رانت پنهان در بورس تهران
دنیای اقتصاد- زهرا رحیمی: بورس در عین حال که اصل مهم شفافیت را یدک می‌کشد، در بسیاری برهه‌ها محل سوءاستفاده برخی افراد ذی‌نفع شده است. استفاده از رانت فرصت‌ها و اطلاعات در تاریخ فعالیت بورس تهران همواره وجود داشته است. هرچند هدف سازمان بورس و اوراق بهادار از راه‌اندازی سامانه «کدال»، به حداقل رساندن رانت اطلاعاتی در بازار سهام بود با این وجود مشاهده می‌شود علاوه بر رانتی که برخی افراد خاص به آن دسترسی دارند، حالا سه بازیگر مهم و اثر‌گذار در بازار سهام کشور عمدا یا سهوا موجب تشدید فضای ایجاد رانت اطلاعاتی شده‌اند. ناشران بورسی، سازمان بورس و اوراق بهادار تهران و خبرنگاران سه نهادی هستند که اخیرا به‌طور عمد یا به دلیل ضعف عملکرد خود و متاسفانه در برخی موارد به دلیل عدم تعهد اخلاقی ایجاد رانت اطلاعاتی در بورس تهران را تشدید اطلاعات نهان در بورس کرده‌اند.
متاسفانه اخیرا در بورس تهران وقایعی رخ می‌دهد که اعتبار معاملات را خدشه دار کرده است. باید توجه داشت بی اعتماد شدن به بورس که به‌عنوان نماد و دماسنج اقتصادی هر کشوری شناخته می شود، اقتصاد آن کشور را زیرسوال می‌برد. دسترسی برخی افراد خاص به اطلاعات موضوعی است که شاید نتوان به‌طور کامل آن را از بین برد با این حال ریشه فضای رانت پنهانی را که از سوی شرکت‌ها، سازمان بورس و رسانه‌ها تقویت می‌شود، می توان خشکاند. اما چگونه ممکن است این سه بازیگر بازار سهام، فضای معاملات بورس تهران را با شایعه و رانت آلوده کنند؟
از شرکت‌های فعال در بورس تهران آغاز می‌کنیم. در بسیاری از موارد مشاهده شده است که مدیران عامل یا مدیران مالی در مورد ارائه اطلاعات از وضعیت سود آوری از مراجعی غیر از کدال وارد می‌شوند. البته ارتباط شرکت ها با رسانه ها می تواند گامی مثبت در راستای شفافیت بیشتر وضعیت شرکت ها باشد اما این گفت‌و‌گو‌ها باید در مورد جزییات عملکرد شرکت‌ها باشد نه وعده تعدیل مثبت سود یا چند برابر شدن قیمت سهم!طبق قوانین معاملات بازار سهام کشور اولین مرجع رسمی شرکت‌ها در مورد شفاف‌سازی و اطلاع رسانی از وضعیت سودآوری آنها باید سامانه «کدال» باشد برخی مدیران عامل یا مدیران مالی پیش از ارائه این اطلاعات سودآوری شرکت ها در سامانه «کدال» به گفت‌وگو با رسانه‌های مختلف می‌پردازند و وعده افزایش سودآوری و تعدیل مثبت درآمد شرکت را می‌دهند. در برخی موارد نیز پا را فراتر می‌گذارند و نوید افزایش یا حتی چند برابر شدن قیمت سهام را می‌دهند. این موارد هر دو خلاف قوانین بازار سهام کشور است.
