انواع ریسک در سبد سهام

با انواع ریسک در بازار سهام و روش های کنترل و کاهش آشنا شوید

انواع ریسک سرمایه گذاری در بورس و راه مدیریت آن

تقریبا همه ما با مفهوم ریسک آشناییم و در زندگی روزمره خودمون با این مفهوم سروکار داریم. البته ریسک فقط به زندگی روزمره و تصمیمات مربوط به اون محدود نمی‌شه و شما در بسترهای دیگه‌ای هم با اون مواجه می‌شین. یک دسته از بسترهایی که مفهوم ریسک در اون از اهمیت دوچندانی برخورداره، بسترهای مالی محسوب می‌شه که سرمایه شما در اون‌ها دخیله!

وقتی که شما قصد سرمایه‌گذاری در هر بستر مالی‌ای رو داشته باشین، ریسک مربوط به اون سرمایه‌گذاری جزو مهم‌ترین عواملی هست که روی تصمیمات شما تاثیر زیادی می‌گذاره و اگه شما در سنجیدن این ریسک دقت کافی رو به خرج ندین، باید انتظار مواجهه با عواقب اون رو هم داشته باشین. با این‌که این عواقب در اکثر مواقع صرفا مالی هستن اما ممکنه کنترل اون‌ها از دست شما خارج شه؛ پس به هیچ عنوان نباید اهمیت این مسئله رو نادیده بگیریم.

اولین قدمی که باید در این راستا برداشت، آشنایی با انواع ریسک هست تا بتونیم ریسک سرمایه گذاری در بورس رو بهتر بسنجیم و خودمون رو برای پذیرفتن اون آماده‌تر کنیم. به همین دلیل در این مطلب از کارگزاری حافظ به بررسی انواع ریسک در سرمایه گذاری می‌پردازیم تا شما بیشتر از هر زمان دیگه‌ای با این مفهوم آشنا شین.

انواع ریسک در بازار بورس

مهم‌ترین مرحله برای رسیدن به یک درک مناسب از مفهوم ریسک، آشنا شدن با انواع اون هست. اهمیت این موضوع به این دلیله که شما برای رسیدن به بهترین نتیجه باید از ریسک سرمایه گذاری در بورس آگاه باشین و تصمیمات خودتون رو با توجه با این نکته اتخاذ کنین.

قبل از هر چیز باید یک تعریف از ریسک در بسترهای مالی داشته باشیم. اصولا به فاصله‌ای که میان انتظار ما از نتیجه و نتیجه واقعی وجود داره، ریسک گفته می‌شه و هرچه فاصله این دو بیشتر باشه، در واقع ما ریسک بیشتری رو متحمل می‌شیم. ریسک رو به‌صورت کلی می‌تونیم به ۲ دسته اصلی تقسیم کنیم که مبنای این تقسیم‌بندی، مقیاس ریسک و نقش ما در کنترل اون هست. در ادامه با بررسی کامل هر ۲ مورد، اطلاعات لازم برای مواجهه با اون‌ها رو در اختیار شما می‌گذاریم.

ریسک سیستماتیک

این نوع ریسک به کلیت بازار برمی‌گرده و کنترل اون از دست ما خارجه! این نکته به این معنیه که شما نمی‌تونین انتظار این ریسک رو داشته باشین و صرفا از انواع ریسک در سبد سهام ایجاد اون مطلع می‌شین. پیش‌بینی قطعی این نوع ریسک سرمایه گذاری در بورس غیرممکنه و به همین دلیل، مدیریت اون قبل از وقوع هم نشدنی هست.

به عنوان مثال شروع جنگ یکی از ریسک‌های سیستماتیک هست که هیچ فردی در بازارهای مالی و بورس، در کنترل اون نقش نداره و مسائلی فراتر از کنترل ما باعث شکل‌گیری اون می‌شن. از بقیه ریسک‌های سیستماتیک می‌تونیم به مسائلی مثل نرخ تورم یا سیاست‌های اقتصادی نظام حاکم اشاره کنیم که سرمایه‌گذارها در شکل‌گیری اون‌ها هیچ نقشی ندارن.

ریسک غیرسیستماتیک

وقتی که ریسک موردنظر ما مربوط به یک سهام یا صنعت خاص باشه، می‌تونیم اون رو در دسته ریسک‌های غیرسیتماتیک قرار بدیم؛ چون ما می‌تونیم در مقابله یا کاهش اون‌ها نقش ایفا کنیم. هر ریسک قابل‌کنترل و قابل‌پیش‌بینی در این دسته قرار می‌گیره و ما قادر هستیم تا برای مدیریت اون برنامه‌ریزی کنیم و استراتژی معاملاتی خودمون رو بر این اساس بچینیم.

به عنوان مثال ریسک مربوط به تحولات قیمتی سهام یک شرکت فرآورده‌های غذایی، یک ریسک غیرسیستماتیک هست که شما با بررسی دقیق اون می‌تونین این ریسک رو تا بیشترین حد ممکن کاهش بدین یا در صورت نیاز با خروج به‌موقع، اون رو کاملا از بین ببرین.

البته انواع ریسک سرمایه گذاری در بورس رو می‌شه به دسته‌های کوچک‌تری هم تقسیم کرد که در ادامه با مرور برخی از اون‌ها به‌صورت خلاصه، به شما در درکشون کمک می‌کنیم:

ریسک نرخ ارز: تغییر نرخ ارز یکی از ریسک‌هایی هست که می‌تونه روی سرمایه‌گذاری شما تاثیر مستقیم داشته باشه. البته این تغییرات در سهامِ مجموعه‌هایی که با خارج از کشور در تبادل مستقیم هستن، به‌شکل واضح‌تری دیده می‌شه.

ریسک سبد: این ریسک به تنوع سبد سهام شما برمی‌گرده و هر چه این سبد از تنوع کمتری برخوردار باشه، شما ریسک سبد بیشتری رو متحمل می‌شین. بنابراین شما با افزایش این تنوع می‌تونین ریسک سبد رو تا حد خیلی زیادی مدیریت کنین.

ریسک نرخ بهره: وقتی که ارزش سرمایه‌گذاری شما تحت‌تاثیر تغییر نرخ سود قرار می‌گیره، در واقع شما این ریسک رو متحمل شدین. به عنوان مثال اگه نرخ بهره بانک‌ها به یک‌باره افزایش پیدا کنه، افرادی که بر روی اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کرده بودن، برخلاف سرمایه‌گذارهای بازار سهام، بدون ریسک‌پذیری به سود می‌رسن.

ریسک شخصی: ریسک‌ها فقط به عوامل بیرونی منحصر نیستن و تحولات شخصی هم می‌تونه یک نوع ریسک برای شما به حساب بیاد. مثلا اگه شما به علت نیاز به جراحی تصمیم به فروش سهامی که قصد نگهداریِ بلندمدت از اون رو داشتین، بگیرین، این ریسک شامل حال شما شده و شما به این دلیل متحمل ضرر یا سود می‌شین.

ریسک سیاسی: تصمیماتی که نظام سیاسی حاکم اتخاذ می‌کنه و با این تصمیمات باعث شکل‌گیری موج‌های مختلفی در بازار سرمایه می‌شه، یک نوع ریسک سرمایه گذاری در بورس هست که شما تحت‌تاثیر اون قرار خواهید گرفت.

