تعریف شاخص در بورس

شاخص بورس و کاربردهای آن

افراد جهت اجرای معاملات، اطلاعات و عوامل متعددی را بررسی می‌کنند؛ شاخص بورس یکی از اصلی‌ترین عواملی است که با بررسی آن‌ها قادر به ارزیابی وضعیت عمومی قیمت شرکت‌ها و میزان سودشان هستیم. در این مقاله، به توضیح مفهوم شاخص بورس و معرفی انواع آن خواهیم پرداخت.

شاخص بورس چیست؟

روند قیمت با بازدهی سهام یک شرکت مشخص به راحتی و با دستیابی به قیمت سهام و سود شرکت مورد نظر قابل بررسی است؛ اما انجام این بررسی برای تمام یا گروهی از شرکت‌ها تنها با بررسی قیمت تکی آن‌ها امکان‌پذیر نیست و نیاز به استفاده از نماگری دارد که وضعیت عمومی قیمت با بازدهی در میان شرکت‌های مورد بررسی را نشان می‌دهد.

شاخص‌ها نماگر‌هایی هستند که وظیفه آشکار ساختن شرایط عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را به عهده گرفته‌اند. از این رو می توان شاخص را نماگری نامید که نشان‌دهنده سطح عمومی پارامتری مشخص (به طور معمول قیمت با بازدهی) در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی تعریف شاخص در بورس تمام یا گروهی از شرکت‌ها است. بنابراین شاخص کل قیمت نماگری است که سطح عمومی قیمت کل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را نشان می‌دهد. به همین ترتیب شاخص بازدهی قیمت و بازدهی نقدی نیز نشان‌دهنده سطح عمومی بازدهی کل شرکت‌های پذیرفته در بازار اوراق بهادار است.

کاربردهای شاخص بورس

تعریف شاخص نشان می‌دهد که کاربرد آن نشان دادن سطح عمومی قیمت یا بازدهی کل در میان تمام یا گروهی از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. به بیان دیگر، شاخص شرایط عمومی شرکت‌های مورد بررسی را نشان می‌دهد و معیاری برای سنجش وضعیت کلی اوراق بهادار یا وضعیت بخش یا صنعت خاصی در این بازار است.

توجه به این نکته ضروری است که شاخص‌ها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبدا نام دارد نشان می‌دهند. به عبارت دیگر سطح شاخص‌ها نسبت به تاریخ مبدا یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده می‌شود.

نکته دیگر این است که شاخص سطح عمومی قیمت‌ها با بازدهی را نشان می‌دهد و کاهش یا افزایش آن لزوما بیانگر صعود یا نزول تمامی شرکت‌ها نیست.

به طور خلاصه کاربردهای شاخص عبارتند از:

• اعداد شاخص بیان اطلاعات عمومی و کلی در مورد ساختار بازار است. در واقع شاخص مانند یک دماسنج وضعیت کلی اقتصاد و بازار را نشان می‌دهد، معمولا از کاهش شاخص به معنای رکود اقتصادی و افزایش آن به مفهوم رونق اقتصادی تعبیر می‌شود.
• شاخص ابزاری است برای مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت.
• از بررسی اعداد شاخص، تغییرات احتمالی قیمت ها در آینده را می توان دنبال کرد.

شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

منظور از شاخص کل قیمت چیست؟

شاخص کل قیمت، یکی از مهم‌ترین شاخص های بورس تهران است که براساس فرمول زیر محاسبه می‌شود.

در واقع این شاخص بیان می‌کند که ارزش کل بازار ، نسبت به سال پایه چند برابر شده است.

شاخص کل قیمت در بورس تهران برای ۳ گروه محاسبه می‌شود که عبارتند از:

• شاخص کل قیمت بازار

فرمول محاسبه آن از فرمول محاسبه شاخص کل قیمت پیروی می‌کند با این تفاوت که در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکت‌های معامله شده لحاظ می‌شود.

• شاخص قیمت تالار اصلی

فرمول محاسبه آن از فرمول محاسبه شاخص کل قیمت پیروی می‌کند با این تفاوت که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکت‌های معامله شده در تابلو اصلی بورس لحاظ می‌شود.

۳) شاخص قیمت تالار فرعی

فرمول محاسبه آن از فرمول محاسبه شاخص کل قیمت پیروی می‌کند با این تفاوت که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکت‌های معامله شده در تابلوی فرعی تاثیر داده می‌شود، در تالار فرعی شرکت‌های تازه وارد یا شرکت‌هایی که شرایط حضور در تالار اصلی را ندارند، معامله می‌شود.

ویژگی شاخص های کل قیمت

• موزون بودن

به این دلیل که در محاسبه آن تعریف شاخص در بورس ارزش سهام در تعداد سهام منتشره ضرب می‌شود؛ بنابراین تغییرات قیمت سهام بر اساس تعداد سهم‌های منتشر شده شرکت‌ها در شاخص موثر است. به این معنی که هر چه تعداد سهام منتشره شرکت بیشتر باشد، تغییرات قیمت سهم مورد نظر تاثیر بیشتری بر روی شاخص خواهند گذاشت.