باید توجه داشت که به لحاظ قانونی هر گونه اطلاع رسانی در مورد وضعیت شرکت‌ها، اعم از انعقاد قراردادهای جدید و به‌طور کلی هر‌گونه تغییر و تحولی در وضعیت سودآوری شرکت اولین بار باید از طریق سامانه کدال اعلام شود. چرا که انتشار این موارد در مراجع غیر رسمی برای اولین بار ،علاوه بر اینکه خلاف قانون معاملات است، درهای سوءاستفاده در بازار سهام را نیز باز می‌کنند. این موضوع با ارائه اطلاعات درست یا نادرست علاوه بر مبهم کردن فضای معاملات سهام به این دلیل که از اولین مرجع رسمی قانونی منتشر نشده است، هم فضای معاملات سهام را مبهم می‌کنند و هم معامله‌گران را به دردسر می‌اندازد. البته در این میان نقش فعالان رسانه‌ای نیز خود‌نمایی می‌کند. ضعف و عدم تعهد اخلاقی برخی فعالان رسانه‌ای موجب انتشار چنین موارد خلاف قانون در بازار سهام می‌شود (در ادامه گزارش نقش این افراد نیز در ایجاد چنین فضایی به تفصیل تشریح می‌شود). برای حل چنین معضلی چه باید کرد؟ممکن است برخی مدیران شرکت‌ها به دلیل غفلت و سهوا به افشای جزئیات عملکرد نزد مراجع غیر رسمی بپردازند، این گروه مسوولان باید در گفت‌وگوهای خود با اصحاب رسانه مسوولیت بیشتری داشته باشند و متوجه بار حقوقی مواردی که مطرح می‌کنند، باشند. آن دسته‌ای نیز که قانون معاملات بازار سهام کشور اطلاعات نهان در بورس در افشای اطلاعات را عمدا رعایت نمی‌کنند، باید به دلیل تخلف از قانون از سوی مقام ناظر مورد پیگیری‌های انضباطی قرار گیرند. موضوعی که متاسفانه تا کنون آن طور که انتظار می رفت از سوی سازمان بورس پیگیری نشده است. در این میان البته قصد نگارنده به هیچ وجه کم اهمیت شمردن گام های مثبت مقام ناظر در مورد ایجاد شفافیت در بازار سهام نیست.در اینجا مقصود انتظار برخوردهای قاطع‌تر از سوی مقام ناظر است.
همانطور که می دانید،وظیفه اصلی مقام ناظر بازار حرکت در راستای شفافیت هر چه بیشتر معاملات بورس اوراق بهادار تهران است. مقام ناظر در مواردی که بازار شایعات پیرامون سهام یک شرکت در بازار داغ است، باید به سرعت اقدام به در خواست شفاف سازی از سوی شرکت کند. سرعت اقدام مقام ناظر در این مورد حائز اهمیت است، چرا‌که برخی مواقع تاخیر در اقدام این نهاد برای شفاف‌سازی وضعیت یک شرکت تا جایی پیش می‌رود که دیگر دردی از معامله‌گران دوا نمی‌کند. بعضا تجربه شده است که پس از حرکت قیمت یک نماد در مسیر صعودی چشمگیر که پشتوانه بنیادی برای آن از سوی فعالان و کارشناسان بورسی مطرح نیست و صرفا شایعات است که روند قیمت سهم را رقم می‌زند، سازمان بورس و اوراق بهادار با یک تاخیر پیگیر شفاف‌سازی شرکت شده است. البته اخیرا این نهاد مسوول در راستای شفافیت گام‌های مثبتی برداشته است اما همچنان نتوانسته‌است، گره‌های حرکت بازار سهام در مسیر شفاف‌تر شدن را باز کنند.
بهتر این است که در موارد این چنین مبهم، سازمان بورس به سرعت وارد عمل شود و به‌صورت علنی اعلام کند که پیگیر شفاف‌سازی شرکت است. از طرفی باید با قوانین انضباطی قاطع تر در برخورد با تخلف شرکت ها، تعهد بیشتر ناشران را به ارائه اطلاعات به موقع تضمین کند. باید توجه داشت نداشتن زمان بندی و همچنین مکانیزه نبودن سیستم انتشار اطلاعات، توقف نمادها و گزارش‌های شفاف‌سازی شرکت‌ها موجب برخورد سلیقه‌ای سازمان بورس در برخورد با تخلف شرکت‌ها شده است. نتیجه این موضوع خدشه وارد کردن به معاملات بورس تهران و در پی آن رنگ باختن اعتماد است. به‌طور مثال در برخی موارد مشاهده شده است، در حالی که مسوولان بازار از عدم توقف یا بازگشایی نماد شرکتی خبر می‌دهند، پس از چند ساعت آن نماد به‌طور ناگهانی متوقف یا بازگشایی می‌شود. برای رفع این مشکل «دنیای اقتصاد» بارها پیشنهادهایی را به سازمان بورس و اوراق بهادار تهران ارائه کرده است. مکانیزه کردن سیستم انتشار اطلاعات و توقف نمادها ضمن تعهد‌سازی اطلاعات نهان در بورس بیشتر ناشران از جمله این پیشنهادها بوده است. زمان‌بندی دقیق در انتشار اطلاعات و توقف نمادها از جمله موضوعاتی هستند که می‌توانند به تعهد هر چه بیشتر ناشران بورسی در راستای رعایت قوانین کمک کنند.
