ریسک غیرسیستماتیک در بورس


ریسک سیستماتیک در بورس

ریسک سیستماتیک به ریسکی گفته می شود که بر روی تمام بازار اثر می گذارد و محدود به یک شرکت یا صنعت و مورد خاصی نمی شود. ریسک سیستماتیک همواره وجود دارد و غیرقابل حذف و اجتناب ناپذیر ریسک غیرسیستماتیک در بورس است.

دلایل ریسک سیستماتیک:

از دلایل بوجود آمدن و زیاد بودن چنین ریسک هایی می توان ضعیف بودن یا تغییر در سیاست های حکومتی و خارجی، ارزی، تجاری و … را عنوان کرد. برای مثال جنگ، نوسانات ارز ،تحریم های اقتصادی ،تعرفه ها، تورم و … جز ریسک های سیستماتیک می باشند که همواره سایه آنها بر سر بازار سرمایه و بورس و سرمایه گذاران می باشد.
برای مثال وقتی قیمت دلار از ۳ هزار تومان به ۱۵ هزار تومان افزایش یافت این جهش برای تمام شرکت ها ، تولید کنندگان و فعالین اثر اقتصادی داشته و نمی توان گفت که مواد اولیه مورد نیاز تمام صنایع را با دلار ۳ هزار تومانی تهیه کنیم یا برخی شرکت ها استثنا هستند بلکه این اتفاق برای تمام بازار یکسان است و دلار ارز مرجع واردات و صادرات جهانی است.

یا مثال دیگر تعرفه هایی که کشور ها برای کالاهای وارداتی وضع می کنند مانند جگ تجاری چین و آمریکا در این چند ماه اخیر و یا تهدید های نظامی که باعث افزایش ریسک سرمایه گذاری می شود.
ریسک سیستماتیک تاثیر اقتصادی زیادی بر بازار دارد و بر سود آوری ، فروش محصولات ، تولید، نرخ بهره بانکی و …. تاثیر می گذارد و به عنوان ریسک غیر قابل کنترل نقش مهمی در امور مالی دارد.

همچنین ریسک سیستماتیک با نام های “ریسک غیرقابل حذف” و “ریسک بازار” نیز عنوان می شود که منظور از ریسک بازار عوامل تاثیر گذار خارج از شرکت است که نمی توان آنها را کنترل کرد.

تصویر ترامپ

ریسک غیرسیستماتیک چیست:

به ریسکی که بر کل بازار اثر گذار نباشد و تنها بر صنعت٬ گروه و یا شرکت خاصی اثر گذار باشد ریسک غیر سیستماتیک گفته می شود. ریسک غیر سیستماتیک تا حدودی قابل کنترل می باشد و می توان با مدیریت بهینه پرتفوی آنرا کاهش داد.

پیشنهاد می کنیم این مطلب را از دست ندهید: پرتفوی یا سبد سهام چیست؟!

برای مثال اگر تکنولوژی جدیدی در گوشی های هوشمند ظهور پیدا کند این امر بر شرکت های نرم افزاری و تولید گوشی همراه اثر گذار است و برای مثال تاثیر چندانی بر صنعت سیمان یا دارویی ندارد.

شاخص بتا:

شاخص سنجش میزان ریسک سیستماتیک “بتا” نام دارد که میزان ریسک هر شرکت و سهام را نسبت به میانگین ریسک سیستماتیک تمام بازار نشان می دهد. بتا بیشتر از یک به معنی نسبت ریسک سیستماتیک زیاد آن سهم نسبت به میانگین کل بازار سرمایه است ، بتا برابر یک به معنی یکسان بودن میانگین ریسک سیستماتیک سهام و بازار است و بتا کمتر از یک نشان دهنده ی ریسک کم نسبی آن شرکت و سهام به نسبت ریسک کل بازار است.
محاسبه شاخص بتا با روش های آماری صورت می گیرد‌.

در متنوع سازی سبد سرمایه گذاری برای کاهش ریسک سیستماتیک کارایی ندارد و دلیل آن کلی بودن تاثیرات ریسک سیستماتیک در بازار است این روش برای کاهش ریسک غیرسیستماتیک بکار می رود.

ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک

ریسکی که مربوط به کل بازار است، ریسک سیستماتیک نامیده می‌شود. این نوع ریسک که به «ریسک غیرقابل‌حذف» یا «ریسک بازار» نیز شناخته شده، بر کل بازار و نه فقط سهام یک شرکت یا صنعت خاص تأثیر می‌گذارد. این نوع ریسک هم غیرقابل‌پیش‌بینی بوده و هم اجتناب کامل از آن امکان‌پذیر نیست.
ریسک سیستماتیک در بازار سهام از طریق متنوع‌سازی حذف نمی‌شود، بلکه تنها راه کاهش آن از طریق به‌کارگیری استراتژی‌های پوشش ریسک یا با استفاده از استراتژی تخصیص دارایی است.
برای مثال استراتژی قرار دادن مقداری از دارایی‌هایتان در اوراق مشارکت یا سرمایه‌گذاری در املاک می‌تواند ریسک سیستماتیک ناشی از سرمایه‌گذاری در بورس را کاهش دهد؛ اما از سوی دیگر بر عملکرد بازده پرتفوی شما نیز اثر می‌گذارد.
ریسک سیستماتیک همواره با بازار سهام همراه خواهد بود، زیرا ریسک حاکم بر اقتصاد کلان بازار است؛ مانند جنگ، تحریم‌های سیاسی- اقتصادی، نرخ بهره، تورم و…
اگر می‌خواهید بدانید یک اوراق بهادار خاص یا یک صندوق سرمایه‌گذاری یا یک پرتفوی سهام چقدر ریسک سیستماتیک دارد، می‌توانید نگاهی به بتای آن بیندازید. بتا مشخص می‌کند که یک سرمایه گذاری در مقایسه با کل بازار چه میزان بی‌ثبات‌تر و نوسان‌پذیرتر است. به لحاظ آماری بتای بیشتر از یک یعنی سرمایه‌گذاری در سهام مورد نظر از ریسک بیشتری نسبت به بازار برخوردار است و بتای کمتر از یک به این معنی است که ریسک دارایی نسبت به بازار کمتر است و بتای برابر با یک یعنی ریسک دارایی و بازار با هم برابر هستند.

ریسک غیر سیستماتیک را «ریسک مشخص» هم می‌گویند. این ریسک یکی از انواع ریسک‌های سرمایه‌ گذاری بوده و ناشی از ریسک منحصر بفرد شرکت یا صنعتی خاص است که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید.
همان‌طور که اشاره شد ریسک غیرسیستماتیک مربوط به اخبار مختص یک سهم یا یک صنعت خاص است؛ مثلا وقتی کارکنان شرکتی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید، اعتصاب می‌کنند؛ ریسک غیر سیستماتیک بر قیمت سهام آن تاثیر گذاشته و از ارزش آن می‌کاهد. همچنین بحث تغییرات تعرفه واردات خودرو، تغییرات نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، تغییرات نرخ سوخت سیمانی‌ها و تغییرات نرخ بهره مالکانه سنگ‌آهنی‌ها، نمونه‌هایی از ریسک غیر سیستماتیک در صنایع مختلف هستند.
بد نیست بدانید به ریسک غیرسیستماتیک، ریسک حذف شدنی هم گفته می‌شود. این ریسک را می‌توان از طریق متنوع‌سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد. در پرتفویی که به‌خوبی تنوع‌بخشی شده باشد، ریسک غیرسیستماتیک ناچیز است و به ریسک غیرسیستماتیک در بورس همین دلیل می‌توان از آن صرف نظر کرد. اصولا ریسک چنین پرتفویی فقط تحت عنوان ریسک سیستماتیک قابل بررسی است

مقاله قبلیشاخص کل هم‌وزن

مقاله بعدیسرمایه گذاری

پست های اخیر .

دانش سرمایه گذاری

سرمایه گذاری

شاخص کل هم‌وزن

شاخص کل TEDPIX

بدون نظر

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

آدرس: تهران – خیابان نلسون ماندلا(جردن سابق) – خیابان وحید دستگردی (ظفر غربی) – پلاک ۲۷۳ -طبقه اول شرقی

مفهوم ریسک. – پله 4 (روانشناسی بازار)

مرجع آموزش بورس - دپارتمان آموزش

قبل از اینکه بخواهیم آیتم‌های مربوط به ریسک را توضیح دهیم ابتدا با معنی و مفهوم ریسک آشنا شویم.

در یک تعریف خیلی ساده و عامیانه، اگر بخواهیم کاری را انجام دهیم، درصد احتمال اینکه آن کار نتیجه ندهد را ریسک تعریف می‌کنیم.

اما اگر بخواهیم تعریف ریسک از زبان اشخاص مختلف که در کتب مختلف آورده شده است را بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم که ریسک زیان بالقوه سرمایه‌گذاری است که البته قابل محاسبه است.

گالیتز ریسک را هرگونه نوسانات در هرگونه عایدی می‌داند.

مطابق با تعریف مذکور تغییرات احتمالی آینده برای یک شاخص خاص ، چه مثبت و چه منفی، ما را با ریسک مواجه می‌کند.