این شاخص‌ها به لحاظ اینکه براساس تغییرات سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس محاسبه می‌گردد، پس خصوصیت جامع بودن را دارد.

شاخص کل قیمت به دلیل محاسبه و انتشار لحظه‌ای توسط سازمان بورس قابلیت در دسترس بودن را دارد.

شاخص ۵۰ شرکت فعال تر

شاخص ۵۰ شرکت برتر این شاخص نشان‌دهنده سطح عمومی قیمت ۵۰ شرکت منتخب بورس است. آن چه در انتخاب ۵۰ شرکت مزبور که دوره‌های سه ماهه صورت می‌گیرد، بیشترین اهمیت را دارد، تعداد روزهای داد‌و‌ستد شرکت ها است. به عبارت دیگر بر خلاف سایر بورس‌ها که به طور معمول، میزان سرمایه را برای انتخاب شرکت‌های منتخبی ملاک قرار می‌دهند و تنها آن را مقید به میزان مشخصی از نقدشوندگی می‌کنند، بورس تهران میزان نقدشوندگی یا فعالیت شرکت‌ها را ملاک اصلی برای گزینش تعریف شاخص در بورس ۵۰ شرکت قرار داده و به همین سبب شاخص مزبور، شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر نامیده است. برای محاسبه این شاخص از دو روش استفاده می‌شود؛ روش اول میانگین ساده بوده و روش دوم نیز همانند شاخص كل محاسبه و تعدیل می‌شود.

شاخص های دیگر در بورس

در یک تفکیک کلی‌تر، شاخص شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران به دو گروه شاخص صنعت و شاخص مالی تقسیم شده‌اند:

شاخص مالی

شاخص بازدهی شرکت‌های سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود. شرکت‌هایی که مستقیما به فعالیت صنعتی و تولیدی اشتغال ندارند بلکه در زمینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌نمایند، شاخص مالی کلیه شرکت‌های صنعت واسطه‌گری مالی را در برمی‌گیرد.

شاخص صنعت

شاخص بازدهی شرکت‌های غیر سرمایه‌گذاری را شاخص صنعتی می‌گویند (شرکت‌هایی که مستقیما کار تولیدی می‌کنند). شاخص صنعت شامل کلیه شرکت‌های بورس به جز واسطه‌گری‌های مالی است.

اخبار بورس و اقتصادی، آموزش و تحلیل سهام - نبض‌بورس

شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس است.

برای بررسی و تحلیل وضعیت بورس نیاز به شاخص های مختلفی داریم تا شرایط آن را در بازه های زمانی مختلف بررسی کنیم. شاخص کل بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است و تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس می باشد. شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سود سالیانه ای که شرکت ها پرداخت می کنند را محاسبه می کند. به عبارت دیگر تغییرات ‌شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. طبق فرمول محاسبه ‌شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.تعریف شاخص در بورس

درست است که شاخص، عملکرد و وضعیت بورس را نشان می‌دهد، اما مثبت یا منفی بودن شاخص همیشه به معنی مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست. بلکه شاخص، وضعیت کلی بورس را به ما نشان می‌دهد. به بیان دیگر و برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی به تعداد مساوی خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

اخبار شاخص کل بورس

ارزش سهام عدالت در آخرین روز هفته چقدر شد؟

با افت شاخص کل بازار سهام امروز ۳۰ شهریور ۱۴۰۱، ارزش سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی با افت بیش از ۱ درصدی همراه بود.

محدوده حمایتی بازار همین محدوده فعلی است | این صنایع متوسط و کوچک مناسب برای سرمایه گذاری است

این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: از یک نگاه دیگر هم اگر بخواهیم نگاه کنیم، محاسبات من نشان می‌دهد که طی سه سال اخیر یعنی از نیمه دوم سال ۱۳۹۸ تا به امروز هر آنچه پولی که وارد بازار سهام شد از بازار خارج شده است و حتی بیشتر هم از بازار خارج شده است.

در بورس تهران چه خبر است؟

روز گذشته باز‌هم بورس تهران شاهد اصرار سهامداران بر عرضه‌های سنگین بود و نتوانست رنگ سبز را به رخ فعالان بورسی بکشد.

بازدهی منفی بورس در نیمه اول سال ۱۴۰۱

گزارش بورس امروز چهارشنبه ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ | سودده ترین نمادهای بورس امروز

شاخص کل بورس سه شنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۴۰۹۳ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۷۳ هزار و ۸۲۳ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز چهارشنبه ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ را تعریف شاخص در بورس بخوانید.

راههای مدیریت پرتفوی در این روزهای بورس

درعلی کارشناس بازار سرمایه گفت: بسیاری از افراد در تعداد زیادی سهام سرمایه گذاری کرده اند که باید چند سهم را که از لحاظ بنیادی مناسب هستند انتخاب و مابقی را در این چند سهم تقسیم و به مدیریت بپردازند.

گزارش بورس امروز سه شنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ | این سه نماد در صدر بیشترین عرضه

شاخص کل بورس دوشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۴۰۹۳ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۷۳ هزار و ۸۲۳ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز سه شنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ را بخوانید.