همانطور که اشاره شد، بازیگر سومی نیز در منحرف کردن شفافیت معاملات سهام نقش دارد. خبرنگاران! فعالان رسانه در نحوه انتقال صحبت‌های مدیران عامل شرکت‌ها و همچنین مقامات سازمان بورس در برخی موارد سهل‌انگاری یا شیطنت می‌کنند. بعضی فعالان رسانه، تیتر‌های جنجالی می‌زنند که ارتباطی با محتوای صحبت مقام ناظر بازار یا مدیران عامل شرکت‌ها ندارد. یا بعضا گفت‌وگویی منتشر می‌کنند که فرد مصاحبه‌شونده در مورد آن اعتراضاتی را ابراز داشته است. امری که برای آن دلیلی جز ذی‌نفع بودن این افراد به نظر نمی‌رسد. (البته باید توجه داشت بعضا سهل‌انگاری‌ها چنین شرایطی را ایجاد کرده‌اند). خبرنگاران و در اینجا به‌طور خاص فعالان رسانه در حوزه بازار سهام باید توجه داشته باشند که عینا اظهار نظرات مقام سازمان بورس یا مدیران عامل شرکت‌ها را منتقل کنند. نه اینکه با منتشر کردن برداشت‌های خود و منحرف کردن فضای معاملات سهام، دردسرهای زیادی برای معامله‌گران، مدیران عامل یا مقام ناظر بازار سهام ایجاد کنند.
علاوه بر این خبرنگاران باید با رعایت تمام جوانب اصول اخلاقی، اصل بی‌طرفی را به‌عنوان مهم‌ترین اصل حرفه خود رعایت کنند. این موضوع در مواردی که خبر‌نگار ذی‌نفع است، مشکلات زیادی به وجود می‌آورد. متاسفانه اخیرا برخی خبرنگاران، خبرنگاری را با تریبون سفته‌بازی اشتباه گرفته‌اند. برخی از این افراد در مقاطعی به انتشار اخبار و شایعات متعددی در مورد یک شرکت می‌پردازند و قصد دارند به اصطلاح سهم را داغ کنند. در برخی موارد نیز متاسفانه خبرنگاران بدون منبع خبر، اطلاعاتی را منتشر می‌کنند. اطلاع‌رسانی بدون منبع یا از منبع دیگران بدون ذکر نام آنها به داغ کردن بازار شایعات و ایجاد رانت اطلاعاتی منجر می‌شود. چرا که وقتی خبرنگاران رسانه‌های رسمی به این موارد کم‌توجهی می‌کنند دیگر چه انتظاری می‌توان از افراد گرداننده کانال‌های تلگرامی و مراجع غیر‌رسمی داشت. علاوه بر این موارد برخی فعالان رسانه از اعتماد مقام رسمی یا مدیر عامل یک شرکت سوء استفاده می‌کنند. در این زمینه دیده شده است که صحبت‌های یک فرد بدون توجه به درخواست وی برای عدم انتشار بنا به هردلیلی از سوی برخی رسانه‌ها منتشر می‌شود. در این موارد نیز سازمان بورس باید در تخلف رسانه‌ها در مورد داغ کردن بازار شایعات و ایجاد رانت برخورد کند. متاسفانه تجربه شده است که مقام ناظر سهام در مورد برخی از مسائل سختگیری‌هایی دارد اما اطلاعات نهان در بورس جایی که برخورد قاطع‌تر مقام ناظر را می‌طلبد، سازمان یا با تاخیر عمل می‌کند یا آن طور که باید پیگیر مساله نیست.
افشای اطلاعات نهان مهم‌ترین دلیل شفافیت بورس
بینا:مدیرعامل یک شرکت کارگزاری با تأکید بر اینکه بازار سرمایه نقش مهمی در مبارزه با مفاسد اقتصادی ایفا می‌کند، گفت: یکی از دلایل مهم آن افشای اطلاعات نهان شرکت‌ها و دقت نظر سازمان بورس و سهامداران در اداره شرکت‌هاست.
محمد کفاش در گفت‌وگو اطلاعات نهان در بورس با فارس، با اشاره به اینکه شفافیت اطلاعاتی و مبارزه با مفاسد اقتصادی یکی از کارکردهای مهم بازار سرمایه به شمار می‌رود، اظهار داشت: در این صورت اگر شرکتی شفافیت اطلاعاتی نداشته باشد، امکان ورود به بورس نخواهد داشت.