ریسک تجاری: فرض کنین که یک کمپانی در مدیریت هزینه‌های عملیاتی خودش با مشکل مواجه شده و دیگه نمی‌تونه حقوق کارکنان خودش رو پرداخت کنه. در این شرایط احتمالا افراد سرمایه‌گذار در این کمپانی متحمل ضرر می‌شن و این ضرر یکی از نتایج ریسک تجاری هست که این افراد موقع خرید سهام اون رو پذیرفتن.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش ریسک

جالبه بدونید که صرفا ریسک سرمایه گذاری در بورس دسته‌بندی نمی‌شه و افراد هم از نظر میزان ریسک‌پذیری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شن. این نکته افراد رو از لحاظ میزان ریسک‌پذیری به ۳ دسته تقسیم می‌کنه که این دسته‌ها عبارتند از:

افراد ریسک‌گریز: از اسم این گروه این برداشت می‌شه که اون‌ها از پذیرش ریسک فراری هستن اما تعریف این دسته کمی متفاوته. افراد ریسک‌گریز نسبت به بقیه دسته‌ها در ازای نرخ بازگشت بیشتری حاضر به قبول ریسک هستن و تا حد ممکن سعی می‌کنن که از پذیرش ریسک در معاملاتشون خودداری کنن.

افراد خنثی نسبت به پذیرش ریسک: افراد حاضر در این گروه از لحاظ میزان ریسک‌پذیری در میان ۲ دسته دیگه قرار می‌گیرن و موضعی خنثی نسبت به پذیرش ریسک دارن. در واقع ارزش هر معامله برای این افراد معادل با ارزش اسمیِ اون سهام یا اوراق هست.

افراد ریسک‌پذیر: وقتی که شما دیدگاه جسورانه‌تری در معاملاتتون داشته باشین و در ازای سود بیشتر، ریسک بیشتری رو متحمل شین، در این دسته قرار می‌گیرین. افراد ریسک‌پذیر در پذیرش ریسک سریع‌تر عمل می‌کنن اما این نکته به این معنی نیست که اون‌ها بدون بررسیِ دقیق شرایط، حاضر به پذیرش ریسک هستن.

ارتباط ریسک و بازده سرمایه گذاری

وقتی ما از ریسک صحبت می‌کنیم، باید بدونیم که سر دیگه این داستان بازدهی قرار داره. در واقع بدون انتظار بازدهی، پذیرش ریسک یک عمل بیهوده محسوب می‌شه و صرفا وجود بازدهی هست که ریسک‌پذیری رو توجیه می‌کنه. ارتباط ریسک و بازدهی سرمایه گذاری رو می‌شه یک ارتباط مستقیم در نظر گرفت و این دو به‌صورت مستقیم روی هم تاثیر می‌گذارن.

این نکته به این معنیه که شما با پذیرش ریسک بیشتر، بازدهی بیشتری رو هم از سرمایه‌گذاری خودتون به دست میارین و اگه در معاملات خودتون ریسک‌پذیری کمی داشته باشین، درنهایت هم باید به همین تناسب انتظار بازدهی رو از سرمایه‌تون داشته باشین. مثال واضح این ارتباط رو هم می‌شه در بازارهایی مثل بازار دلار و طلا مشاهده کرد که افراد با سرمایه‌گذاری در اون‌ها، سود بیشتری رو نسبت به سرمایه‌گذاری‌های ایمن‌تری مثل سپرده‌گذاری در بانک به دست میارن.

البته این رابطه دوطرفه هست و پذیرش ریسک بیشتر در برخی از موارد هم باعث متحمل شدن ضرر بیشتره.

راهکارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک سرمایه گذاری

حالا که با انواع ریسک سرمایه گذاری در بورس بیشتر آشنا شدیم، زمان اون رسیده تا مروری هم بر راهکارهای مدیریت اون‌ها داشته باشیم تا شما این ریسک‌ها رو به بهترین شکل ممکن مدیریت کنید.

برنامه‌ریزی در معاملات و بررسی بازار

مهم‌ترین نکته‌ای که به شما در مدیریت ریسک سرمایه گذاری در بورس کمک می‌کنه، برنامه‌ریزی دقیق در معاملاتتون هست. اگه شما بسترهای سرمایه‌گذاری‌تون رو با بررسی دقیق انتخاب کنین و برای ورود و خروج از موقعیت‌تون هم استراتژی داشته باشین، ریسکی که متحمل می‌شین، بهترین نتایج رو براتون به همراه داره.

رعایت قانون یک درصد

یکی از مرسوم‌ترین استراتژی‌هایی که در مدیریت ریسک تاثیر زیادی رو داره، قانون یک درصد هست که خیلی از فعالان بازارهای مالی برای کاهش ریسک‌های غیرضروری از اون استفاده می‌کنن. این قانون به این شکله که شما نباید بیشتر از یک درصد سرمایه‌تون رو بر روی یک معامله صرف کنین. یعنی اگه شما یک سرمایه صدهزار تومانی رو در اختیارتون دارین، در هر معامله باید صرفا هزار تومان سرمایه‌گذاری کنین.

البته خیلی از افراد با رشد سرمایه خودشون این درصد رو هم کاهش میدن و تنوع رو در سرمایه‌گذاری‌های خودشون بیشتر می‌کنن.

تعیین حد ضرر و سود

راهکار آخری که شما می‌تونین در این راستا از اون استفاده کنین، تعیین حد ضرر و سود هست. این موضوع به شما کمک می‌کنه تا در زمان مقرر از موقعیت خودتون خارج شین و همین عامل از متضرر شدن شما جلوگیری می‌کنه. البته شما باید این ۲ سطح رو با بررسی دقیق تعیین کنین تا درنهایت بهترین نتیجه رو به دست بیارین.انواع ریسک در سبد سهام

جمع‌بندی

مدیریت ریسک سرمایه گذاری در بورس یکی از مهم‌ترین مسائلی هست که شما باید به عنوان یک سرمایه‌گذار اون رو مدنظر داشته باشین و خودتون رو برای مدیریت ریسک‌های مختلف به بیشترین آمادگی برسونین. به همین دلیل در این مطلب از کارگزاری حافظ علاوه بر مرور انواع ریسک، استراتژی‌های مدیریت این ریسک‌ها رو هم مورد بررسی قرار دادیم تا شما در این مسیر با کمترین چالش غیرمنتظره روبه‌رو شید.

آشنایی با انواع ریسک در بازار سهام و روش های کنترل و کاهش آن

با انواع ریسک در بازار سهام و روش های کنترل و کاهش آشنا شوید

شاید تا الان و خصوصا در نصایح دلسوزانه و صبح بخیر های فرابورس و زیر نویس های هشداری تلوزیون و صحبت های مسئولین، واژه «ریسک» و «معامله پر ریسک» و یا «مدیریت ریسک» رو زیاد شنیده باشید. ریسک در هر بازار مالی وجود دارد و نمی توان منکر آن شد، سرمایه گذاران با توجه به این موضوع به دو دسته ریسک پذیر و ریسک گریز تقسیم می شوند. در این پست سعی داریم به زبانی ساده و البته به صورت جامع، به مفهوم ریسک و انواع ریسک در بازار سهام و چگونه سبد کم ریسک داشته باشیم، بپردازیم.

انواع ریسک در بازار سهام

«ریسک»، در همه کارها و همه شرایط وجود دارد. در بازار بورس، هیچ یک از معاملات بدون ریسک نمی باشد. اگر حرفه ای ترین معامله گر و تحلیلگر هم باشید، باز هم همواره عدم قطعیت ها و ریسک هایی در مسیر شما وجود انواع ریسک در سبد سهام داره. حتی اگر علم غیب هم داشته باشید و با یقین کامل از رشد یا ریزش سهمی صحبت کنید، احتمالاً دقیقاً وقتی قرار است معامله کنید، هسته ای از بورس یا سایت کارکرد هنگ کند، یا برق بره یا حتی سهم چند دقیقه زودتر صف خرید یا صفحات فروش بشه و شما پشت صف چند میلیونی گیر کنید و امکان معامله نداشته باشید.