از نگاه گلیپ ریسک هر پدیده‌ای است که بتواند نتیجه حاصل از آنچه که سرمایه‌گذار انتظار دارد را منحرف کند.

بنابراین برای تعریف ریسک می‎‌توانیم دو دیدگاه را ارائه کنیم:

  • دیدگاه اول ریسک به عنوان هرگونه نوسانات احتمالی، بازدهی اقتصادی در آینده
  • دیدگاه دوم ریسک به عنوان نوسانات احتمالی منفی بازدهی اقتصادی در آینده.

آقای هری مارکویتز دانشمند آمریکایی اولین کسی بود که در سال 1952 مقوله‌ی ریسک را کمی کرد.

آقای مارکویتز ریسک را انحراف معیار چند دوره‌ای یک متغییر تعریف کرد.

بر این اساس ریسک غیرسیستماتیک در بورس به عنوان مثال ریسک نرخ ارز در طول سالهای 1384 تا 1394 عبارت بود از انحراف معیار نرخ ارز در طول این سالها.

او اعتقاد داشت که تصمیم‌های مالی بر اساس ریسک و بازده انجام می‌شود.

یعنی در یک سطح مشخصی از یک بازده کمترین ریسک و در یک سطح مشخصی از یک ریسک بیشترین بازده را می‌تواند نصیب سرمایه گذار کند.

با اینکه تعاریف بسیار زیادی از ریسک ارائه شده است، می‌‌شود ادعا کرد که همه‌ی تعاریف برای موقعیت‎‌هایی ارائه شدند که سه عامل مشترک در آنها مشاهده می‌شود.

  • اولین مورد عمل یا اقدام که بیش از یک نتیجه را به همراه داشته باشد.
  • دومین مورد تا زمان ملموس شدن نتایج از حصول هیچ یک از آنها آگاهی قطعی در دست نباشد.
  • مورد آخر، حداقل یکی از نتایج ممکن الوقوع می‌تواند پیامدهای نامطلوبی را به همراه داشته باشد.

ریسک تورم

اولین ریسکی که خدمت شما توضیح می‌دهیم، ریسک تورم است.

همانطور که می‌دانید، تورم اصولاً باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود و موجب می‌شود بهای تمام شده‌ی کلیه نهادهای یک شرکت را افزایش دهد که در نهایت سطح عملکرد شرکت را می‎‌تواند تحت تأثیر خودش قرار بدهد.

به عبارت دیگر می‌توانیم بگوییم:

تورم به معنی کاهش قدرت دارایی‌های مالی نسبت به دارایی‌های حقیقی است.

ریسک تورم، ریسک کاهش ارزش اصل و فرع سرمایه به دلیل کاهش قدرت خرید پول است.

به طوری که سرمایه گذار با پرداخت اصل و فرع سرمایه خود، کالا و خدمات کمتری را می‌تواند خریداری کند.

یعنی قدرت خرید کم می‌شود.

این نوع ریسک یعنی ریسک تورم یا ریسک نوسان نرخ بهره‌ی مرتبط است.

چرا که نرخ بهره معمولاً در اثر افزایش تورم، افزایش پیدا می‌کند.

به ریسک تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها، ریسک قدرت خرید نیز گفته می‌شود.

ریسک سرمایه‌گذاری مجدد

دومین آیتمی که برای ریسک می‌خواهیم توضیح بدهیم ریسک سرمایه‌گذاری مجدد است.

یکی از ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری به خصوص در بورس اوراق بهادار با درآمدهای میان‌دوره‌ای ، ریسک سرمایه گذاری مجدد جریانات میان‌دوره‌ای است.

به عبارت دیگر این ریسک مربوط به دارایی‌های مالی است ک بیش از یک جریان نقدی دارند.

بازدهی این گونه سرمایه‌گذاری‌ها به نحوه‌ی سرمایه‌گذاری مجدد در جریانات نقدی که در طول دوره سرمایه‌گذاری دریافت می‌شود بستگی دارد.

بنابراین با این تعریف، اوراق بدون سود و اوراق خزانه‌ی دولتی و اوراق خزانه‌ی بدون سود عاری از این نوع ریسک می‌باشند.

اما در ادامه می‌پردازیم به دو نوع ریسک بسیار مهم در رابطه با سرمایه‌گذاری و بورس که شاید در منابع مختلف آنها را شنیده باشید.

ریسک غیرسیستماتیک

ریسک غیرسیستماتیک که اصطلاحاً به آن ریسک کاهش پذیر هم می‌گویند، ریسکی منحصر به اوراق بهادار خاصی است و به عواملی مثل ریسک تجاری و ریسک مالی و ریسک نقدینگی بستگی دارد.