وی ادامه داد: علت شفافیت اطلاعاتی بازار سرمایه این است که شرکت‌ها سهامی عام بوده و سرمایه‌گذاران خرد بسیاری بر روی آن بررسی می‌کنند، بنابراین سرمایه‌گذاران بالقوه نیز با وجود اطلاعات منتشر شده شرکت‌ها در بورس اقدام به خریداری می‌کنند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه راههای سوء استفاده در شرکت‌ها به بنگاه‌های بزرگ اقتصادی با وجود حسابرسان رده بالا و کمیته حسابرسی داخلی بسته شده است، گفت: در صورتی که شرکت‌ها اطلاعات نهانی خود را منتشر نکنند، از سوی مقامات حقوقی سازمان بورس و دادگاه بازار سرمایه مجازات خواهند شد.
وی افزود: اقتصاد کشورها را بنگاه‌های بزرگ اقتصادی تشکیل می‌دهند که در این میان اطلاعات نهان در بورس هر چه ورود بنگاه‌ها به بازار سرمایه بیشتر شود، شفافیت اقتصادی افزون‌تر خواهد شد.
* افزایش سرمایه راحت‌ترین اقدام بنگاه‌ها برای تأمین مالی بلندمدت
مدیرعامل کارگزاری بانک مسکن با تأکید بر اینکه بورس محل تأمین بلندمدت برای شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ است، گفت: اگر شرکتی قصد تأمین مالی دارد، به راحتی با آورده نقدی سهامداران و افزایش سرمایه امکان توسعه پروژه‌ها و راه‌اندازی شرکت‌های جدید را خواهد داشت.
وی افزود: در بازار سرمایه از طریق انتشار اوراق مشارکت، افزایش سرمایه، صکوک و پذیره‌نویسی پروژه‌های جدید در بازار ثانویه امکان تأمین مالی با سهولت بیشتری فراهم می‌شود.
کفاش تصریح کرد: ابزارهای جدید مالی دیگری وارد بازار سرمایه شدند که امکان تأمین مالی راحت‌تر را برای سرمایه‌گذاران و مدیران بنگاه‌های اقتصادی فراهم کرده و ورود صندوق‌های زمین و ساختمان و پروژه از جمله آنهاست.
* بازار سرمایه مهم‌ترین کارکرد را در مبارزه با مفاسد اقتصادی دارد
وی در پاسخ به این سؤال که برای مبارزه با مفاسد اقتصادی بازار سرمایه چه کارکردی دارد، گفت: مفاسد اقتصادی بحث گسترده‌ای را به خود اختصاص داده که در این میان بنگاه های اقتصادی دولتی، حاکمیتی و نظارتی امکان ورود اطلاعات نهان در بورس به بورس را ندارند و در این میان هر شرکتی امکان پذیرش در بازار سرمایه را نخواهد داشت به طوری که بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌ها باید الزامات مهمی را رعایت کنند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد:بازار سرمایه یکی از راهکارهای مهم مبارزه با مفاسد اقتصادی است، اما به تنهایی بازار سرمایه در بحث مبارزه با مفاسد اقتصادی کافی نخواهد بود.
وی ادامه داد: در بازار سرمایه کوچکترین اتفاقات شرکت‌ها برای سازمان بورس اوراق بهادار و سهامداران خرد و حقوقی بسیار حائز اهمیت است و تغییرات دائماً توسط آنان رصد می‌شود که این موضوع امکان تخلفات را به حداقل می‌رساند.
تحلیل عواقب استفاده از اطلاعات پنهان و مسوولیت ناشی از آن در بورس اوراق بهادار، در حقوق ایران و آمریکا
کنفرانس ملی اندیشه های نوین و خلاق در مدیریت،حسابداری مطالعات حقوقی و اجتماعی
خرید و دانلود فایل مقاله
با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده اطلاعات نهان در بورس می توانید اصل این مقاله را که دارای 20 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.