در هر صورت، باید ریسک را بپذیرید تا بتوانید وارد بازار سهام شوید. برخی از ریسک ها با افزایش تجزیه و تحلیل شما، کاهش یافتن منبع و برخی از سیستماتیک و ریسک خارج شدن از حیات تحلیل، به هیچ وجه قابل حذف شدن نیست. از مصوبات مختلف گرفته تا قیمت دستوری، تا لغو صادرات یک کالا یا اجازه واردات کالای دیگر و سایر راه حل های سیاسی و با این شرایط، بهترین کار، مدیریت ریسک است.

1. نا آگاهی بزرگترین ریسک بازار سهام می باشد!

در سال 99 به وضوح این مورد را درک کردید، که سهامداران زیادی به دلیل نا آگاهی و بدون آموزش وارد بازار سهام شدند و با دیدن اولین منفی وارد صف های سنگین فروش می شدند.

به قول وارن بافت “ریسک از این ناشی می شود که ندارید در حال انجام چه کاری هستید”، شاید این تعریف وارن بافت از ریسک، ساده ترین تعریف از ریسک های موجود در بازرهای مالی باشد. بسیاری از افراد هستند که همچنان حتی بدون نگاه صرف چند دقیقه زمان برای بررسی یک سهم، صرفا با یک خبر و یا یک شایعه اقدام به معامله می کنند و بدتر از آن، بسیاری از افرادی که در بورس فعال هستند، به هیچ عنوان توانایی بررسی سهمی که خریداری کردند را ندارند. این خود بزرگترین ریسک موجود در بازار است. به طور خلاصه، اگر نتوانید در چند خط یا چند دقیقه، با دلیل و منطق هدفتان از یک سرمایه گذاری را توضییح دهید، معامله ی شما معامله ای کاملا پر ریسک خواهد بود.

2. عدم بررسی وضعیت عملکرد شرکت ها

دومین ریسک بازار سهام، عدم بررسی وضعیت عملکرد شرکت ها می باشد. منظور از این جمله، لزوما تحلیل بنیادی نیست، شرکت های ورشکسته زیادی در بورس هستند. از شرکت های بازار پایه تا شرکت های زیان ده بازارهای اصلی و شرکت هایی که به نسبت سود سازی خودشون، قیمت بسیاری بالایی دارند. اگرچه تحلیل بنیادی توسط همه افراد قابل انجام نیست، اما حداقل کاری که می توانید انجام دهید این است که با بررسی ساده نسبت EPS و P/E سهام، از سهام زیان ده و سهامی که به نسبت سود زیانشان، رشد بسیار زیادی داشتند دوری کنید. به عنوان مثال، سهم تپکو که یک شرکت ورشکسته بوده است را بررسی کنید، علی رغم رشد شدید این سهم از سال 98 تا 99، از تیر 99 تا همین چند روز پیش، بیش از یک سال در صف فروش بوده است و حتی پس از 60 درصد ضرر، اجازه خروج هم نداده است.

همواره در بازار، سهامی با رشد بسیار زیاد و سهامی با ریزش های سنگین وجود دارند. شما هیچ وقت مجبور نیستید از بین بیش از 600 سهم موجود در بازار، یک راست سراغ سهمی بروید که در یک ماه گذشته رشد نجومی داشته است و قیمتش در حال حاضر بالا است. در نموداری که در شکل زیر آورده شده، طبیعتا هرچه قیمت بالاتری اقدام به خرید کنید، ریسک سرمایه گذاری شما بالاتر خواهد بود. میله های زرد رنگ به صورت شماتیک ریسک سرمایه گذاری درهر نقطه را نمایش میدهد.

کنترل و کاهش ریسک سرمایه گذرای در بازار سهام

در ادامه این مقاله به روش هایی برای کنترل و کاهش ریسک سرمایه گذرای در بازار سهام می پردازیم.

تعیین ریسک تحلیلی

یک از راه های تعیین ریسک هر معامله، بررسی مهمترین حمایت ها و مقاومت های هر سهم، و پتانسیل رشد و ریزش آن سهم می باشد. چنانچه سهمی با نزدیکترین حمایت معتبر خودش فاصله کمیی داشته باشد، خرید آن سهم کم ریسک خواهد بود. در غیر این صورت، اگر فاصله سهم با حمایت بسیار زیاد باشد طبیعتا ریسک سرمایه گذاری هم بیشتر خواهد بود.

اندازه گیری ریسک تحلیلی، فرض کنید ریسکی را تحلیلی کردید و در نهایت به این نتیجه رسیدید که:

• قیمت مناسب خرید: 1000 تومان
• حدسود: 1500 تومان
• حد ضرر: 500 تومان

ریسک شما در این معامله، در صورت فروش در حد ضرر، برابر از دست دادن نصف سرمایه است ( 50 درصد ضرر)، و سود شما نیز برابر 50 درصد می باشد. نسبت سود به ضرر شما در این معامله عملا یک معامله شانسی است و معامله ای پر ریسک تلقیی می شود. هر چقدر این نسبت بیشتر باشد ( فاصله حد سود تا قیمت خرید، بیشتر از فاصله حد ضرر تا قیمت خرید باشد) معامله کم ریسک تر است.

کاهش ریسک با تنوع در سهام

در مثال قبل، فرض کنید کل سرمایه شما 100 میلیون تومان است و کل این سرمایه را بر روی سهم مثال قبل سرمایه گذاری کردید و حد ضرر شما 50 درصد پایین تر از نقطه خرید است. در این صورت، ریسک کل سرمایه شما 50 درصد است و عملا 50 درصد سرمایه شما در خطر است. اما چنانچه این 100 میلیون تومان را به 5 قسمت تقسیم کنید، و مثلا 5 سهم با حد ضررهای مختلف بخرید، یا قسمتی از سرمایه رو در صندوق های درآمد ثابت سرمایه گذاری کنید، ریسک کل سرمایه کاهش خواهد یافت. طبیعی است که احتمال اینکه یک خرید شما اشتباه باشد، بیشتر از این است که هر پنج خرید شما اشتباه از آب در بیاید و با تنوع در سبد سهام، ریسک کل سرمایه را کاهش میدهید.

کاهش ریسک با تنوع در صنعت

پیش تر گفتیم که تنوع در سهام تشکیل سبد سهام، باعث کاهش ریسک می شود، اما این تنوع باید اصول و قواعدی هم داشته باشد. مثلا در این تنوع، شما حق ندارید پنج سهم را از یک صنعت انتخاب کنید، چرا که عملا در این صورت تنوعی در سبد شما وجود ندارد و شما عملا بر روی یک صنعت، تک سهم شده اید.

همچنین اگر سرمایه زیادی دارید، قطعا بهتر است مقداری از آن را در بازارهای موازی سرمایه گذاری کنید. حتی اگر پول کمی دارید، بهتر است برای نیازهای ضروری و یا حتی برای فرصت ها سرمایه گذاری که در آینده پیش می آید مقداری از سرمایه را در صندوق های درامد ثابت یا بانک نگهداری کنید.

همچنین خرید واحدهای صندوق سهامی میتواند کمک بسیار زیادی به کاهش ریسک سرمایه گذاری شما کند و بهتر است همیشه 20 تا 30 درصد از سرمایه تان را به یک صندوق خوب اختصاص دهید.