این نوع ریسک را می‌توانیم با ایجاد سبد سرمایه‌گذاری و تنوع کاهش دهیم.

یعنی اختیار این ریسک در دست سرمایه‌گذار است و می‌تواند با مدیریت درست این ریسک را به کنترل خودش دربیاورد.

ریسک سیستماتیک

اما دومین ریسک، ریسک سیستماتیک است که اصلاحاً به آن کاهش ناپذیر هم می‌گویند.

سرمایه گذاران می‌توانند با تشکیل سبد سرمایه گذاری قسمتی از ریسک کلی را که به بازار ربطی ندارد کاهش دهند.

آن قسمتی از ریسک که باقی می‌ماند غیر قابل کاهش و ریسک مربوط به خود بازار است.

اگر بازار سهام به سرعت رشد کند یا افت داشته باشد، بیشتر سهام در کل بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این تغییرات بدون توجه به رفتار یک سرمایه‌گذار خاص رخ می‌دهد و برای کلیه سرمایه‌گذاران بحران ساز است.

اگر بخواهیم مثال بیشتری در رابطه با ریسک سیستماتیک بزنیم، یک سری عوامل دیگری را می‌توانیم به این مثال‌های قبلی اضافه کنیم، مانند

جنگ ، عوامل اقتصادی، سیل و زلزله ، بحران های سیاسی و امثال اینها که اختیار اینها در دست سرمایه‌گذار نیست و نمی‌تواند آنها را کنترل کند.

ریسک سیستماتیک و ضریب بتا (β)

ریسک به معنی پراکندگی است. هر چه بازده سرمایه گذاری شما تغییرات بیشتری را تجربه کند عدم اطمینان از آینده و ریسک سرمایه گذاری بیشتر خواهد بود. شما زمانیکه می خواهید در بازار سهام سرمایه گذاری کنید با دو نوع ریسک مواجه می شوید. این ریسک ها شامل ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک هستند. ریسک سیستماتیک ریسکی است که در سطح کلان اتفاق می افتد اما ریسک غیر سیستماتیک در سطوح پایین تر مورد توجه است.

در نظر داشته باشید که مفاهیم ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک، نسبی هستند. برای یک شخص حقیقی یا حقوقی که در داخل یک کشور فعالیت می کند ریسک نرخ بهره ، تغییرات ریسک غیرسیستماتیک در بورس تولید ناخالص ملی و ریسک نرخ ارز همگی از نوع ریسک سیستماتیک هستند. ریسک غیرسیستماتیک می تواند ریسک مربوط به یک شرکت یا ریسک مربوط به یک صنعت خاص باشد.

تنوع سرمایه گذاری و ریسک غیر سیستماتیک

یک سرمایه گذار می تواند ریسک غیرسیستماتیک در بورس ریسک های غیرسیستماتیک را از طریق متنوع سازی و ایجاد سبد سرمایه گذاری از بین ببرد. اما ریسک های سیستماتیک با تنوع سرمایه گذاری کاهش نمی یابند. فرض کنید شما تمام سرمایه خود را به خرید یک سهم از بازار بورس اختصاص داده اید. اگر یک سانحه طبیعی مانند زلزله، سیل و آتش سوزی اتفاق بیفتد ممکن است همه سرمایه خود را از دست بدهید. در اینجا بیشتر ریسک های مالی مد نظر ماست اما مثال ذکر شده تنها یک مثال ساده و قابل درک از ریسک غیرسیستماتیک است که تبعات مالی نیز خواهد داشت.

حال فرض کنید شما سرمایه خود را به 15 سهم مختلف از صنعت کشاورزی اختصاص داده اید. آیا شما ریسک غیرسیستماتیک را کاهش داده اید؟ همانطور که قبلا گفته شد ریسک مربوط به صنعت یک ریسک غیر سیستماتیک است. بنابراین سرمایه گذاری شما هنوز در معرض ریسک غیر سیستماتیک می باشد. برای اینکه بتوانید ریسک غیر سیستماتیک را در حد صفر کاهش بدهید می بایستی سرمایه خود را صرف خرید سهام از صنایع مختلف کنید.

در شکل زیر رابطه بین تعداد سهام موجود در سبد و ریسک سبد را مشاهده می کنید.