مشخصات نویسندگان مقاله تحلیل عواقب استفاده از اطلاعات پنهان و مسوولیت ناشی از آن در بورس اوراق بهادار، در حقوق ایران و آمریکا
چکیده مقاله :
هدف این تحقیق، بررسی استفاده از اطلاعات پنهان و مسوولیت ناشی از آن در بورس اوراق بهادار در حقوق ایران و آمریکا، می باشد. در ایران، قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی با توجه بسیار قانون گذار، به مباحث شفافیت و اطلاع رسانی همراه بوده، به گونه ای که فصل پنجم این قانون به اطلاع رسانی در بازارهای اولیه و ثانویه اختصاص یافته است. مسیولیت صحت اطلاعات به عموم مردم با ناشر است. لیکن شرکت تامین سرمایه، حسابرس، ارزشیاب و مشاوران حقوقی ناشر که در تایید این اطلاعات نقش داشته اند؛ نیز مسیول می باشند. در آمریکا بر اساس قانون اوراق بهادار٬ شرکت ها به منظور عرضه عمومی اوراق بهادار، ملزم به ثبت اطلاعات نزد کمیسیون بورس و اوراق بهادار هستند. بدینمنظور بخش شش قانون اوراق بهادار٬ مراحلی را پیش بینی کرده که تکمیل بیانیه ثبت ، مهم ترین اطلاعات نهان در بورس آنها می باشد. بیانیه ثبت باید به امضای مدیرعامل ناشر، بالاترین مقام مالی و بسیاری دیگر از اشخاصی که نقش مشابهی در شرکت دارند؛ برسد. هر شخصی که بیانیه ثبت را امضا می کند، دارای مسیولیت اطلاعات نهان در بورس می باشد. این تحقیق با روش تحلیلی و توصیفی تهیه شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت کیفی است. یافته های تحقیق نشان می دهد که افشای اطلاعات در حقوق آمریکا دارای ضمانت اجرایی بیشتر و حتی مسوولیت محض برای مسببین افشا است، اما در حقوق ایران، ضمانت های اجرایی کمتری وجود دارد و مبنای مسوولیت افشاکنندگان اطلاعات نیز متاثر از ارکان سنتی مسوولیت مدنی است که فاقد کارایی لازم در بازار پر ریسک اوراق بهادار، می باشد. در نتیجه در حقوق آمریکا هم در مبحث مسوولیت مدنی و هم در مبحث ضمانت های اجرایی، اثر بخشی بالاتری دارد
کلیدواژه ها:
کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله
کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا ACLAW01_325 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:
نحوه استناد به مقاله :
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
تنه کار، یحیی و سلطانی شیرزاده، علی و غالبی نژاد، لقمان و صداقت، بنیامین،1397،تحلیل عواقب استفاده از اطلاعات پنهان و مسوولیت ناشی از آن در بورس اوراق بهادار، در حقوق ایران و آمریکا،کنفرانس ملی اندیشه های نوین و خلاق در مدیریت،حسابداری مطالعات حقوقی و اجتماعی،ارومیه،https://civilica.com/doc/825023
در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1397، تنه کار، یحیی؛ علی سلطانی شیرزاده و لقمان غالبی نژاد و بنیامین صداقت )
برای بار دوم به بعد: ( 1397، تنه کار؛ سلطانی شیرزاده و غالبی نژاد و صداقت )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.
مدیریت اطلاعات پژوهشی
اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.
مسئولیت مدنی استفاده کنندگان از اطلاعات نهانی در معاملات بورسی
در خرید و فروش با اطلاعات نهانی، دسترسی به اطلاعاتی درباره بازار وجود دارد که تمام معامله‌گران از آن آگاه نیستند. گروه‌های مختلفی تحت اطلاعات نهان در بورس عنوان گروه‌های اولیه و گروه‌های ثانویه دارای این اطلاعات هستند. دارندگان اولیه اطلاعات نهانی را عموما، مدیران، اعضا هیئت مدیره، نمایندگان شرکت و غیره تشکیل می‌دهند و دارندگان ثانویه اطلاعات نهانی را اشخاص ثالث و کسانی که به طور اتفاقی مطلع گشته‌اند، دربرمی‌گیرند. هر دو گروه دارای مسئولیت مدنی هستند. در واقع سوال اصلی پژوهش حاضر نیز اینست که مسئولیت مدنی استفاده کنندگان از اطلاعات نهانی در معاملات بورسی به چه صورت میباشد؟ روش انجام پژوهش کتابخانه-ای بوده و سعی شده تا با درنظر گرفتن مسئولیت افشای اطلاعات در معاملات بورسی، ارکان سه گانه مسئولیت مدنی ناشی از استفاده از اطلاعات نهان نیز مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاکی از آن بود که افشای اطلاعات نهانی به تنهایی برای تحقق مسئولیت مدنی کافی نمی‌باشد و وجود سه عنصر تقصیر، ضرر و رابطه سببیت نیز لازم است. با جمع این شرایط، زیان دیدگان می‌توانند با ارائه دادخواست، جبران خسارات خود را قانونی به صورت مطالبه نمایند.