ریسک چیست و انواع ریسک سرمایه گذاری کدامند؟

معمولا زمانی که صحبت از انواع ریسک به میان می‌آید، کلمه خطر برجسته می‌شود؛ اما باید بدانیم که ریسک فقط دربردارنده خطر و مفهومی منفی نیست. ریسک در معنای کلی، نا اطمینانی از آینده را نشان می‌دهد. ممکن است ما خود را در معرض ریسک قرار دهیم و با فرصت‌های مثبت مواجه شویم. این فرصت‌های مثبت در مفاهیم مالی قابل توضیح هستند. بنابراین ریسک دارای دو بعد مثبت و منفی است. عموماً مفهوم ریسک در مالی و سرمایه‌گذاری مورد توجه است. در مقاله پیش رو قصد داریم به توضیح انواع ریسک بپردازیم.

چرا ریسک وجود دارد و انواع آن کدامند؟

از آغاز پیدایش تمدن، انسان‌ها همواره با عوامل متغیر و خطرهای زیادی مواجه بوده‌اند و احتمال خسارت همواره وجود داشته است. انسان نخستین با مخاطرات طبیعی مواجه بوده و به تدریج آموخته است که اتفاقات ناخوشایند را پیش‌بینی کند و برای مقابله با آن‌ها‌ آماده باشد. هر چه میزان رشد و پیشرفت انسان بیشتر می‌شود، در معرض تصمیم‌گیری‌ها‌ و پیچیدگی‌های بیشتری قرار می‌گیرد و در معرض ریسک‌های بیشتری قرار می‌گیرد.

به طور کلی، موقعیت‌های ریسکی که افراد با آن مواجه می‌شوند معمولا شامل دو دسته می‌شود:

این ریسک‌ها در واقع همان خطرات فیزیکی مثل خطر تصادف، بیماری، طلاق، بلایای طبیعی و …. هستند که عمدتا در اختیار ما نیستند و در صورت وقوع، نتیجه‌ای جز خسارت ندارند. این ریسک‌ها عموماً قابلیت بیمه شدن دارند و همیشه موجب زیان می‌شوند.

این نوع ریسک‌ها معمولا در شرایط اقتصادی قابل اندازه‌گیری هستند و نتیجه احتمالی آن‌ها می‌تواند سود یا زیان باشد. انواع سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی، بازی‌های مبتنی بر شرط‌بندی، از جمله چنین ریسک‌هایی هستند.

ریسک‌های نوع اول کاملا زیان ده هستند و با بیمه کردن می‌توان خسارات ناشی از آن را کاهش داد. اما ریسک‌های نوع دوم می‌توانند به نتایج مثبت و سود ده ختم شوند. در ادامه به تقسیم بندی ریسک‌های پویا که در سرمایه‌گذاری با آن مواجه هستیم، می‌پردازیم. بهتر است ابتدا “مفهوم ریسک” در سرمایه‌گذاری را تعریف کنیم، در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک گفته می‌شود. این انحراف بازده می‌تواند مثبت یا منفی باشد، هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش انواع ریسک

سرمایه‌گذاران را از منظر پذیرش ریسک می‌توان به سه دسته تقسیم‌ نمود:

• افراد ریسک‌گریز: این افراد رویکرد محافظه‌کارانه دارند. این شخص ترجیح می‌دهد، بازده مطمئنی داشته باشد و احتمال موفقیت وی بالا باشد.
• افراد ریسک‌پذیر: این افراد رویکرد جسورانه دارند شخص ریسک بالا را به منظور دریافت سود بالاتر می‌پذیرد.
• افراد خنثی نسبت به ریسک: سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آن‌ها‌ را ریسک خنثی می‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می‌دانند.

ریسک‌پذیری و ریسک گریزی به معنای به استقبال ریسک رفتن و از ریسک فراری بودن نیست. بلکه نشان می‌دهد، افراد ریسک گریز در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی بیشتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی انتظار دارند. همچنین افراد ریسک‌پذیر در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی کمتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی توقع دارند. این اصل که کسب بازده بالاتر تنها با پذیرش ریسک بیشتر امکان پذیر است بیانگر این حقیقت است که نمی‌توان ریسک نکرد و بازده به دست آورد و در مقابل نیز اگر سرمایه‌گذاری ریسک بالاتری بپذیرد به طور طبیعی باید انتظار بازده بالاتری داشته باشد. در واقع شما با پذیرش ریسک بیشتر پاداش دریافت می‌کنید که به آن صرف ریسک می‌گویند. صرف ریسک در سرمایه‌گذاری‌هایی که ریسک بالاتری دارند، بیشتر است.

معیارهای سنجش انواع ریسک سرمایه گذاری

برای اندازه‌گیری ریسک سرمایه‌گذاری معیارهای متفاوتی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ‌انحراف معیار بازده تاریخی یا میانگین یک سرمایه‌گذاری است. بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده نشان‌دهنده بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری می‌باشد. شرکت‌‌های بسیاری زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی ریسک‌های متفاوتی که در معرض آن هستند قرار داده تا بتوانند ریسک خود را ارزیابی و مدیریت کنند. عموماً ریسک‌های سرمایه‌گذاری، به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود:

۱- ریسک سیستماتیک

این نوع ریسک، مربوط به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان جامعه است که قابل حذف نیست. ریسک سیتماتیک بر کل بازار اثر می‌گذارد و محدود به صنعت خاص نیست.

۲- ریسک غیرسیستماتیک

برخلاف ریسک سیستماتیک، این نوع ریسک قابل کنترل و کاهش است. ما می‌توانیم شرکتی را که در اثر تصمیم‌گیری‌های نادرست یا شرایط بحرانی با افت قیمتی مواجه شده را خریداری نکنیم و از این ریسک جلوگیری کنیم. به جز دو مورد فوق، انواع دیگری نیز از ریسک وجود دارد که برخی زیرمجموعه همین دو نوع ریسک هستند.

۳- ریسک نرخ سود (Interest rate risk)

اگر چند گزینه برای سرمایه‌گذاری داشته باشیم، این نوع ریسک مطرح می‌شود. به عنوان مثال سرمایه‌گذاری در سهام یا اوراق مشارکت. تفاوت نرخ سود این دو سرمایه‌گذاری می‌تواند ما را به یکی از دو گزینه که ریسک کمتری برای ما دارد، سوق دهد. مثلاً اگر خرید سهام ۲۰ درصد سود و خرید اوراق سود ثابت ۱۵ درصدی داشته باشد و بانک سود اوراق را تا سطح ۲۰ درصد افزایش دهد در این صورت به صرفه است که با ریسک کمتری اوراق خریداری کنیم نه سهام. این نوع ریسک معمولا روی اوراق مشارکت و اوراق بدهی بیشتر اثر می‌گذارد.

۴- ریسک تورم (Inflation risk)

رشد نرخ تورم باعث می‌شود بر بازدهی سرمایه‌گذاری موثر است؛ زیرا بازدهی خالص از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم حاصل می‌شود. به طور مثال اگر انتظار بازدهی ۵۰ درصدی داشته باشیم و نرخ تورم سالانه ۱۵ درصد داشته، در نهایت ۳۵ درصد بازدهی خواهیم داشت. هرچه نرخ تورم افزایش یابد از میزان بازدهی ما در این حالت کاسته می‌شود. پس باید سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم که بازدهی بیشتری داشته و در نهایت پس از کسر تورم، رضایت ما را فراهم کند. به این نوع ریسک که در اثر افزایش نرخ تورم به فرد تحمیل می‌شود، ریسک تورم می‌گویند.

۵- ریسک مالی (Financial risk)

شرکت‌ها در صورت‌های مالی خود بخشی تحت عنوان، تسهیلات و تعهدات مالی دارند. هرچه تعهدات مالی شرکت و وام‌های دریافتی بیشتر باشد، توان شرکت جهت توسعه و گسترش و افزایش سوددهی کاهش می‌یابد. به این نوع ریسک، ریسک مالی گفته می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران با لحاظ این نکته سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند و از شرکت‌هایی که تعهدات مالی زیادی دارند به دلیل ریسک مالی فاصله گرفته و به سراغ گزینه‌های کم ریسک تر می‌روند.