روند ادامه دار افت ارزش سهام عدالت | امروز چقدر کاهش داشت؟

بورس تهران امروز را هم با افت به پایان رساند و این سرخ پوشی بار دیگر ارزش سهام عدالت را در مسیر نزولی قرار داد و سهامداران سهام عدالت شاهد کاهش بیش از ۱۷ هزارتومانی سبد ۵۳۲ هزارتومانی خود بودند.

گزارش بورس امروز دوشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ | ریزش ۴ هزار واحدی شاخص کل

شاخص کل بورس یکشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۱۱۱۸۳ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۷۷ هزار و ۹۱۵ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز دوشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ را بخوانید.

ارزش سهام عدالت چقدر شد؟ | افت ۹۰ هزارتومانی سهام عدالت

بورس تهران امروز را نیز سرخپوش به پایان رساند و این سرخ پوشی بار دیگر ارزش سهام عدالت را در مسیر نزولی قرار داد و سهامداران سهام عدالت شاهد کاهش ۰.۹ درصدی سبد ۵۳۲ هزارتومانی خود بودند.

چراغ‌سبز پاییز به صنایع بورسی

بازار سرمایه در هفته معاملاتی که گذشت، وضعیتی رخوت‌آلود داشت که با ازدست‌رفتن کانال ۴/ ۱‌میلیون واحدی شاخص‌کل توام شد. هر چند در روزهای پایانی جو بازار اندکی بهبود یافت که آن‌هم مانع از افت ۶/ ۱درصدی شاخص در مقیاس هفتگی نشد.

پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت بازار سرمایه

علیرضا قدرتی گفت: با توجه به افزایش سودآوری شرکت‌ها، P/E متوسط بازار به کمترین میزان ۲۰ سال اخیر نزدیک شده است و این نکته موجب شده حتی اگر سرمایه‌گذاران با وجود تمامی امکانات در این بازار سرمایه‌گذاری کنند، اطمینان خاطر داشته باشند که در قیمت بالا اقدام به خرید سهم نکرده‌اند. شاید این بازار در کوتاه مدت رشدی نداشته باشد، اما ریسک کاهش قیمت هم بر سر این بازار سنگینی نمی‌کند.

گزارش بورس امروز یکشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ | نمادهایی که در صدر تقاضا بودند

شاخص کل بورس چهارشنبه ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۴۰۴۷ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۸۹ هزار و ۷۹ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز یکشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ را بخوانید.

گزارش بورس امروز چهارشنبه ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ | زیان ده ترین نمادها در آخرین ایستگاه معاملاتی هفته

شاخص کل بورس سه شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ در نهایت با افزایش ۴۱۵۶ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۹۳ هزار و ۱۲۶ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز چهارشنبه ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ را بخوانید.

پیش بینی بورس فردا چهارشنبه ۲۳ شهریور | فردا کدام گروه‌ها رشد می‌کنند؟

شاخص کل بورس تهران امروز برخلاف روز‌های اخیر روند صعودی به خود گرفت و در آستانه ۱٫۴ میلیونی قرار گرفت. بورس امروز سه‌شنبه ۲۲ شهریور ماه با رشد چهار هزار و ۱۵۶ واحدی مواجه شد و به محدوده یک میلیون و ۳۹۳ هزار واحدی رسید. آیا بورس سبز می‌ماند؟

چرا شاخص کل نزولی شد؟

بورس امروز سه شنبه ۲۲ شهریور در مقایسه با روز‌های گذشته شرایط بهتری را تجربه کرد و شاخص‌ها همگی سبزپوش به کار خود پایان دادند. در چند روز گذشته، اما روند شاخص کل نزولی بود و از علی بهشتی روی کارشناس بازار سرمایه پرسیدیم که چرا شاخص کل نزولی شد و اوضاع بورس این گونه است؟

پیش بینی روند بورس در روزهای آتی

به گفته یک کارشناس بازارسرمایه درصورتی که بازارسرمایه صعودی باشد حرکت نقدینگی از سهم‌های کوچک یا تک‌سهم‌ها آغاز شده و به سمت شرکت‌های بزرگ تسری خواهد یافت.

گزارش بورس امروز سه شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ | شاخص کل چقدر رشد کرد؟

شاخص کل بورس دوشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۱۷۹۸ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۸۸ هزار و ۹۳۳ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز سه شنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ را بخوانید.

گزارش بورس امروز دوشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۱ | سودسازترین نمادهای امروز

شاخص کل بورس یکشنبه ۲۰ شهریور ۱۴۰۱ در نهایت با کاهش ۶۶۵۰ واحدی بر روی کانال یک میلیون و ۳۹۰ هزار و ۷۸۴ واحد آرام گرفت. گزارش بورس امروز دوشنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۱ را بخوانید.

تحلیل تکنیکال شاخص کل و شاخص کل هموزن | بورس چه می شود؟

روز گذشته شاخص کل سطح یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی را از دست داد و یک بار دیگر به کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی سقوط کرد. روند شاخص کل و شاخص کل هموزن در روز‌های آینده بورس چگونه خواهد بود؟

معرفی انواع شاخص‌های بورس (شاخص کل، هم‌وزن و…)

شاخص، در مفهوم کلی، معیاری است که براساس آن می‌توان چیـزی را تشخیص داد.