هر چه تعداد سهام در سبد سرمایه گذار بیشتر باشد ریسک غیر سیستماتیک کاهش می یابد

در شکل بالا، نمودار افقی تعداد سهام و نمودار عمودی ریسک کل سبد سهام یا همان پرتفوی را نشان می دهد. نمودار افقی توسط یک خط افقی آبی رنگ به دو قسمت تقسیم شده است. از مبدا تا خط آبی رنگ نشان دهنده ریسک سیستماتیک می باشد که با تنوع سرمایه گذاری کاهش نمی یابد.

همانگونه که مشاهده می شود در ابتدا که تعداد سهام پرتفوی افزایش می یابد ریسک با شیب بیشتری کاهش می یابد و هرچه سهم جدید به پرتفوی اضافه می شود ریسک نیز کمتر از قبل کاهش می یابد. این کاهش ریسک تقریبا تا زمانی ادامه می یابد که مجموع سهام موجود در پرتفوی به 15 سهم برسد. پس از آن اضافه شدن سهم جدید به سبد سهام تغییری در ریسک غیر سیستماتیک سهم ایجاد نخواهد کرد.

با این تفاسیر زمانیکه سبدی متشکل از سهام مختلف داریم صرفا بابت پذیرش ریسک سیستماتیک، بازده خواهیم داشت. زیرا ریسک و بازده غیرسیستماتیک با متنوع سازی از بین رفته است.

ضریب بتا چیست؟

سهام مختلف دارای ریسک سیستماتیک متفاوتی هستند. این بدان معناست که تغییرات متغییرهای کلان اقتصادی تاثیرات متفاوتی بر شرکتهای مختلف دارند. جهت محاسبه ریسک سیستماتیک از ضریب بتا استفاده می شود.

ضریب بتا حساسیت تغییرات بازده سهام نسبت به تغییرات بازده کل بازار را بیان می کند. بازده سهام ممکن است بازده کل (بازده قیمت+بازده نقدی) یا صرفا بازده قیمت باشد. همچنین نماگر بازده کل می تواند انواع شاخص های بازار سهام باشد. برای محاسبه ضریب بتای یک سهم، کوواریانس سهم و بازار تقسیم بر واریانس بازار می شود.

فرمول ضریب بتا

حالت های مختلف بتای یک سهم

بتای برابر با یک: سهامی که دارای بتای یک می باشد حرکتی مشابه حرکت بازار دارد. زمانیکه شاخص سهام یک واحد تغییر می کند سهام با بتای یک نیز یک واحد در جهت حرکت بازار تغییر می کند.

بتای بیشتر از یک: سهامی که دارای بتای بیشتر از یک است دارای ریسک سیستماتیک بالا می باشد. این نوع سهام در اصطلاح، سهام تهاجمی هستند. زیرا اگر شاخص بازار بورس یک واحد بیشتر یا کمتر شود قیمت سهم بیشتر از یک واحد صعود یا نزول خواهد کرد.

بتای کمتر از یک: این نوع سهام بعنوان سهام تدافعی شناخته می شوند و ریسک سیستماتیک نسبتا پایینی دارند. زمانیکه شاخص بورس یک واحد تغییر می کند سهام با بتای کمتر از یک، تغییراتی کمتر یک واحد را دارند.

بتای برابر با صفر: سهامی دارای بتای صفر است که رفتاری مستقل از رفتار بازار دارد و بازده آن ریسک غیرسیستماتیک در بورس ارتباطی با بازده بازار ندارد.

بتای منفی: بازدهی این نوع سهام یا اوراق رابطه عکسی با بازدهی کل بازار دارد. زمانیکه بازار نزولی است این اوراق رشد قیمتی را تجربه می کنند و زمانیکه بازار در حال صعود است قیمت آنها کاهش می یابد.

در شکل زیر بتای مختلف نمایش داده شده است.

بتا شاخص ریسک سیستماتیک است که برای یک ورقه بهادار می تواند بین 1- تا 1 متغیر باشد

در شکل بالا خط آبی رنگ، بازده بازار را نشان می دهد که با بتای یک مشخص شده است.

اگر این مطلب براتون مفید بود امتیاز بدین!

برای امتیاز روی ستاره ها کلیک کنید

امتیاز 3.4 / 5. تعداد آرا 9

شما اولین نفری هستید که به این پست امتیاز میدین!