معرفی سامانه‌های جدید پایش و نظارت بازار سرمایه
آیین رونمایی از سامانه جدید پایش و نظارت بازار سرمایه که بعدازظهر امروز سه‌شنبه، ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ با حضور وزیر اقتصاد و امور دارایی و رییس سازمان بورس و اوراق بهادار و جمعی از مدیران ارشد، فعالان بازار سرمایه و اصحاب رسانه در محل سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار در آیین رونمایی سامانه‌های نظارتی بازار سرمایه به تشریح این سامانه‌ها پرداخت و اظهار کرد: ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و نظارت بر حسن اجرای قانون مذکور در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران در دو قالب اقدامات پیشگیرانه و کشف تخلف انجام می‌پذیرد.
مهدی پارچینی با اشاره به سامانه‌های نظارتی که سازمان بورس و اوراق بهادار طراحی و راه‌اندازی کرده است، عنوان کرد: در راستای ساماندهی، حفظ و توسعه بازاری شفاف، این سازمان اقدام به طراحی و راه‌اندازی سامانه‌هایی کرده است؛ از جمله سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه که درگاه اختصاصی دریافت ناهنجاری‌های بازار سرمایه است و سامانه سمتا که مدیریت پیگیری امور تخلفات و امور حقوقی و انتظامی سازمان بورس اقدام به راه‌اندازی آن کرده است.
این مدیر ارشد سازمان بورس ادامه داد: امروز شاهد رونمایی از سامانه «بیدار»، «نهان»، «آرامیس» و «سانا» هستیم. دریافت اطلاعات تراکنش و معاملات و طراحی گزارشات و هشدارهای نظارتی بر پایه پایگاه داده تحلیلی از طریق سامانه «بیدار» میسر شده است.
او استخراج هشدارهای نظارتی و دسترسی به آمار لحظه‌ای تراکنش‌ها و معاملات را از جمله اهداف تأسیس سامانه «نهان» برشمرد و تصریح کرد: از طریق سامانه «آرامیس»، نظارت آنلاین و تاریخی و بررسی سطربه‌سطر معاملات و تراکنش‌ها میسر می‌شود و ثبت، رهگیری و گزارش تخلفات و یکپارچه‌سازی اطلاعات بازار سرمایه از اجمله اهداف طراحی و راه‌اندازی سامانه «سانا» است.
به گفته مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، تمامی داده‌ها و اطلاعات سامانه معاملات، کدال، دارندگان اطلاعات نهانی و فضای مجازی به سامانه‌های آرامیس، نهان و بیدار منتقل می‌شوند و اطلاعات از طریق سامانه بیدار (سامانه هشدار نظارتی) برای کنترل به سامانه سانا ارسال و اقدامات لازمی همچون ارسال پیام هشدار از طریق سامانه نامک یا ثبت تذکر یا ثبت تخلف برای اقدام انظباطی و کیفری از طریق سامانه پرتو در صورت لزوم انجام می‌شود.
سامانه بیدار؛ سامانه هشدار نظارتی
این مقام مسئول با اشاره به عملکرد سامانه بیدار، گفت: اطلاعات نهان در بورس امکان ارسال هشدار تخلفات، گزارش‌گیری لحظه‌ای، دسترسی به آرشیو معاملات و تراکنش‌های کلیه اشخاص و نمادها به‌صورت آنلاین و تاریخی و همچنین طراحی و پیاده‌سازی انواع گزارش‌ها شامل گراف، نمودار و جداول مورد نیاز ناظرین بازار در راستای گسترش و به روزرسانی مستمر میسر شده است.