۶- ریسک نقدشوندگی (liquidity risk)

دارایی مطلوب، دارایی است که قدرت نقدشوندگی بالا دارد. اگر دارایی به راحتی فروش نرود، صاحب آن دارایی، با ریسک نقدشوندگی مواجه است. در مورد سهام نیز این ریسک وجود دارد. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را در بازار به فروش برسانید ولی به دلیل عملکرد نامناسب شرکت، کسی سهام را نمی‌خرد. در این حالت شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. هرچه سرعت خرید و فروش سهمی بیشتر باشد و معاملات آن را روان‌تر باشد این ریسک در آن کم رنگ‌تر است.

۷- ریسک نرخ ارز (currency risk)

در مورد شرکت‌های واردات محور، ریسک نرخ ارز بسیار با اهمیت است. اگر شرکت مورد نظر شما، عمده مواد اولیه خود را وارد می‌کند، با رشد نرخ ارز، درگیر چالش ریسک نرخ ارز خواهد شد و هزینه زیادی را متحمل می‌شود. با رشد هزینه‌ها، سود دهی شرکت کاسته شده و نتیجه نهایی، عدم رغبت سرمایه‌گذاران به خرید شرکت مذکور است. البته این ریسک، نوعی ریسک غیر سیتماتیک محسوب می‌شود که توسط شرکت‌ها قابل کنترل نیست.

۸- ریسک تجاری

در ریسک تجاری به این موضوع توجه می‌شود که آیا شرکت قادر به فروش محصولات و تامین هزینه‌های عملیاتی خود است یا خیر؟ به عبارتی، ریسک تجاری کلیه هزینه‌های یک کسب و کار برای عملیاتی ماندن را در نظر می‌گیرد. این هزینه‌ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه‌های اداری می‌شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می‌فروشد، می‌باشد.

۹- ریسک اعتباری یا ریسک نکول

ریسک اعتباری یا نکول، ریسک عدم بازپرداخت سود یا اصل بدهی قلمداد می‌شود. این نوع ریسک برای سرمایه‌گذاران اوراق قرضه، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک نکول و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک نکول و در نتیجه نرخ بهره بالاتر انواع ریسک در سبد سهام هستند.

۱۰- ریسک کشور

ریسک کشور، به عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی گفته می‌شود. در صورت بروز چنین ریسکی، به عملکرد سایر بخش‌های مالی کشور نیز صدمه وارد می‌شود. آسیب سایر کشورهای در ارتباط با آن نیز محتمل است. این ریسک در غالب کشورهای در حال توسعه که کسری بودجه شدید دارند، رخ می‌دهد.

۱۱- ریسک سیاسی

ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک سیستماتیک است. در این حالت، بی‌ثباتی سیاسی، جنگ، کنترل‌های نظامی، تغییر قوانین دولتی، روی تصمیم‌های سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد. این انواع ریسک در سبد سهام نوع ریسک با عنوان ریسک ژئوپلیتیک نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که در مورد این ریسک وجود دارد، آن است که هر چه افق زمانی سرمایه‌گذاری طولانی‌تر شود، این ریسک بیشتر می‌شود.

جمع بندی انواع ریسک

در این مقاله با تعریف ریسک آشنا شدیم. انواع مختلف ریسک از منظرهای مختلف را بررسی کردیم. همچنین با طبقه بندی پذیرش ریسک در افراد مختلف، آشنا شدیم. به طور کلی، ریسک‌هایی که با آن مواجه هستیم؛ دو نوع قابل پویا و خالص هستند. ریسک‌های خالص عموماً زیان ده هستند و هدف ما صرفا کنترل ریسک‌های پویا است. به منظور کاهش زیان‌های ناشی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، چندین راه حل وجود دارد. لازم به ذکر است که ما قادر نیستیم همه ریسک‌های سرمایه‌گذاری را مهار کنیم. بلکه با دانش و تجربه حاصل از مدیریت ریسک می‌توانیم آن را به سطح قابل تحملی کاهش دهیم. یکی از راه‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، سبد دارایی است. در واقع با سرمایه‌گذاری در چند سهام، ریسک کلی سبد سهام کمتر از مجموع ریسک‌های تک‌ تک سهام خواهد شد. استفاده از تنوع بخشی این امکان را فراهم می‌کند که با کنار هم قراردادن دارایی‌های مالی متنوع ریسک کمتری را متحمل شویم. استفاده از سهام مختلف در سبد سرمایه‌گذاری موجب کاهش ریسک غیرسیستماتیک می‌گردد. تنوع‌بخشی باید با دانش و تجربه کافی صورت بگیرد و در صورت امکان از متخصصین این امر بهره گرفته شود. درحالی‌که اکثر متخصصان سرمایه‌گذاری موافق هستند که تنوع سازی نمی‌تواند در برابر ریسک آن‌ها را تضمین کند، می‌توان گفت تنوع سازی مهم‌ترین مؤلفه برای کمک به یک سرمایه‌گذار در رسیدن به اهداف مالی دوربرد است و این درحالی‌که ریسک مالی را به حداقل می‌رساند.

انواع سبد سهام در بورس کدام است؟

انواع سبد سهام در بورس رو میشناسی؟ همیشه شنیده ایم که می گویند سبد سهام یا همان پرتفوی سهامداری مناسب و بهینه ای بچینید تا سود مناسبی کسب کنید و ریسک سرمایه گذاریتان کاهش یابد ولی آیا همه افراد می دانند سبد سهام چیست و انواع سبد سهام در بورس کدام است؟ پیش آمده است که ببینید اکثریت سهام های بازار مثبت هستند ولی پرتفوی شما منفی است! در این شرایط یعنی شما سبد سهام مناسبی را برای خود در نظر نگرفته اید و میتوانید با شناخت انواع سبد سهام ، پرتفوی بورسی خود را بهینه تر بچینید تا در زمان صعود بازار بیشتر سود کنید و در روند های کاهشی بورس نیز سهام های پرتفوی شما با کاهش کم تری مواجه شوند.

انواع سبد سهام در بورس

میتوان گفت که در بازار بورس شاید به تعداد سهامداران و فعالان بورسی، روش و شکل متفاوت برای تشکیل سبد سهام وجود داشته باشد، ولی کارشناسان و متخصصان تلاش کرده اند تا انواع سبد سهام را در قالب ۵ حالت کلی دسته بندی نمایند که در ادامه یک به یک آن ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد. مدیریت پرتفو در معنی لغوی به انجام معامله‌ های بورسی با رعایت تمامی جوانب اقتصادی و سیاسی و استفاده از ابزار و روش‌ های تحلیل سهام را مدیریت پرتفوی گفته می شود.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

شاید یکی از اصلی ترین وظیفه شرکت‌ ها، مدیریت دارایی و یا مدیریت پرتفوی است که به معنی تعیین نقطه ضعف و قوت، تهدیدها، فرصت‌ ها، رشد و … در مسیر افزایش سرمایه است. در نظر داشته انواع ریسک در سبد سهام باشید که به مجموع ارزش مالی و نقدی پرتفوی یک شخص حقیقی یا حقوقی، ارزش پرتفوی گفته می شود. چنانچه شما در سبد خود ۷ سهم داشته باشید، مجموع ارزش این سهم ها را ارزش سبد بورسی شما گفته می شود. ارزش پرتفوی شما مدام در حال تغییر است، به خاطر این که قیمت سهام سبد شما همیشه تغییر می کند و ثبات در آن ایجاد نخواهد شد.