در بورس هم، شاخص‌ها، در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را ارزیابی و حتی احتمالات را در روند آینده بورس بررسی کرد. بنابراین، طبیعتا باتوجه به نقش بسیار مهمی که شاخص بازار و شاخص‌های بورس در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند، نوسانات شاخص‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است.

سرمایه‌گذاران حتما باید توجه داشته باشند که شاخص‌ها به تنهایی معیاری مناسب برای خرید و فروش سهام به حساب نمی‌آیند. مثلا تنها معیار خرید سهام نباید این باشد که شاخص در یک هفته اخیر مثبت بوده است.

نباید با منفی یا مثبت بودن شاخص کل بورس به این نتیجه رسید که وقت مناسبی برای خرید یا فروش سهام است.

البته درک این موضوع ممکن است برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به بازار سرمایه اندکی سخت باشد و به همین دلیل ممکن است دست به خرید و فروش‌های هیجانی بزنند.

در ادامه این مطلب که از کتاب “به بورس خوش آمدید” تالیف مهدی افضلیان (مدرس و تحلیلگر بازار سرمایه) برگرفته شده، به معرفی شاخص‌های بورس تهران می‌پردازیم. این مطلب با اجازه مولف کتاب در سایت بورسینس انتشار یافته است.

1. شاخص کل بورس

این همان شاخصی است که بارها در تلویزیون، رادیو و سایر رسانه‌ها از رشد و افت آن صحبت می‌شود.

به این شاخص، شاخص قیمت و بازده نقدی نیز می‌گویند که بیان کننده سطح عمومی قیمت‌ها و سود نقدی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.

در واقع این شاخص بیان‌کننده میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

به عنوان مثال اگر قیمت سهامی در ابتدای سال 500 تومان باشد و در انتهای سال به 600 تومان برسد و در مجمع عادی سالیانه نیز سود نقدی 70 تومانی تقسیم کند، بازدهی سهم در طول یک سال به 34 درصد می‌رسد.

این شیوه محاسبه تعریف شاخص در بورس برای شاخص کل هم وجود دارد یعنی اگر شاخص کل در ابتدای سال در سطح 450 هزار واحد و در پایان سال به 950 هزار واحد برسد، نشان‌دهنده این است که میانگین بازدهی بورس از محل افزایش قیمت‌ها و تقسیم سود نقدی در انتهای سال تقریبا 111 درصد بوده است.

نکته‌ای که باید در بررسی بازدهی شاخص کل مد نظر قرار دهیم این است که افزایش شاخص کل بورس، نشان‌دهنده سودآوری همه شرکت‌ها در بورس نیست چرا که شاخص نشان‌دهنده میانگین بازدهی کل شرکت‌هاست.

به عبارت دیگر، ممکن است برخی از شرکت‌ها در طول سال با وجودیکه شاخص افزایش داشته، کاهش قیمت زیادی داشته باشند. یا بالعکس، ممکن است سهام برخی از شرکت‌ها در زمانی که شاخص در حال نزول است، رشد خوبی را تجربه کنند.

شکل زیر نشان‌دهنده شاخص کل در سایت tsetmc.com در پایان روز معاملاتی است که روی عدد 1,662,215 واحد تثبیت شده و نسبت به روز گذشته کاهش 65023 واحدی داشته است.

در بررسی شاخص کل باید به این نکته توجه داشت که شرکت‌های بزرگتر (شرکت‌های با سرمایه بالاتر و ارزش بازار بیشتر)، اثر بیشتری بر رشد یا افت شاخص کل بورس دارند.

به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی با وجودیکه قیمت در بسیاری از نمادهای بازار، منفی و متعادل است، مثبت بودن چند نماد بزرگ بازار مانند فارس، فولاد، فملی، خودرو، تاپیکو باعث رشد شاخص بورس شود. یا بالعکس.

این نکته، ضعف شاخص کل بورس را در بیان حقایق بازار نشان می‌دهد. زیرا شاخص می‌تواند با تغییرات قیمت چند شرکت بزرگ بازار، منفی یا مثبت شود.

در تصویر زیر تاثیر نمادهای بزرگ بازار بر شاخص بورس را مشاهده می‌کنید:

گاهی اوقات با تشکیل سبد سهام از شرکت‌های با اندازه بزرگ بازار (خرید سهام شرکت‌هایی که ارزش بازار بالایی دارند) می‌توان بازدهی سبد را به بازدهی شاخص کل بورس نزدیک‌تر کرد.

در دنیا برخی از صندوق‌های شاخصی وجود دارد که بازدهی آنها برابر با بازدهی شاخص بورس است.

صندوق‌های شاخصی نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند که در آن، مدیران صندوق در تلاشند تا سبدی از اوراق بهادار با ترکیب و وزن‌های متناسب با یک شاخص مبنا را تشکیل دهند.