باینری آپشن (Binary Options) چیست؟

کارکرد اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال

ساسان پرهون

کارشناسی حسابداری- دارای گواهینامه های حرفه ای سازمان بورس- پنج سال سابقه فعالیت در کارگزاری بورس با سمت معامله گر کالا و اوراق بهادار

ریسک بازار سرمایه و بورس (معرفی و بررسی انواع ریسک در بازار)

ریسک بازار سرمایه و بورس (معرفی و بررسی انواع ریسک در بازار)

بازار سرمایه جایی است که سرمایه‌گذاران برای کسب منفعت به خرید و فروش سهام می‌پردازند. همانطور که می‌دانید این سرمایه‌گذاری همیشه با موفقیت همراه نیست. ریسک هایی در بازار وجود دارد که سرمایه شما را تهدید می‌کند. چندان تفاوتی ندارد سرمایه‌گذار جسور باشید یا محافظه‌کار، در هر صورت با انواع مختلف ریسک در بازار بورس سروکار خواهید داشت. درواقع در بازارهای مالی همیشه ریسک ریسک غیرسیستماتیک در بورس وجود دارد و ریسک در این بازارها به ‌عنوان یک عامل اصلی بین سهام‌داران جاافتاده است. در بازار ریسک ‌هایی وجود دارد که اگر شما هوشمند نباشید به ‌راحتی می‌تواند سرمایه شما را از بین ببرد.

در این مقاله قصد داریم انواع این ریسک ها را برای شما بازگو کنیم و بیاموزیم که چطور می‌شود از سرمایه خود درمقابل این ریسک ها محافظت کنید.

انواع ریسک در بازار سرمایه و بورس

در یک طبقه‌بندی، ریسک در بازار بورس به دو قسمت کلی تقسیم می‌شود:

  1. ریسک ‌های سیستماتیک
  2. ریسک های غیر سیستماتیک

ریسک غیر سیستماتیک در بازار سرمایه :

ریسک‌های قابل ‌اجتناب یا غیرسیستماتیک آن دسته از ریسک‌هایی هستند که شاید بتوان با انجام برخی اقدامات از بروز آن جلوگیری کرد؛ مثلا در بازار سرمایه (بورس)، این ریسک‌ها معمولا به عوامل کلان اقتصادی وابسته نبوده و ناشی از خصوصیات خاص شرکت‌ها هستند.

برای مثال، اگر شرکتی که سهامش را خریده‌اید مدیریت ضعیفی داشته باشد یا توان رقابت با سایر شرکت‌ها را نداشته باشد، ریسک‌های حاصله ریسک غیر‌سیستماتیک است؛ همچنین اخباری که تاثیر بدی در یک صنعت خاص می‌گذارد.

این ریسک‌ها اغلب منشأ درونی دارند و علت بروز آن، به داخل شرکت‌ها مربوط است.

ریسک سیستماتیک در بازار سرمایه :

در مقابل، ریسک‌های سیستماتیک ریسک‌هایی هستند که غیرقابل کنترل هستند و وقوع آن در هر زمان دور از ذهن نیست.

نرخ تورم، بهره بانکی، سیاست‌های اقتصادی و سیاسی، نرخ ارز و … مواردی هستند که می‌توانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در سودآوری شرکت و در نتیجه قیمت سهام آن تاثیرگذار باشند. توجه کنید که کنترل این ریسک‌ها در اختیار سرمایه‌گذار نبوده و به نوعی مربوط سیستم است.

همچنین اختلال و هنگی سیستم هسته معاملات نیز این روزها تبدیل به یک ریسک غیرقابل ‌اجتناب شده است.

روش کاهش ریسک های غیرسیستماتیک:

یکی از خطراتی که همواره سرمایه سهامداران را تهدید می‌کند این ریسک‌ها هستند.

همواره متخصصان پیشنهاد می‌کنند که سرمایه‌گذاران از تنوع بخشی پرتفوی خود به عنوان بهترین راه برای تسهیل این مسیر استفاده کنند.

توصیه‌ای که احتمالاً آن را با عبارتی نظیر «همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید» شنیده‌اید.

تنوع بخشی پرتفوی به زبان ساده چیست؟

تنوع بخشی سبد سهام یک تکنیک برای مدیریت ریسک است. برای استفاده از این تکنیک شما باید انواع مختلفی از ابزارهای سرمایه‌گذاری را در یک پرتفوی با هم ترکیب کنید تا تأثیری را که هر یک از این ابزارها بر عملکرد کل پرتفوی خواهد داشت به حداقل ریسک غیرسیستماتیک در بورس برسانید.

احتمالاً می‌دانید که منظور از پرتفوی همان سبد سهام است و ابزارهای سرمایه‌گذاری نیز شامل متنوع سازی صنایع بورسی است.

تنوع بخشی ریسک پرتفوی شما را کاهش می‌دهد. فرمول‌های ریاضی و آمار وجود دارد که این جمله را اثبات می‌کند؛ اما از حوزه و حوصله این موضوع خارج است.