۱) سبد دفاعی یا محتاطانه

به صورت معمول سبد دفاعی یا همان محتاطانه شامل سهم‌ هایی می شود که بتای چندان بالایی ندارند. این نوع سبد با نوسانات شدید بازار دچار هیجان نمی شود و به نوعی ایزوله است. سهام این نوع سبد، معمولا می بایست از وضعیت بنیادی قوی برخوردار بوده و مرتبط با شرکت‌ ها و گروه‌ هایی که هیجانات شدید بازار را دنبال می‌ کنند، نباشد. سهام یک سبد محتاطانه از شرکت‌ هایی خریده می شوند که محصول یا خدمات آن ها همیشه از یک تقاضای پیوسته و در یک محدوده نسبتا ثابت و مشخص در واحد زمان برخوردار باشد. سهام محتاطانه و دفاعی، در خلال تمام سیکل‌ های بازار می‌ توانند خود را از ضرر و زیان‌ های شدید و ضربه‌ های منفی بازار حفظ کنند.

از دیگر خصوصیات همچین سبدهایی دارا بودن سهم‌ هایی است که در اصطلاح غیرچرخه‌ ای هستند. در این نوع سهام، وضعیت اقتصادی کشور و مردم به تقاضای خرید محصولات یا خدمات شرکت مرتبط با سهم، تاثیری نمی‌ گذارد. شرکت در دوره‌ ای خاص رشد و در دوره‌ ای دیگر رکود ندارد و می‌ تواند حیات و سوددهی خودش را حتی در حالات آشفته اقتصادی حفظ نماید. نکته کلیدی در تشکیل این چنین سبدهایی، داشتن سهامی با P/E پایین نسبت به متوسط بازار و همچنین سهامی با بتای پایین است. سهام این سبد همان طور که در برابر افت شدید بازار مصون هستند، در روند رشد بازار هم نمی‌ توانند مطابق آهنگ رشد بازار رشد کنند، از همین روی سرمایه‌ گذاران جوان و به دنبال هیجان، یا سرمایه‌ گذارانی که افق سرمایه‌ گذاری کوتاه‌ مدت دارند برای تشکیل همچین سبدهایی اقدام نمی کنند.

۲) سبد تهاجمی

سبد تهاجمی شامل سهم‌ هایی با ریسک و در نتیجه بازده بالا است. جالب است بدانید که به این خاطر به این نوع تشکیل سبد، تهاجمی گفته می شود که سرمایه‌ گذار در این حالت تلاش می کند تا بازدهی بالاتری را نسبت به بازدهی میانگین بازار ( شاخص کل بورس ) کسب کند، از همین روی نیز حد بالایی از ریسک را متحمل می شود.

سهام این سبد معمولا از ضریب بتای بالا و در نتیجه اثر پذیری بیشتر از نوسانات بازار برخوردار می باشند، چرا که هر جقدر بتای سهم افزایش یابد، میزان اثر پذیری رفتار آن از رفتار و نوسانات بازار نیز افزایش خواهد یافت. شرکت‌ هایی که سهام آن ها خاصیت تهاجمی دارند، به صورت معمول در مرحله‌ های اولیه رشد خود قرار دارند. مدیریت بهینه ریسک در چنین سبدهایی به اضافه کنترل زیان‌ های احتمالی و همچنین شناسایی به موقع سودهای کسب شده، کلیدهای موفقیت است.

۳) سبد سوداگرانه

سبد سوداگرانه ریسک به مراتب بالاتری به همراه دارد. متخصصان توصیه می‌ کنند بیش از ۱۰ درصد از سرمایه قابل سرمایه‌ گذاری در چنین سبدی قرار نگیرد. این نوع سبد، بیشتر طبق شایعات مدیریت می‌ شود. هر چقدر تجربه افراد بیشتر باشد در گرداندن چنین سبدی موفق‌ تر خواهند بود. در ایران به چنین نوع سرمایه‌ گذاری، سفته بازی هم گفته می شود. در این نوع سبد، انتخاب یک سهم درست می‌ تواند سود زیادی را در زمان کوتاهی نصیب فرد نماید.

گزینه‌ های هدف این سبد، سهام نوسانی هستند. سهام نوسانی، به سهامی می گویند که به نسبت پتانسیل بازدهی مثبتی که دارند، از ریسک زیادی هم برخوردارند. کسانی که این نوع سهام را خریداری می کنند، بر این باورند که بدون انجام تحلیل‌ های آنچنانی به همراه در نظر گرفتن جزئیات، می‌ توان از افزایش قیمت سهام سود کسب کرد. همچنین این نوع از سرمایه‌ گذاری، نمی‌ تواند به صورت خاص در رده سرمایه‌ گذاری‌ های رسمی و با قاعده دیگر قرار گیرد.

۴) سبد مبتنی بر سود سهام

سبد مبتنی بر سود سهام که به آن سبد درآمدی نیز گفته می شود، همان طور که از اسمش مشخص است، به کسب بازدهی از طریق سود تقسیمی هر سهم متکی است. سهامداران به منظور تشکیل چنین سبدی می‌ توانند به دنبال سهامی بگردند که به‌ رغم افت زیادی که در قیمت داشته اند، همچنان دارای سیاست تقسیم سود به میزان خوب و بالایی باشند. این شرکت‌ ها نه تنها در عرصه ارائه خدمات فعالند، بلکه از سودسازی سرمایه نیز برخوردار می باشند که این سودسازی سرمایه می‌ تواند منجر به رشد قیمتی سهم آن ها نیز شود و سرمایه‌ گذار از محل فروش سهام خود در قیمت‌ های بالا نیز می‌ تواند سود شناسایی نماید.

بدین منظور نسبتی که بیان‌ کننده میزان کارآیی این سبد است حاصل تقسیم سود سالانه به ازای هر سهم بر قیمت هر سهم است. در حقیقت با انواع ریسک در سبد سهام این نسبت فرد میزان درآمدی که به ازای هر یک تومان سرمایه‌ گذاری‌ خود از طریق سود تقسیمی سالانه کسب می کند را محاسبه می‌ کند. این مقدار سود تقسیمی در شرکت‌ ها، به نوع تجارت شرکت، جایگاه آن در بازار، درآمد‌ها و cash flow آن بستگی دارد. این نوع سبد بیشتر مورد تمایل سرمایه‌ گذاران ارزش محور است تا آن دسته سرمایه‌ گذارانی که برای رشد قیمتی سهم اهمیت بیشتری قائل هستند.

۵) سبد ترکیبی

سبد ترکیبی مخصوص به سهام نیست و اقلام دیگری نیز در آن حضور دارند. سبد ترکیبی که نام دیگر آن سبد هیبریدی است، در واقع ترکیبی از فعالیت اقتصادی در اوراق قرضه، بورس‌ های کالایی، املاک و مستغلات و حتی سرمایه‌ گذاری در زمینه هنر است. در این رویکرد انعطاف پذیری زیادی است.

یک روش معمول برای دریافت درآمد از چنین سبدهایی، خرید اوراق قرضه با سررسیدهای متفاوت از هم است. این سبد به صورت ترکیبی از مواردی که اشاره شد، تشکیل شده و نسبت‌ های تخصیص هر کدام در سبد تقریبا به صورت ثابت است. به صورت معمول اقلام تشکیل‌ دهنده چنین سبدی بهتر است همبستگی منفی نسبت به همدیگر داشته باشند.

