخ اهرم و نوسانات بازار ارز و سکه و نرخ مسکن نیز در این مدت رفتاری مشابه را نشان دادند و افزایش قیمت را تجربه کردند. دلار که زمستان سال گذشته را با نرخی بالاتر از ۳۰‌هزار تومان آغاز کرده بود، ‌‌‌ با تجربه یک دوره نزولی در میانه اسفندماه تا ۲۶۲۵۰تومان کاهش یافت. اسکناس سبز از اواسط اسفند روند متفاوتی به خود گرفت و شاهد تغییر جهت بود. به دنبال منتشر شدن برخی اخبار و شایعات مبنی بر متوقف شدن روند مذاکرات هسته‌‌‌ای میان ایران و قدرت‌‌‌های جهانی، ‌‌‌انتظارات در بازار ارز تغییر فاز داد و افزایشی شد. در سال جدید نیز این روند افزایشی ادامه پیدا کرد تا دلار از کف قیمتی خود در اسفند به حدود ۳۳‌هزار تومان در روزهای پایانی بهار برسد؛‌‌‌ این افزایش باعث شد دلار بیش از ۲۵‌درصد رشد را تجربه کند. در روزهای اخیر و با افزایش نوسانات بازار، سیاستگذار نرخ بازار متشکل ارزی را اندکی بالا برد و به ۲۷۲۰۰ تومان رساند.

این اقدام با هدف کاهش اختلاف نرخ ارز در بازار رسمی و غیررسمی انجام شد. بورس تهران نیز در بهار سال ‌جاری روندی رو به رشد به خود گرفت و پس از مدت‌‌‌ها توانست وارد کانال ۶/ ۱میلیون‌واحدی شود. افزایش قیمت دلار را می‌توان مهم‌ترین عامل این افزایش دانست. با افزایش قیمت دلار که مهم‌ترین نماگر تورم در اقتصاد ایران به شمار می‌رود، ‌‌‌به نظر می‌رسد خیال سرمایه‌گذاران بورس از بازارهای موازی کمی راحت شده و با خیال راحت‌تری بورس تهران را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند. سکه نیز روندی مشابه را طی کرده است، و از میانه اسفندماه روند افزایشی خود را آغاز کرد. بررسی معاملات مربوط به گواهی سکه در بورس تهران نشان می‌دهد سکه از قیمتی کمتر از ۱۲میلیون تومان در اواسط اسفند به نزدیک ۱۶میلیون تومان در روز گذشته رسید.

همچنین وضعیت مشابهی در بازار خودرو برقرار است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، روز گذشته قیمت خودرو بین یک تا سه میلیون تومان افزایش یافت. بر این اساس با روند افزایشی قیمت دلار، بازار خرید و فروش خودرو که همچنان با رکود معاملات روبه‌روست، با افزایش قیمت‌ها مواجه شده است، که البته متغیر واردات خودرو هنوز به عنوان یک متغیر کاهش قیمت در این بازار عمل می‌کند. بازار مسکن نیز پس از آنکه برای یک دوره تقریبا یک‌ساله، «ثبات نسبی قیمت ناشی از انتظارات کاهشی» را تجربه کرد، طی دست‌کم یک ماه و نیم اخیر دوباره تحت‌تاثیر جو نااطمینانی به آینده و اثرپذیری از یک بازار موازی، قرار گرفته است؛ براساس آمارهای رسمی در سال جدید سرعت رشد ماهانه قیمت مسکن به بیش از ۵ برابر این نرخ در سال ۱۴۰۰ رسیده است. کارشناسان مهم‌ترین علت تحرکات بازار مسکن را سیگنال‌‌‌های افزایشی بازار ارز می‌‌‌دانند.

تجربه روسیه پس از جنگ و تحریم
درحالی‌که انتظارات تورمی در سایه اخبار سیاسی و فقدان سیاست پولی منسجم، نوسانات قابل‌توجهی را تجربه می‌کند، ‌‌‌رفتار ماه‌‌‌های اخیر سیاستگذار پولی در روسیه می‌تواند درس‌‌‌های زیادی را برای همتایان ایرانی آن‌ها داشته باشد. با آغاز جنگ اوکراین و تحریم‌‌‌های غرب علیه روسیه، روبل روسیه به‌سرعت شاهد کاهش ارزش بود و هجوم مردم برای تبدیل دارایی‌‌‌هایشان به ارزهای خارجی و کاهش شدید تقاضا در این کشور، از افزایش شدید انتظارات تورمی حکایت داشت. در این شرایط بانک مرکزی روسیه با افزایش ۵/ ۱۰ واحد درصدی نرخ بهره تلاش کرد انتظارات تورمی را کنترل کنند. این اقدام در کوتاه‌مدت اتفاق افتاد و پس از کاهش تورم، بانک مرکزی به شکل پله‌ای نرخ بهره را به سطح قبلی، پیش از جنگ رساند.