فرض کنید دو شرکت کشاورزی وجود دارد که یک زمان برداشت و فروش محصولش بهار و تابستان و دیگری زمان برداشت و فروشش زمان پائیز و زمستان است.

در بهار و تابستان شرکت اولی فروش قابل توجهی دارد و رونق دارد، ولی شرکت دومی از آنجا که فروشش در فصول دیگر است فروشی ندارد.

از طرف دیگر در فصول پائیز و زمستان در شرکت دومی زمان برداشت محصولات و فروش است و در این فصول به سوددهی می‌رسد و شرکت اولی در این فصول فروشی ندارد.

در اینگونه موارد ما می‌توانیم سهام هر دو شرکت را بخریم و ریسک را به طور قابل توجهی پوشش دهیم.

در این صورت در تمام فصول سال شرکت‌های ما فروش دارند و از این راه ریسک غیر‌سیستماتیک را کاهش دادیم.

ولی اگر آفات به مزارع هجوم بیاورند و محصولات آماده برداشت را از بین بروند، در این صورت راهی برای مقابله نداریم؛ این مثال ریسک سیستماتیک است.

راه‌حل این اتفاق چیست؟

راه‌حل این است که یک پرتفوی تشکیل دهید و ۵۰ درصد از سرمایه خود را به شرکت اول و ۵۰ درصد دیگر را در شرکت دیگر سرمایه‌گذاری کنید؛ چون شما پرتفوی خود را تنوع بخشی کرده‌اید، به ‌جای اینکه عملکردتان وابسته به یک فصل سال باشد در تمام فصول به عملکرد قابل قبولی رسیده‌اید.

در بحث تنوع بخشی نکته حائز اهمیت این است که تنوع‌بخشی مانند پوشش زرهی و ضدگلوله نیست که موجب شود شما از ضرر و زیان، جان سالم به در ببرید.

باید توجه کنید که فرقی نمی‌کند پرتفوی شما چقدر متنوع شده است؛ سرمایه‌گذاری در هر حال همیشه همراه با ریسک است و تمام هدف ما از تنوع بخشی پرتفوی این است که در سطح مشخصی از ریسک، بیشترین بازده را به دست آوریم.

سوال دیگری که معمولا ذهن سرمایه گذاران را به خود مشغول می‌کند این است که باید چه تعداد سهام برای رسیدن به تنوع‌بخشی مطلوب خرید؟

در نظریه‌های علمی مطرح شده است که یک پرتفوی متنوع از چیزی حدود ۲۰ سهم شرکت‌های مختلف از صنایع گوناگون و اندازه‌های متفاوت تشکیل شده است؛ اما شاید مدیریت این تعداد شرکت برای ما کار دشوار و خسته ‌کننده‌ای باشد.

بسیاری از متخصصان معتقدند اضافه کردن حداقل ۵ سهم برای تشکیل یک پرتفوی متنوع ضروری است.

همین‌طور انتخاب بیشتر از ۱۰ تا ۱۲ شرکت ممکن است سر شما را بیش ‌از حد شلوغ کند و بعد از مدتی به خوبی نتوانید همه این شرکت‌ها را مورد بررسی دقیق قرار داده و در صورت نیاز پرتفوی خود را تعدیل کنید.

وارن بافت، محترم‌ترین چهره دنیای سرمایه‌گذاری می‌گوید: «سرمایه‌گذاری یعنی انتخاب سهام یک شرکت خوب در زمانی مناسب و نگه‌داشتن آن سهم تا هر وقتی‌که شرکت عملکرد خوبی دارد.»

پس لازم است بعد از تشکیل پرتفوی، گه گاه آن را مورد بازبینی قرار دهید و سرمایه گذاری ‌هایی که دیگر ارزش ماندن در پرتفوی شما را ندارند، با گزینه‌های بهتر جایگزین کنید.

ریسک های دیگری در بازار سرمایه و بورس وجود دارد، در این بخش به تعریف آن‌ها می‌پردازیم:

ریسک مالی (Financial Risk)

اگر در بازار سرمایه سهام شرکتی را خریدید که مبلغ زیادی وام از بانک دریافت کرده، طبیعتا شرکت مذکور باید اصل ریسک غیرسیستماتیک در بورس و سود وام دریافتی را در یک دوره مشخص پرداخت کند؛ بنابراین با تعهدات زیادی در آینده روبروست. این هزینه‌ها قطعا بر سوددهی شرکت نیز اثرگذار است. هر چقدر این تعهدات و به طور کلی تعهدات مالی یک شرکت بیشتر باشد، ریسک مالی نیز بیشتر خواهد بود.