تعریف همبستگی؛ اندازه احتمالی حرکت دو اوراق بهادار نسبت به هم را همبستگی می گویند. این نسبت یا ضریب، عددی بین ۱- و ۱+ است. لازم به ذکر است که ضریب همبستگی مثبت نشان دهنده این است که هر دو قیمت با هم نوسان می‌ کنند و جهت بالا یا پایین رفتن هر دو قیمت با هم یکسان و هم جهت است، از همین روی برای ضریب همبستگی منفی برعکس این حالت است، ولی ضریب همبستگی صفر بدین معناست که هیچ کدام از دو قیمت به همدیگر وابسته نیست و کاملا به صورت متفاوت از عملکرد یکدیگر عمل می‌ کنند.

نکات طلایی برای تشکیل سبد سهام مناسب

1. هیچ وقت تک سهم نشوید : مطمئنا در بازار بورس سهم‌ های بسیاری وجود دارند که در یک سال حتی چند هزار درصد رشد را تجربه کرده انواع ریسک در سبد سهام اند. این رویه بر اساس اصل تکرار تاریخ امکان دارد برای سایر سهام های مشابه نیز رخ دهد. با این وجود که سرمایه گذاران برای کسب چنین سودهایی روز شماری می کنند، اما این امکان وجود دارد که برعکس این قضیه رخ دهد و موجب ضرر و زیان سبد شود و به دلیل عدم تشکیل Portfolio و متنوع سازی، بخش عمده سرمایه خود را از دست بدهیم. پیشنهاد این است که یک یا دو سهم را خریداری کنند ولی این فرضیه اشتباه است باید سابقه نمادها را بررسی کنیم. اگر جزو معامله گران ریسک ‌پذیر هستید و قصد تک سهم شدن را دارید امکان از دست رفتن سرمایه شما به شدت بالاست!
2. وزن سرمایه به صورت مناسب توزیع شود : تصور کنید سبد سهامی متشکل از ۵ سهم را برای خود تشکیل داده اید و این در حالی است که ۸۰ درصد وزن سرمایه خود را در یک سهم سرمایه گذاری کرده اید. با این که مبحث مدیریت توزیع وزن سرمایه بحث کاملا تخصصی در دل مدیریت بورس است، ولی توزیع سرمایه باید به شکلی باشد که اصل تشکیل پرتفوی را دچار مشکل نکند. شاید ۵ الی ۱۵ درصد از وزن سرمایه را برای هر سهم تخصیص دهیم کار عاقلانه ای باشد. در هر شرایط بازار احساس کردید می بایست بخش زیاد سرمایه خود را به یک سهم تخصیص دهید، در نظر داشته باشید که دچار پدیده‌ ای به نام جهت‌ گیری تاییدی شده‌ اید و قصد دارید بازار را پیش‌ بینی نمایید.
3. در چند صنعت سرمایه گذاری کنیم : حتی با ایجاد آن و متنوع سازی نیز کار تمام نمی شود. چنانچه پرتفو خود را در یک صنعت ذخیره کرده باشیم در حقیقت تفاوت چندانی با تک سهم شدن ندارد. ایجاد Portfolio از یک صنعت خاص بسیار کار اشتباهی است. فرض کنیم سبد سهام خود را صرفاً از یک صنعت انتخاب کرده ایم. بنابراین چنانچه براثر رویدادهای اقتصادی کل صنعت فوق با رکود مواجه شود، احتمالاً تمامی سهم‌ ها افت قیمت خواهند داشت.

نتیجه گیری و کلام آخر

در انتها امیدوارم خوانندگان این مقاله بتوانند مطابق با سرمایه و روحیاتشان، انواع سبد سهام را شناخته باشید و بتوانید بهترین سبد سهام را متناسب با روحیات و شرایط خود انتخاب نمایید. تشکیل یک سبد سهام، نسبت به خرید یک شاخص بورسی کاملا فرق میکند و نیاز به تلاش و بررسی دقیق بازار دارد. بعد از تشکیل سبد سهام شخصی، شما می بایست همیشه سهام و اوراق و … موجود در آن را مورد تحلیل و بررسی قرار دهید و تعادل سبد خود را همواره حفظ نمایید و آن را ارتقا دهید که این ثبات سرمایه‌ گذاری ایجاد شده باعث می شود تا کارمزدهای پرداختی شما به کارگزاری برای انجام معامله تا حدود زیادی کاهش یابد.

سرمایه‌ گذاری روی یک سهم یا هر چیز دیگری به مقدار خیلی زیاد یا خیلی کم، ریسک شما را افزایش خواهد داد، لذا همیشه حفظ تعادل و متنوع سازی را در دستور کار خود قرار دهید. هرچند به منظور تشکیل سبد سهام بهینه به تلاش و بررسی فراوانی نیاز دارید، ولی در عین حال داشتن یک پرتفوی مناسب، اعتماد به نفس معاملاتی شما را بسیار زیاد می کند و امکان مدیریت مالی بیشتری را برای شما به ارمغان می آورد.

همان طور که قول داده بودیم، انواع سبد سهام در بورس را به صورت کامل معرفی کردیم.

اگر به سرمایه گذاری در بورس علاقه دارید، مطلب بهترین زمان فروش سهام و نکات طلایی در تشخیص زمان مناسب فروش سهام را به هیچ وجه از دست ندهید.

تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری

همه تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذار؛ این جمله آشنا به زبان ساده مفهوم تنوع بخشی را نشان می دهد. در واقع، هدف از تنوع بخشی در سبد سهام کاهش ریسک های سرمایه گذاری است. بنابراین برای حفظ یک سبد مطلوب نیاز است که همواره به تنوع سهام خریداری شده اهمیت بدهیم و دائما آن را به روز نگه داریم و با تنوع بخشی ریسک سیستماتیک سبد کاهش پیدا می کند. البته لازم به ذکر است که انتخاب سبد متنوع به این معنا نیست که سبد خود را با سهام ریز و درشت پر کنیم بلکه این موضوع اصول خاص خود را دارد. بنابراین در ادامه مقاله به بررسی تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری می پردازیم.

تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری به چه معناست؟

پاسخ این سوال بسیار مفصل است؛ چراکه تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری هر فرد با توجه به استراتژی شخصی او می تواند متفاوت باشد و برخی از افراد تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری را مترادف با انتخاب تعداد زیادی سهام برای چیدن پرتفوی خود می دانند، در حالیکه این موضوع اصلا صحیح نیست و انتخاب یک سبد مناسب نیازمند رعایت نکات کلیدی است که در ادامه برخی از آن ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

تعداد سهام سبد سرمایه گذاری

اولین نکته در خصوص تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری، تعداد سهام موجود در آن است. در واقع، افرادی که ریسک گریز هستند معمولا تعداد زیادی از سهام شرکت های فعال در بورس و فرابورس را در سبد سرمایه گذاری خود قرار می دهند. لازم به ذکر است که تعداد سهام موجود در پرتفوی سرمایه گذاری رابطه مستقیمی با سیکل و دوره های بازار دارد و با توجه به انتظارات تورمی و یا رکود حاکم بر اقتصاد می توان تعداد سهام موجود در سبد را تغییر داد.

به طور کلی، فعالان حرفه ای بازار سرمایه بین 3 تا 7 سهم را برای یک پرتفوی سرمایه گذاری در نظر می گیرند و با توجه به نوسانات و دوره های بازار این عدد می تواند کم یا زیاد شود. نکته ای که باید به آن اشاره کنیم، موضوع «تک سهم شدن» است؛ در واقع، یکی از مفاهیمی که در بین تحلیلگران بازار سرمایه اتفاق نظر وجود دارد، همین موضوع دور بودن از تک سهم شدن است؛ چراکه با ریسک های فراوان همراه بوده و ممکن است کل سرمایه افراد را در معرض خطر قرار دهد.