در ایران نیز صندوق‌های کارآفرین، فیروزه و کاردان نیز به عنوان صندوق‌های شاخصی در حال فعالیت هستند و در آینده نیز شاهد تاسیس صندوق‌های بیشتری از این نوع خواهیم بود.

2. شاخص کل هم‌وزن

در شرح شاخص کل بورس اشاره شد که سهام شرکت‌های بزرگ‌تر و با ارزش‌ بازار بالاتر، اثر بیشتری بر تعریف شاخص در بورس مقدار شاخص کل دارند که این به نوبه خود ضعف این شاخص را نشان می‌دهد.

اما در کنار شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هم‌وزن وجود دارد که اندازه شرکت‌ها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‌شود.

به عنوان مثال در گروه شیمیایی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه، نماد شکربن (شرکت کربن ایران) شرکتی بسیار کوچک‌تر با ارزش بازار پایین‌تر است.

اگر شاخص کل بر مبنای هم‌وزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هم‌وزن دارد.

در شکل زیر شاخص هم‌وزن را صفحه اصلی سایت tsetmc.com مشاهده می‌کنید که روی 465,120 واحد قرار گرفته است.

سرمایه‌گذاران در کنار بررسی شاخص کل بورس، باید شاخص هم‌وزن را هم مورد بررسی قرار دهند.

چرا که شاخص هم‌وزن بهتر می‌تواند وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد.

به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی، شاخص کل منفی ولی شاخص هم‌وزن مثبت باشد. این اتفاق نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگتر بازار در آن روز معاملاتی وضعیت مناسبی نداشتند ولی برعکس نمادهای کوچک‌تر مورد توجه بازار بوده‌اند و افزایش قیمت داشتند.

از شاخص کل بورس برای پیش‌بینی وضعیت آینده بازار نیز می‌توان استفاده کرد، به همین دلیل تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس به عنوان یکی از روش‌های رایج تحلیلی توسط سرمایه‌گذاران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

البته این روزها سرمایه‌گذاران از تحلیل تکنیکال شاخص هم‌وزن نیز در کنار شاخص کل برای پیش‌بینی آینده بازار استفاده می‌کنند.

3. شاخص قیمت (وزنی – ارزشی)

شاخص قیمت در بورس، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. به عنوان مثال اگر شاخص قیمت در انتهای سال در مقایسه با ابتدای سال، 30 درصد رشد کند به این معناست که میانگین قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه، به طور متوسط 30 درصد افزایش داشته است.

پس فرق شاخص کل با شاخص قیمت در این است که شاخص کل علاوه بر افزایش قیمت سهام، سود نقدی آنها را نیز در محاسبه لحاظ می‌کند.

ولی در شاخص قیمت، سود نقدی لحاظ نمی‌شود و صرفا تغییرات قیمت سهام، مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.

البته این شاخص نیز میانگین است و نشان‌دهنده‌ی بالا رفتن دسته‌جمعی نمادها نیست. ممکن است قیمت سهام شرکت‌های کوچک بازار افزایش و شرکت‌های بزرگتر کاهش داشته و در نتیجه شاخص قیمت منفی شود.

در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی)، معیار ارزش شرکت‌هاست و شرکت‌های بزرگتر بیشتر شاخص را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

بدین ترتیب تغییرات شاخص عمدتا پیرو شرکت‌های بزرگ بازار است و شرکت‌های کوچک تاثیر ناچیزی بر شاخص دارند.

شکل زیر نشان‌دهنده شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) در صفحه اصلی مدیریت سایت tsetmc.com است که نشان‌ می‌دهد این شاخص روی 436,418 واحد قرار دارد.

4. شاخص قیمت (هم‌وزن)

گفتیم که شاخص قیمت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا به تعبیر بهتر، میانگین بازده ناشی از افزایش قیمت سهام است.

از طرفی در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی)، گفتیم که تاثیر شرکت‌های بزرگتر بر شاخص بیشتر و تاثیر شرکت‌های کوچکتر کمتر است.

اما در شاخص قیمت (هم‌وزن)، وزن تمام شرکت‌ها در محاسبه شاخص یکسان در نظر گرفته می‌شود و تغییرات شاخص گویاتر است و بهتر می‌توان وضعیت عمومی بازار را درک کرد.

شکل زیر نشان‌دهنده شاخص قیمت (هم‌وزن) ذر صفحه اصلی سایت tsetmc.com است که روی 305,135 واحد آرام گرفته.

5. شاخص آزاد شناور

شاخص آزاد شناور، شاخص قیمت را بر مبنای تعداد سهام شناور موجود در بازار نشان می‌دهد.

هدف از انتشار شاخص آزاد شناور، تحلیل رفتار بخشی از بازار است که نقدشوندگی بیشتری دارد زیرا در بررسی این شاخص، فقط ارزش سهامی که در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دارد و همواره در حال معامله است محاسبه می‌شود و آن بخش از سهام که در اختیار سهامداران عمده است و قابلیت خرید و فروش ندارد محاسبه نمی‌شود.

شکل زیر نشان‌دهنده شاخص آزاد شناور در صفحه اصلی سایت tsetmc.com است که نشان می‌دهد این شاخص روی 2,259,713 واحد قرار دارد.