ریسک نقدشوندگی (Liquidity Risk)

یکی از ویژگی‌های مهم یک دارایی خوب، این است که به سرعت به پول نقد تبدیل شود، مثلا از ویژگی‌های بازار مسکن نقدشوندگی کم‌تر آن نسبت به بازارهایی مثل سهام یا سکه است. بعد از سرمایه‌گذاری اگر بخواهید به هر دلیلی دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنید، اما خریدار مناسبی برای دارایی شما وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذاری شما با ریسک نقدشوندگی همراه است.

ریسک نرخ ارز (Currency Risk)

یکی از مسائلی که به صورت مستقیم بر وضعیت و سودآوری سرمایه‌گذاری شما تأثیر می‌گذارد، نرخ ارز است. برای مثال با افزایش قیمت ارز قیمت سکه در بازار داخلی نیز افزایش می‌یابد؛ همچنین در بورس اوراق بهادار نیز سودآوری شرکت‌هایی که درآمدهای صادراتی و ارزی دارند افزایش یافته و لذا قیمت سهام آن‌ها نیز بسیار بیشتر می‌شود. اما نکته این جا است که همه‌ی شرکت‌ها صادراتی نیستند! همیشه هم تغییرات ارز اثر مثبتی بر سرمایه‌ گذاری ما نخواهد داشت! بنابراین، نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران است.

ریسک تورم (Inflation Risk)

اگر تورم سالیانه کشور حدود ۲۰ درصد باشد و شما در سرمایه‌گذاری خود بتوانید ۶۰ درصد بازدهی کسب کنید، بازدهی شما مطلوب است زیرا که ۴۰ درصد بیشتر از تورم به دست آورده‌اید و در واقع قدرت خرید شما به اندازه ۴۰ درصد بیشتر شده است. حال اگر تورم به ۴۰ درصد افزایش پیدا کند و بازدهی شما همان عدد ۶۰ درصد باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟! آیا باز هم این سرمایه‌گذاری جذاب خواهد بود؟! به این نوع ریسک که ناشی از افزایش تورم کشور است، ریسک تورم می‌گویند.

ریسک سیاسی (Political Risk)

عدم ثبات در اوضاع سیاسی که به مسائل اقتصادی یک کشور آسیب بزند، به طور مستقیم بر عملکرد بنگاه‌های اقتصادی فعال در آن کشور تأثیر می‌گذارد. هر اندازه بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی افزایش یابد، عملکرد بنگاه‌های اقتصادی بیشتر با مشکل روبرو می‌شود. به این ریسک، ریسک سیاسی یا اصطلاحا ریسک کشور نیز می‌گویند؛ البته توجه کنید که تحلیل شرایط و این که رویدادهای سیاسی چه تاثیری بر شرایط اقتصادی و بازارهای مالی می‌توانند داشته باشند، بر عهده‌ی سرمایه‌گذار یعنی شما است!

ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk)

فرض کنید که می‌خواهید بین سپرده‌گذاری در بانک با نرخ سود ثابت ۱۸ درصد و خرید سهام با بازده مورد انتظار ۴۰ درصد یکی را انتخاب کنید. اگر تمایل به پذیرش ریسک ریسک غیرسیستماتیک در بورس داشته باشید، به دلیل اختلاف ۲۲ درصدی که خودتان پیش‌بینی کرده‌اید، سهام را انتخاب می‌کنید. حالا اگر بانک مرکزی تصمیم بگیرد نرخ سود سپرده‌گذاری را از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد افزایش دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالا این سوال را از خودتان بپرسید ریسک غیرسیستماتیک در بورس که “آیا ۱۶ درصد سود بیشتر ارزش ریسک را دارد؟”

نوسانات نرخ سود سپرده یا اوراق مشارکت می‌تواند بر تمامی بازارهای مالی و حتی فیزیکی اثرگذار باشد. پس ریسک نرخ سود یا در واقع تغییرات نرخ سود را به یاد داشته باشید.

ریسک تجاری (Business Risk)

تصور کنید سهام یک شرکت خودروسازی داخلی را خریداری کرده‌اید و پس از مدتی دولت تعرفه واردات خودروهای خارجی را کاهش دهد. در این صورت رقابت برای خودروسازان داخلی سخت تر شده و احتمالا کاهش فروش محصولات آن‌ها باعث کاهش سودآوری این شرکت‌ها نیز خواهد شد. به این نوع ریسک که در واقع متوجه صنعت خاصی است و برای هر صنعت می‌تواند متفاوت باشد، ریسک تجاری می‌گویند.

در این ریسک های بازار سرمایه و بورس را معرفی کرده و مورد بررسی قرار دادیم.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.