به عنوان مثال، شخصی را تصور کنید که تمام سرمایه خود را در سهام یک شرکت تولید کننده دارو سرمایه گذاری کرده است و به دلیل مشکلات به وجود آمده، شرکت مذکور ورشکست می شود؛ در اینجا به دلیل تک سهم شدن، کل سرمایه او از بین خواهد رفت. بنابراین، تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری از طریق انتخاب چند سهم مختلف را مد نظر قرار دهید.

نکته: برخی از فعالان بازار سرمایه معتقدند که هر چقدر تعداد سهام داخل سبد سرمایه گذاری بیشتر باشد، ریسک آن کمتر می شود؛ در حالیکه اگر تعداد سهام داخل پرتفوی سرمایه گذاری از یک حد معین بیشتر شود، کنترل و نظارت بر عملکرد آن ها سخت خواهد بود و ممکن است سرمایه فرد را با زیان همراه سازد.

سهم های دلاری و ریالی

همانطور که می دانید، سهام شرکت های فعال در بورس و فرابورس را انواع ریسک در سبد سهام می توان به 2 دسته سهم های دلاری و ریالی تقسیم کرد. در واقع، شرکت هایی که نرخ های فروش و به طور دقیق تر میزان سود آن ها به شکل مستقیم با دلار و نرخ های جهانی مرتبط است را اصطلاحا سهم های دلاری می نامند؛ بر فرض مثال، سودآوری پتروشیمی زاگرس که به عنوان یک تولید کننده متانول شناخته می شود، به نرخ جهانی متانول و قیمت دلار بستگی دارد و با افزایش نرخ دلار و قیمت های جهانی، حاشیه سود آن نیز بالا می رود.

در طرف مقابل، شرکت هایی وجود دارند که نه تنها بالا رفتن نرخ دلار باعث افزایش سودآوری آن ها نمی شود، بلکه افزایش این نرخ موجب بالا رفتن هزینه های تولید (مواد اولیه، ماشین آلات و. ) می شود و از طرف دیگر، به دلیل اعمال قیمت گذاری دستوری بر روی نرخ های فروش آن ها، سودآوری آن ها با افزایش قیمت دلار بالا نمی رود و اصطلاحا چنین شرکت هایی را تحت عنوان انواع ریسک در سبد سهام سهم های ریالی می شناسند.

به عنوان مثال، شرکت ایران خودرو که با نماد خودرو در بازار سرمایه فعالیت می کند، اکثر مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را از شرکت هایی می خرد که نرخ های آن ها متناسب با دلار و نرخ های جهانی است؛ اما محصولات تولید شده در این شرکت، به دلیل قیمت گذاری دستوری، نرخ های ریالی دارند و نوسانات قیمت ارز تاثیر چشمگیری در این نرخ ها ندارد و فقط هر چند وقت یکبار انواع ریسک در سبد سهام افزایش نرخ بر روی این محصولات اعمال می شود. در واقع، سهم های ریالی به این صورت هستند که هزینه های تولید آن ها به دلار و نرخ های فروش آن ها به ریال محاسبه می شود.

بنابراین، یکی از راه های تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری، استفاده از سهام شرکت های ریالی و دلاری در پرتفوی سرمایه گذاری است که می تواند در عملکرد و بازدهی سبد سرمایه گذاری به شما کمک کند.

انتخاب سهام براساس ارزش بازار

یکی دیگر از راه های تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری افراد، در نظر گرفتن ارزش بازار شرکت های موجود در پرتفوی سرمایه گذاری است؛ در واقع، برخی از افراد معتقدند که در سبد سرمایه گذاری باید از سهم های کوچک و بزرگ به لحاظ ارزش بازار استفاده شود.

به عنوان مثال، این افراد معتقدند که در کنار انتخاب سهام شرکتی مانند فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) که ارزش بازار بسیار بالایی دارد، باید از سهام شرکتی مانند قند شیرین خراسان (قشرین) نیز استفاده شود تا پرتفوی سرمایه گذاری به تعادل برسد.

نکته: توجه داشته باشید که صرفا انتخاب سهام براساس ارزش بازار نمی تواند منطقی باشد، بلکه بایستی عوامل بنیادی مانند حاشیه سود، ارزش ذاتی، طرح های توسعه و. شرکت مذکور در نظر گرفته شود.

استفاده از اوراق با درآمد ثابت

برای افرادی که ریسک گریز هستند، استفاده از اوراق با درآمد ثابت برای تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری توصیه می شود؛ اوراق با درآمد ثابتی همچون اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت و. می تواند برای این کار مفید باشد و به پرتفوی سرمایه گذاری تنوع بدهد.

این نوع اوراق معمولا به اندازه سود سپرده های بانکی برای شما بازدهی خلق می کنند؛ اما توجه داشته باشید که به هنگام خرید چنین دارایی هایی، باید تورم موجود در جامعه را در نظر گرفت، چراکه با وجود تورم 40 درصدی در جامعه، سودهای 20 درصدی ناشی از اوراق با درآمد ثابت نمی تواند گزینه خوبی برای سرمایه گذاری باشد و در بلندمدت قدرت خرید شما را کاهش می دهد.

نکته: سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت برای دوران رکود و یا ثبات اقتصادی که انتظارات تورمی در جامعه کاهش یافته است، مناسب می باشد و در زمانی که تورم سنگین در جامعه وجود دارد، سرمایه گذاری در دارایی هایی مانند سهام و. می تواند منطقی تر باشد.

سهام شرکت هایی که سود مجمع خوبی دارند

به لحاظ سودسازی، شرکت های فعال در بازار سرمایه را می توان به 2 دسته شرکت های سود ساز و زیان ده تقسیم کرد و خود این شرکت های سودساز به 2 دسته شرکت های با سود تقسیمی در مجمع و بدون سود تقسیمی در مجمع دسته بندی می شوند. در واقع، در مجامع سالیانه شرکت های فعال در بورس و فرابورس، براساس سیاست های هیات مدیره، همه و یا بخشی از سود سال گذشته شرکت در بین سهامداران تقسیم می شود و سرمایه گذاران می توانند از این موضوع بهره مند شوند.

بنابراین، برای تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری خود می توانید از سهام شرکت هایی استفاده کنید که در مجامع سالیانه خود، درصد بالایی از سود سال گذشته را در بین سهامداران تقسیم می کنند.

استفاده از طلا در سبد سرمایه گذاری

علاوه بر سهام، شما برای تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری می توانید از طلا نیز استفاده کنید؛ تجربه ها نشان داده است که یک دارایی مانند طلا، می تواند یک گزینه قابل اطمینان برای سرمایه گذاری باشد. در واقع، قیمت طلا در ایران تابع 2 عامل است:

• قیمت دلار
• قیمت اونس طلا جهانی

بنابراین، خرید طلا به دلیل رابطه مستقیم قیمت آن با نرخ دلار، می تواند خود را با تورم هماهنگ کند و از طرف دیگر، اگر قیمت اونس طلا جهانی نیز افزایش یافت، باعث سوددهی می شود. بنابراین، برای تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری، خرید طلا می تواند منطقی باشد.

جمع بندی

تشکیل سبد سرمایه گذاری، یکی از الزامات فعالیت انواع ریسک در سبد سهام در بازارهای مالی است و افراد همواره باید از تک سهم شدن دوری کنند و متناسب با استراتژی خود، یک سبد سرمایه گذاری متعادل را انتخاب کنند. اگرچه استراتژی هر فرد در بازار سرمایه مخصوص به خود اوست اما استفاده از سهم های دلاری و ریالی، قراردادن سهم هایی با ارزش بازار مختلف در پرتفوی سرمایه گذاری، استفاده از اوراق با درآمد ثابت، خرید طلا و. می تواند در تنوع بخشی و کاهش ریسک سبد سرمایه گذاری به شما کمک کند.