پارچینی قدرت پردازش بسیار بالا و توامان گزارش‌ها و هشدارهای نظارتی را از جمله مزایای سامانه بیدار برشمرد و افزود: قابلیت طراحی هشدارهای نظارتی پیچیده و پیشرفته، قابلیت طراحی داشبردهای نظارتی پیشرفته و متنوع، افزودن قابلیت‌های جدید برنامه‌نویسی تحت python، بهبود زمان پاسخ اجرای هشدارهای پیشرفته به میزان ۱۰ برابر، افزایش کارایی در فرایندهای پیش پردازش و تجمیع اطلاعات به میزان چهار، افزایش ظرفیت سرویس دهی از ۶۰ کاربران همزمان به بیش از ۲۰۰ کاربر و زیرساخت تحلیل اطلاعات با استفاده از روش‌های علوم داده مبتنی بر به روزترین فناوری‌ها از دیگر مزایای سامانه یادشده به‌شمار می‌روند.
او با مدنظر قرار دادن گزارش‌ها و هشدارهای نظارتی سامانه بیدار تصریح کرد: هشدار خرید و فروش همراه با رنج قیمتی، هشدار حذف نامتعارف سفارش‌ها، هشدار دستکاری قیمت بازگشایی، هشدار سفارش‌چینی گسترده، هشدار معاملات هماهنگ، هشدار پیش‌دستی در انجام معامله، هشدار فرار از معامله و هشدار نوسانات قیمتی نماد از جمله گزارش‌هایی است که برای این سامانه طراحی شده است.
مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس افزود: از دیگر گزارش‌ها و هشدارهای نظارتی که توسط سامانه بیدار انجام می‌شود، می‌توان به هشدار سود غیرعادی، هشدار فروش سنگین حقوقی، هشدار Pump & Dump، هشدار Poop & Scoop، هشدار معاملات چرخشی، هشدار کنترل قیمت، هشدار معاملات دو طرفه و ARAS اشاره کرد.
سامانه نهان؛ دسترسی به آمار لحظه‌ای تراکنش‌ها
او دسترسی به آمار معاملات و تراکنش‌های کلیه اشخاص و نمادها به‌صورت آنلاین و لحظه‌ای را از جمله قابلیت‌های سامانه نهان خواند و ادامه داد: هشدار و تریگر لحظه‌ای بر اساس پارامترهای اعلامی ناظرین و نمایش لحظه‌ای سهامدارانی با بیشترین حجم خرید و فروش و همچنین سفارش‌چینی در کل بازار به‌منظور رصد لحظه‌ای تخلف از دیگر قابلیت‌های این سامانه است.
سامانه آرامیس؛ سامانه‌ای با قابلیت کشف اتوماتیک ناهنجاری‌ها در بازار
به گفته پارچینی، نظارت آنلاین و تاریخی و نمایش سطربه‌سطر معاملات و سفارش‌چینی‌ها در سطح هر نماد یا کد معاملاتی از جمله قابلیت‌های سامانه آرامیس است.
او بررسی وضعیت سفارش‌ها، معاملات، نمادها، کارگزاران در یک زمان مشخص یا در یک دوره زمانی را از جمله مهم‌ترین وظایف این نرم افزار برشمرد و گفت: کشف اتوماتیک ناهنجاری‌ها در بازار، رتبه‌بندی، تهیه آمار و بررسی وضعیت بازار، تولید هشدارهای نظارتی و تهیه گزارش‌های دلخواه در یک زمان مشخص یا یک دوره زمانی از دیگر وظایف سامانه آرامیس است.
سامانه سانا؛ سامانه‌ای بومی به‌منظور یکپارچه‌سازی اطلاعات بازار سرمایه
مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، سامانه سانا را سامانه‌ای بومی به‌منظور ثبت چک لیست‌های آنلاین و تخلفات شناسایی شده و پیگیری اقدامات نظارتی خواند و ابراز داشت: دسترسی به بانک‌های اقلام اطلاعاتی مورد نیاز در فرآیند نظارتی، تهیه چک لیست آنلاین سیستمی، وجود تحلیل‌گر گزارش‌های سامانه بیدار، ثبت تخلفات و اقلام اطلاعاتی مرتبط با آن به صورت متمرکز و رابطه‌ای و ثبت رویدادهای بازار سرمایه از جمله ویژگی‌های این سامانه است.
او با بیان اینکه درگاه دیده‌بان سلامت یک درگاه اختصاصی برای دریافت گزارش‌های ناهنجاری‌های بازار سرمایه است، اذعان کرد: در این سامانه به نشانی dideban.seo.ir، ثبت گزارش ناهنجاری بدون نیاز به ثبت نام و افشا هویت فرد در ۴ حوزه بازار، ناشران، نهادهای مالی و فضای مجازی صورت میگیرد.
دیدگاه شما