6. شاخص بازار اول و بازار دوم

به طور کلی شرکت‌هایی که وارد بازار اول بورس می‌شوند به لحاظ سرمایه، وضعیت سودآوری و همچنین درصد سهام شناور آزاد در وضعیت مناسب‌تری قرار دارند و شرکت‌هایی که از نظر این معیارها در شرایط پایین‌تری قرار دارند در بازار دوم بورس پذیرش می‌شوند.

پس شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار اول بورس پذیرش شده‌اند و شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمت‌هایی است که در بازار دوم بورس پذیرش شده‌اند.

در تصویر شاخص بازار اول و دوم را مشاهده می‌کنید:

سخن آخر

در خصوص شاخص باید گفت که نیازی به بررسی تمامی شاخص‌های ذکر شده در این بخش نیست و از میان آنها باید شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن بورس را تجزیه و تحلیل کرد.

البته این نکته را مجدد تکرار می‌کنیم که خرید و فروش سهام شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری در بورس نباید صرفا با توجه به تغییرات روزانه شاخص باشد.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان می‌دهد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هر کدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می‌دهند. محاسبه هر کدام از این شاخص‌ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می‌گیرد.

پس برای تحلیل آن باید بدانید کارکرد آن شاخص چیست؟

شاخص‌ها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل و بررسی‌شان می‌توان از جنبه‌های مختلف، وضعیت گذشته و حال بورس را دریافت. در بین این شاخص‌ها چند شاخص از اهمیت بیشتری نزد افراد فعال در بازار بورس برخوردار هستند. در ادامه برخی از این شاخص‌ها را به شما معرفی می‎‌کنیم.

شاخص کل بورس چیست؟

به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنیم. فرض کنید از سهام تمام شرکت‌های بورسی هر کدام یک عدد سهم را می‌خرید. در این صورت، تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.

پس این شاخص، هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه‌ای که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند را محاسبه می‌کند.

نام دیگر شاخص کل، «شاخص قیمت و بازده نقدی» (TEDPIX) است. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد – یعنی ۵۰% رشد کند – نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.

طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت‌ها بزرگ‌تر باشند – یعنی سرمایه بیشتری داشته باشند – تاثیر بیشتری روی شاخص کل خواهند داشت.

منظور از شاخص قیمت چیست؟

شاخص قیمت، یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص، بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. پس اگر مثلا شاخص قیمت بورس در یک سال، ۲۰ درصد رشد داشته باشد به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس در طول یک سال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است.

تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص، مورد محاسبه قرار می‌گیرد. در صورتی که در شاخص کل، علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص در نظر گرفته می‌شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد. یعنی هرچه شرکت بزرگ‌تر باشد – سرمایه آن بیشتر باشد – تاثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است.

شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر چیست؟

بورس، هر سه ماه یک بار فهرست شرکت‌های فعال‌تر را بر اساس میزان نقد شوندگی – یعنی خرید و فروش آسان‌تر و سریع‌تر سهام – سهامشان منتشر می‌کند. هر شرکتی که سهامش ساده‌تر و سریع‌تر خرید و فروش شود به اصطلاح «نقد شوندگی» بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، تغییرات سطح عمومی قیمت سهام ۵۰ شرکتی را نشان می‌دهد که سهام آنها از سایر شرکت‌ها نقد شونده‌تر هستند.

نگاهی کوتاه به شاخص‌های دیگر بورس

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ: این شاخص، سطح عمومی قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ را نشان می‌دهد؛ ۳۰ شرکت بزرگی که ارزش بازار آنها در مقایسه با تعریف شاخص در بورس سایر شرکت‌ها بیشتر است. ارزش بازار یک شرکت از حاصل ضرب «قیمت روز سهام شرکت» در «تعداد سهام آن شرکت» به دست می‌آید.

شاخص صنعت: منظور از شرکت‌های صنعتی، شرکت‌هایی هستند که در صنایع مختلف مانند «خودروسازی»، «پتروشیمی»، «فلزات اساسی»، «مخابرات»، «ساختمان» و … فعالیت می‌کنند. شاخص صنعت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت است. عملکرد هر کدام از این صنایع تحت عنوان شاخص جداگانه‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد. مثلا خودرو، دارو، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی.

سهام شاخص ساز بورس ; تعریف + 30 نماد شاخص ساز بورس ایران

در این مقاله سعی کردیم به صورت جامع و کامل به تعریف شاخص‌ ساز بپردازیم و بررسی کنیم که کدام سهم های موجود در بازار شاخص ساز هستند و در ادامه جدولی از 30 شرکت بزرگ شاخص ساز بورسی آورده شده است.

سهام شاخص‌ ساز چیست برای برخوردار شدن یک سرمایه‌گذاری موفق با کسب بیشترین میزان بازدهی و همچنین به حداقل رساندن میزان ضرر و کاهش ریسک به کوچک‌ترین میزان خود در بازار بورس، نیازمند کسب دانش و تخصص و همین طور کسب داده درباره بعضی از پارامترها هستیم.