با بهبود اوضاع، بانک مرکزی روسیه موضع خود را طی چند مرحله تسهیل کرد و روز جمعه پس از گذشت بیش از صد روز، نرخ بهره روسیه به سطح پیش از جنگ بازگشت. این اقدامات سیاستگذار روس در مواجهه با تحریم‌‌‌های اقتصادی و انتظارات تورمی افزایشی، کارکرد یک سیاست پولی مناسب را به نمایش می‌‌‌گذارد. «دنیای ‌اقتصاد» در گزارش روز گذشته خود با عنوان «پایان عملیات پولی در مسکو» این موضوع را به طور کامل توضیح داد.

متغیر سیاسی انتظارات تورمی
محرک انتظارات تورمی، متغیر سیاسی تحریم‌هاست. بانک مرکزی با ارائه مستمر گزارش از شاخص‌‌‌های کلان اقتصاد کشور، به فعالان اقتصادی تصویری کلی از وضعیت اقتصاد ایران ارائه می‌دهد. این نهاد در گزارش خود از شاخص‌‌‌های اقتصادی اسفندماه سال گذشته، به‌صراحت کاهش انتظارات تورمی را تحت‌تاثیر اخبار مذاکرات اعلام کرد. اما در سال‌ جاری، با انتشار شایعاتی مبنی بر توقف مذاکرات، روند باثبات و نزولی انتظارات تغییر فاز داد. این موضوع نشان می‌دهد که صرف‌نظر از اثر لغو تحریم‌ها در اقتصاد، انتشار اخبار مثبت و منفی از مذاکرات وین، تا چه حد توانسته فضای بازار را تغییر دهد.

ابزارهای سیاستگذار چیست؟
همه آنچه گفته شد نشانه‌‌‌های مهمی در تایید افزایش انتظارات تورمی است. در واقع باید توجه داشته باشیم که افزایش قیمت در بازار دارایی‌‌‌ها نه به علت تورم بلکه معلول انتظارات است. در این شرایط سیاستگذار برای جلوگیری از ابرنوسان در اقتصاد باید با ابزارهای موجود خود اقدام به مهار انتظارات تورمی کند. استفاده از سیاست پولی یکی از اصلی‌ترین و مرسوم‌ترین ابزارهای کنترل انتظارات در جهان به شمار می‌رود. در این شیوه بانک مرکزی با ابزار نرخ بهره و عملیات بازار باز، انتظارات تورمی را حول محور نرخ بهره مشخصی همگرا و کنترل می‌کند. استفاده از این سیاست هشیاری مسوولان بانک مرکزی را می‌‌‌طلبد. از سوی دیگر انتظارات تورمی به‌وجود‌آمده در کشور علت دیگری نیز دارد که کنترل سیاستگذار بر آن به‌مراتب محدودتر است. اخبار سیاسی در ماه‌‌‌های اخیر نقشی تعیین‌کننده در جهت‌‌‌دهی به بازارها داشته است؛ به طوری که چه در دوره آرامش بازار‌‌‌ها در نیمه دوم سال قبل و چه در افزایشی شدن روند قیمتی آنها در سال جدید، اخبار مربوط به مسائل سیاسی و تحریم‌‌‌های اقتصادی عامل اصلی تعیین روند بازار‌‌‌ها به شمار می‌رود.

بنابراین بازگشت به ادامه مذاکرات وین و تداوم انتشار مثبت از لغو تحریم‌ها می‌تواند وضعیت بازارها را بهبود دهد. باید توجه داشت در صورتی که سیاستگذار از این وظیفه خطیر کوتاهی کند، تکرار تجربه‌‌‌های نامطلوب مانند بهار سال ۹۹ دور از انتظار نخواهد بود. در کنار این ابزار پولی، انتشار اخبار ناشی از لغو تحریم‌ها نیز می‌تواند به‌مرور باعث شود که سیاستگذار پولی بتواند با قدرت بیشتری عنان انتظارات تورمی را در اختیار خود قرار گیرد. تشدید انتظارات تورمی و نوسانات در بازارهای دارایی می‌تواند باعث شود که پیش‌بینی‌پذیری برای فعالان اقتصادی کاهش یافته و دولت نیز نتواند به‌راحتی سیاست‌های خود را برای مردم و فعالان اقتصادی اجرایی کند./دنیای اقتصاد