لازم است به اطلاعاتی نظیر ارزش معاملات و حجم معاملات، قیمت‌های جهانی و تغییرات نرخ ارز، میزان ورود و خروج سهام داران حقیقی و حقوقی از سهام، شناخت سهم‌های بنیادی و بزرگ، شناخت شرکت‌های بزرگ بورسی، پارامترهایی که به صورت روزانه تحت تاثیر معاملات قرار دارند و. برسیم.

هدف صدای بورس در این مقاله شناسایی سهام‌های شاخص‌ ساز بورس است، به عبارت دیگر بررسی این که منظورمان از سهام شاخص‌ ساز چیست و این سهام‌ها کدام سهام های موجود در بازارند؟

سهام شاخص ساز بورس کدامند؟

پیش از پاسخ به سوال مطرح شده بایستی تا تعریفی از خود "شاخص" در نظر داشته باشیم. شاخص در اصل عددی است که میانگین ارزش مجموعه‌ای از اقلام در ارتباط با همدیگر را بر طبق درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ اظهار می‌نماید. حال در معاملات بازار بورس اوراق بهادار به این خاطر که دارایی اصلی در جهت داد و ستد "سهام" است؛ به همین خاطر قیمت سهام تحت عنوان متغیر اصلی بیان می‌شود.

توجه بکنید که بر طبق این اساس، انواع مختلف شاخص‌های بورس تعریف می‌شوند، به تعبیر دیگر در بازار بورس چند نوع شاخص داریم. هم اکنون درباره سهام شاخص‌ ساز بایستی بگوییم شرکت‌های بزرگ بازار بورس به طور عمومی تحت عنوان سهام شاخص‌ ساز شناخته می‌شوند. از آن جایی که ارزش معاملات و ارزش بازار این شرکت‌ها بسیار بیشتر از شرکت‌های کوچک بازار بورس است، به همین خاطر تاثیرگذاری هر یک از این شرکت‌ها هم بر شاخص کل به مراتب بسیار بیشتر از شرکت‌های کوچک می‌شود.

در بازار بورس و اوراق بهادار تهران 8 نوع شاخص مهم وجود دارد که از جایگاه تحلیلی بسیار زیادی نزد سرمایه‌گذاران برخوردار هستند. این شاخص‌ها در بر گیرنده: شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص 50 شرکت برتر و شاخص 30شرکت بزرگ. به این جهت که هدف ما در این مطلب ذکر سهام شاخص ساز در بازار است، تنها به تعریف " شاخص کل" در بازار سهام اشاره میکنیم.

شاخص کل قیمت چیست؟

شاخص در اصل نماگری است که بازدهی یا سطح عمومی قیمت را برای گروه یا کل سهام نمایان می‌ کند. به همین خاطر "شاخص کل" قیمت بیان کننده سطح عمومی قیمت تمامی سهام‌های موجود در بازار بورس و اوراق بهادار است.

نکته اصلی که می‌بایستی به آن توجه داشت و در خصوص شاخص کل تعریف شاخص در بورس در نظر گرفته شود، این موضوع است که شاخص کل در بازار بورس، معیاری است که تحت تاثیر یک سری از فاکتورها دستخوش تغییرات می‌ شود یا به عبارت بهتر عواملی باعث افزایش و کاهش عدد شاخص کل می‌شوند. این عوامل به شرح زیر است:

• هنگامی که شرکت‌ ها از محل آورده نقدی سهامداران افزایش سرمایه می‌دهند، شاخص کل به نوعی تعدیل می‌ شود.
• هنگامی که تعداد شرکت‌ ها در بورس زیاد یا کم می‌ گردد، شاخص کل مورد تعدیل واقع می‌ شود.
• زمانی که سهمی به دلیل برگزاری مجامع یا شفاف‌ سازی بسته می‌ گردد، قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی آن سهم تحت عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص ایجاد می‌ شود.

از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکت‌های گوناگون متاثر است، به همین خاطر شرکتی هر مقدار بزرگ‌تر و تعداد سهامش زیادتر باشد، نسبت به سایر شرکت‌ها، تغییرات زیادتری را در شاخص کل تشکیل می‌دهد. مثلاً فرض نمایید روند بازار نزولی است اما به این خاطر که 3 تا 5 سهم بزرگ بازار صعود چشمگیر و سنگین داشته‌اند، شاخص کل رشد حائز اهمیتی را ثبت می‌نماید.

سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر طبق میزان نقدشوندگی، تعداد سهام، وضعیت سودآوری، درصد شناوری سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیم‌بندی می‌کند. شاخص قیمت کل هم اغلب برای سهام پذیرفته‌شده در هر نوع از این بازارها به صورت کاملاً تفکیک شده محاسبه می‌شود و از آن تحت عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می‌شود.

حال که اطلاع داریم شاخص کل چیست و تحت تاثیر چه فاکتورهایی قرار دارد، به عبارت دیگر به سهام شاخص ساز بپردازیم و بیان کنیم سهام های شاخص ساز بورس و اوراق بهادار ایران کدام‌ها هستند؟

منظور از سهام شاخص‌ ساز چیست؟

یکی از استراتژی‌ هایی که همیشه بین معامله‌گران گوناگون مورد بحث است، کوچکی و بزرگی شرکت‌ هاست. سهام شرکت‌های بزرگ به آسانی این توانایی را دارد تا شاخص کل را تحث تاثیرشان قرار بدهند. از سوی شرکت‌های بزرگ بازار تعداد معاملات زیادتر و نقدشوندگی بیشتری هم دارند. اکنون منظور از سهام‌های شاخص‌ ساز اغلب سهام‌ هایی هستند که بازدهی منفی یا مثبت آن‌ها زیادترین تاثیر را بر روی شاخص کل دارد، در اصل نزول یا صعود سنگین سهام شاخص‌ ساز، به تغییرات حایز اهمیت شاخص کل منجر می‌گردد. اگر درباره بازدهی واقعی در بورس به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله ی "بازدهی بورس یعنی چه" را به شما پیشنهاد می تعریف شاخص در بورس کنیم.

سهام‌های شاخص‌ ساز را سهام شرکت‌های بزرگ جا گرفته در بورس و اوراق بهادار تشکیل می دهند، سهامی که زیادترین تعداد سهام و بالاترین ارزش بازار و زیادترین ارزش معاملات را به خودش اختصاص داده‌ است. شرکت‌های بزرگ بورس اغلب مواقع تحت عنوان سهام شاخص‌ ساز شناسایی می‌شود. از آنجایی که ارزش معاملات و ارزش بازار این شرکت‌ها خیلی زیاد از شرکت‌های کوچک است، به همین خاطر تاثیرگذاری هر یک از این شرکت‌ها هم بر شاخص کل به وفور بسیار زیادتر از شرکت‌های کوچک خواهد بود.

تحت عنوان مثال در تاریخ 11 مرداد، سهمی نظیر بکاب با وجود صف خرید بودن، تنها 0/31 واحد بر شاخص کل تاثیر می‌ذارد اما در برابر آن سهمی نظیر شستا، 5301 واحد در رشد شاخص موثر بود.

جدول 30 سهام شاخص ساز بازار

همان طور که بیان شد شاخص کل بازار بورس و اوراق بهادار تحث تاثیر و تغییرات سهام شاخص‌ ساز و بزرگ و همین طور متناسب با روند صعودی یا نزولی این سهم‌ها، افت و صعودهای حایز اهمیتی را تجربه می کند. در ادامه این بخش به بزرگ‌ترین شرکت‌های بورسی و به عبارتی سهام شاخص‌ ساز خواهیم پرداخت.

1. فولاد با ارزش بازار 4,315,850 میلیارد ریال
2. شستا با ارزش بازار 4,180,800 میلیارد ریال
3. فارس با ارزش بازار 4,038,090 میلیارد ریال
4. فملی با ارزش بازار 3,366,480 میلیارد ریال
5. شپنا با ارزش بازار 2,490,840 میلیارد ریال
6. شتران با ارزش بازار 2,222,440 میلیارد ریال
7. خودرو با ارزش بازار 2,120,642 میلیارد ریال
8. حکشتی با ارزش بازار 1,651,927 میلیارد ریال
9. تاپیکو با ارزش بازار 1,654,450 میلیارد ریا
10. شبندر با ارزش بازار 1,541,693 میلیارد ریال

ارزش بازار Market Cap بهای روز جاری یک شرکت را بیان می‌کند و از حاصل ضرب تعداد کل سهام یک شرکت در قیمت پایانی حاصل می‌شود. این ارزش بازار با پایین آمدن و بالا رفتن قیمت سهام تغییر می‌نماید. مارکت کپ معین می‌کند که اگر همین امروز قصد خرید این شرکت را به صورت یک جا دارید چه بهایی را می‌بایستی بپردازید.

مارکت کپ منجر می‌گردد شرکت‌ هایی که ارزش بازار بسیار زیادی دارند، تاثیر زیادی هم بر روی شاخص کل بازار بورس و اوراق بهادار بگذارند. به این معنا که اگر ارزش بازار شرکتی زیادتر از سایرین در این حیطه باشد، کاهش یا رشد ارزش آن شرکت تاثیر خیلی زیادی بر روی رشد و همین طور کاهش شاخص کل خواهد داشت. به این گونه از شرکت‌ ها که ارزش بسیار زیادی در بازار بورس و اوراق بهادار کشور دارند شرکت‌های شاخص ساز اطلاق می‌گردد.

و در آخر.

در پایان این مقاله ضمن فهمیدن معنای شاخص‌ ساز و انواع گوناگون تعاریف در این باره، در جدول زیر 30 شرکت بزرگ شاخص ساز بورسی آورده شده است. مجموع ارزش این سی شرکت 3,151,085 میلیارد تومان می باشد که روی هم رفته 64.2 درصد از کل ارزش بازار بورس یعنی مبلغ 4,905,303 میلیارد تومان را تشکیلی می دهند و می توان گفت سمت و سوی شاخص کل بسیار وابسته به این نمادها می باشد و وضعیت و رصد این 30 نماد چشم انداز آینده بورس را روشن می سازد.